Nesne a ve Eksiğin Eksikliği Ekseninde Kaygı: Kafka’nın Dönüşüm’ünde Kapsayıcı Metafor Olarak Metamorfoz

2022-12-01
Kaçar, Erman
Birlik, Nurten
Lacan’da bir duygulanım olarak tanımlanan kaygının kaynağı Yasa ya da Baba-nınAdları değil, adlandırılamayandır. Bu yüzden Lacan, kaygının nedeninin anneden ayrılmanın yarattığı travma değil; bu travmanın yokluğu (eksikliğin eksikliği) olduğunu ileri sürer. Lacan’a göre bu durumun en açık göstergesi, kaygının dilin içinde yer almaya direnen adlandırılamayan’la karşılaşma ihtimali doğduğunda öznenin imgesele savrulmasını önleyen uyarıcı sinyal olarak ortaya çıkmasıdır. Yani kaygı, Baba-nın-Adının ya da babasal metaforun yokluğunda imgeler tarafından yutulma tehlikesi karşısında öznenin yaşadığı duygulanım olarak da tanımlanabilir. Adlandırılamayan kavramına yapılan bu Lacanyen referans, Franz Kafka’nın Dönüşüm romanında karşılaştığımız metamorfoza yeni bir boyut kazandırmaktadır. Lacanyen kaygı kavramından hareketle, Gregor Samsa’nın Baba-nın-Adı karşısında tabi olduğu yasa/simgesel düzen içerisinde bir belirip bir kaybolan ve kişinin arzulayan özne olarak inşa olabilmesine olanak tanıyan adlandırılamayan öğenin yarattığı kaygı duygulanımı ile mücadelesi deşifre edilebilir. Simgesel düzende bir gösteren-dışı kesik (nesne a) olarak belirlenim kazanan ve eksikliğin garantörü olarak Gregor’un arzusunu yapılandıracak olan yarık, Babanın-Adlarının fazla sert yapısı ve dayatmalarıyla tıkanmış ve Gregor’u simgesel düzenin dayatmaları karşısında kaygısından uzaklaştırarak, eksikliğin eksik olduğu bir oluş biçimine taşımıştır. Burada gitgide kendi arzusuna yabancılaşan Gregor’un seçebileceği iki yol vardır; ya içinde bulunduğu simgesel düzende, arzusunu yapılandıracak olan yarığı tıkayan dayatmalara karşı durarak kaygısına tutunacak ya da eksiğin eksikliğine doğru sürüklenerek kendisini simgesel düzenin dışına, imgelerin sonsuz anaforuna bırakacaktır. Bu çalışma, Lacanyen kaygı kavramından hareketle Gregor’un seçeceği yolu Dönüşüm’deki metamorfoz üzerinden yeniden okumayı amaçlamaktadır

Suggestions

Tasarımın Tesellisi: Özne ve Nesnenin Zoraki Ayrımında Boynu Bükükler
Timur, Şebnem; Babadağ, Murad (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2022)
Bu yazı, “tasarım”ın ontolojisi üzerine – tasarımın düşünme, üretme, yapma, ifa etme yaklaşımlarını, ele alış biçimlerini – irdeleyen çalışmalara kapı açan bu davete cevaben kaleme alınmıştır. Heskett tasarımı şöyle tanımlamıştır: “Tasarım, tasarımcılar bir tasarım üretmek için bir tasarım tasarladığında oluşandır (2001).” Bu tanım, “tasarım” kavramının hem fiil, hem isim, hem fiili mümkün kılan disiplin, hem süreç, hem bitmiş ürün anlamında kullanılmasının ne kadar problemli olduğunu ima etmektedir. Burad...
Edmund Burke’de Yüce ve Jouissance, Lacancı bir okuma
Birlik, Nurten (Akdeniz University; 2018-05-18)
Burke’çü anlamda yüce, şiir kişisinin, doğada gördüğü tekil nesnelere odaklanıp bu nesnelerin arkasında yatan bütüncül metafizik yapının izlerini görebilme ya da doğada görülen nesneler aracılığıyla aşkınlığı deneyimleme çabası olarak tanımlanabilir. Bu deneyim aynı zamanda modernitede, ampirizm ve pozitivizm ile birlikte ortaya çıkan insan ve doğa kategorilerini epistemolojik bağlamda sorunsallaştırır çünkü ikisi arasında oluşmuş kopukluğu gidermeye hizmet eder. Bu bildiri odak noktası ...
Nesnelerin Alternatif Halleri: Düşsel Eve Doğru Bir Yolculuk
Öztürk, Gizem (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2022)
Müzeciliğin temelini oluşturan, sergileme ve gösterme arzusu ile biriktirilen, yığılan ve bir araya getirilen nesnelerin oluşturdukları kişisel evrenler olan merak kabineleri, tasarımcısının önderliğinde bir araya gelme biçimleri, eşleşmeleri, yan yana konumlanmaları vb. kararlarla detaylı düşünülerek tasarlanırlar. Evler, sadece barınma ihtiyacını karşılayan fiziksel mekânlar olmayıp sahip oldukları anılarla, hatıralarla, duygularla ve yaşanