Kent Çeperi Örneği Olarak Antalya Döşemealtı’nın Tipo-morfolojik Analizi ve Bütünleşik Bir Ulaşım Ağı Önerisi Araştırması

Date

2021-11-01

Author

Can, Nilay Nida

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

99
views

0
downloads

2012 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı kanun ile büyükşehirlerde köyler mahalle statüsüne alınmış ve buna göre bu alanlarda planlama sistemleri geliştirilmeye başlanılmıştır. Bu durum halihazırda hızlı kentleşme problemleri yaşayan büyük şehirlerin özellikle çeperlerini doğrudan etkilemiştir. Ortaya çıkan sorunlardan bazıları şunlardır; merkeze yakın ilçe veya köylerin kırsal karakterine uyumsuz bir şekilde şehirleşme olması, kentsel saçaklanmanın artması, birbirinden farklı tipo-morfolojik özellikte yerleşmelerin uyumsuz bir şekilde bir araya gelmesi, alışagelmiş parselasyon stratejisi sonucu kentten kıra kademeli geçişin sağlanamaması, bütünleşik bir ulaşım sisteminin olmaması sonucu kontrolsüz büyümenin görülmesidir. Bu bildiride, bahsi geçen sorunları somut olarak deneyimleyen Antalya kent çeperinde yer alan Döşemealtı ilçesinin farklı ölçek ve özelliklerdeki üç alt bölgesi, MRG Conzen ve G. Caniggia’nın kentsel morfoloji görüşlerini sentezleyen bir metot ile tipo-morfolojik olarak incelenmektedir. Bu analizin sonucunda Conzen’in kent planları, kent görünümleri/morfolojik bölgeleme ve çeper kuşak görüşleriyle bağlantılı olarak ilçe bütününde yol hiyerarşisine uygun öneri bir ulaşım ağı sistemi tartışması hedeflenmektedir. İki aşamalı bu araştırmanın ilk aşamasında üç alt bölge, binalar, kentsel örüntü, çeper kuşak ve morfolojik bölgeleme olarak incelenmektedir. Morfolojik gözlemde yapı, parsel/blok, sokak/yol dokusu, su kanalları, yeşil alanlar ve tarım alanları referans olarak alınmaktadır. Çalışmanın ikinci aşamasında, Döşemealtı’nın farklı özellikteki alt bölgelerini ilçe ve kent merkezi ile beraber bütünleşik bir ağ üzerinden Conzen’in metodu ile düşünen bir tasarım araştırması yapılmaktadır. Ulaşım ağı önerisinde, ilk kısımda elde edilen veriler, analizler ve literatürde var olan yol kademelenmesi prensipleri göz önünde bulundurularak çalışılmıştır ve böylece ulaşım planlama pratikleri kent-kır ilişkisi bağlamında yeniden düşünülmüştür. Araştırmanın temel noktasını oluşturan üç alt bölgeden ilki olan Yeşilbayır yerleşim birimi, ilçenin güneyinde Antalya kent merkezine en yakın kent çeperinde yer almaktadır. Gerek ilçe merkezine gerek kent merkezine yakın olmasının da etkisiyle hem sosyo-ekonomik ilişkiler hem de yapılaşma tipolojisi açısından kır-kent arası karakterin tipik bir örneğidir. Morfolojik açıdan ana caddeye bağlı sokak ağı ile çözülmüş ızgara plan modeline sahip karma bir blok düzenine sahiptir. Öte yandan, bir dizi çıkmaz sokak nedeniyle sokak dokusunda süreklilik görülmemektedir. İkinci çalışma alanı olarak Palm City, Altınkale, Döşemealtı’nın doğusunda yer alan, süper blok karakterinde düşük yoğunluklu yapılaşmaya sahip kapalı site ve yüksek gelir grubunun bulunduğu tipik bir kentsel saçaklanma örneğidir. Seçilen üç-alt bölgeden biri olarak Bademağacı, yerleşkenin kuzey-batısında bulunan kırsal karakteri sergilemesi açısından diğer iki bölgeden ayrışan farklı bir örnektir. Bir başka deyişle köy olarak sınıflandırılan bu bölgede, ana yol boyunca sıralı düzende yapılaşma gözlemlenirken, iç kısımlarda organik plan düzeni net bir şekilde görülmektedir. Yapı dokusunun etrafının tarımsal alanla tanımlanması ise kırsal karakteri mekânsal olarak okutmaktadır. İlk örnekten son örneğe farklı çeper karakterlerini sergileyen bu alt-bölgelerin analizi, Döşemealtı ilçe merkezi etrafında yeniden düşünülerek kırsal karakteri farklı derecelerde destekleyen ve kent-kır ilişkisi sürekliliğini sağlayan bütünleşik bir ulaşım ağı sistematiğini beslemektedir. Sonuç olarak bu bildiri, kent çeperlerinde tipo-morfolojik bir sorun haline gelen kent-kır ilişkisini, yerin karakteri ve potansiyeli etrafında yeniden düşünülmesinde örnek bir çalışma olmayı hedeflemektedir.

URI

https://kentselmorfolojisempozyumu2021.wordpress.com/
https://hdl.handle.net/11511/100636

Collections

Graduate School of Natural and Applied Sciences, Article

Suggestions

OpenMETU
Core

Developing multi-objective linear programming approaches for traffic signal optimization Coşkun, Mustafa Murat; Toroslu, İsmail Hakkı; Şener, Cevat; Department of Computer Engineering (2021-7) In many countries and metropolitan cities, traffic congestion, mainly caused by population growth and the increase in urbanization, has reached a significant level and has become a major problem for residents and decision-makers. Today, although infrastructural strategies such as the construction of underpasses and road widening to alleviate traffic congestion are applied in urban networks, the strategies can also be quite costly and environmentally damaging. Therefore, decision makers allocate large bu...
Integrating Urban And Landscape Issues In Early Design Education Haider, Jawaid; Kalisperis, Loukas; Lawrence, Howard; Forsyth, Amy (1992-1-1-2) It is imperative to instill in students an awareness of urban issues; therefore, the relationship between the urban setting and the landscape is a major vehicle for the exploration of architectural principles early in our program. Our second-year design studio is critical. It sets the tone for significant issues that students address in subsequent studios. The studio builds upon the insights, skills, and enthusiasm that students carry with them from the first year, which equips students with basic drawing a...
A data-driven approach for predicting solar energy potential of buildings in urban fabric Duran, Ayça; Gürsel Dino, İpek; Department of Architecture (2022-7) Energy-efficient buildings that use clean and sustainable energy sources are urgently needed to reduce the environmental impact of buildings and mitigate climate change in cities. Buildings have great potential in harvesting solar energy by their solar exposure capacity. Developments in PV technologies also encourage the integration of PV systems into architectural applications. However, urban contexts can limit solar energy generation capacity of buildings by shading building envelopes and reducing availab...
A Study on Visibility Analysis of Urban Landmarks: The Case of Hagia Sophia (Ayasofya) In Trabzon Kalın, Arzu; Yılmaz, Demet (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2012-6-1) Nüfus artışını kaldırabilecek fiziksel mekânları, fiziksel altyapıları aynı hızla ve düzenle büyütemeyen kentler için doğa ile bütünleşmenin kaybolduğu ve toplumsal yaşam biçimlendirme birlikteliğinin koptuğu plansız, kimliksiz, estetikten uzak, yaşanabilirliği zayıf mekânlara dönüşmek, kaçınılmazdır. Bu değişim kendini en çarpıcı biçimde insankent ilişkisinde göstermektedir. İnsanlar kolay anlaşılır, kimlikli, okunabilir kentler yerine çarpık yapılaşmanın olduğu kalitesiz çevrelerde yaşamlarını sürdürmek z...
Connecting Rural Change and Local Crafts: Rebranding Sock Knitting in Yenikaraağaç Veryeri Alaca, Ilgım; Aktaş, Bilge Merve; Gürel, Burak (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2019-12-31) Rural development literature has demonstrated that in modern times, farming alone is usually unable to provide sufficient returns to develop a rural economy and keep the processes of outmigration and aging of the rural population in check. The development of non-farm activities such as small-scale industries, handicrafts, and rural tourism has been recognized as an indispensable method of providing relatively sufficient income to villagers, preventing rural exodus, and maintaining a lively village culture w...

Citation Formats

N. N. Can, “Kent Çeperi Örneği Olarak Antalya Döşemealtı’nın Tipo-morfolojik Analizi ve Bütünleşik Bir Ulaşım Ağı Önerisi Araştırması,” 2021, Accessed: 00, 2022. [Online]. Available: https://kentselmorfolojisempozyumu2021.wordpress.com/.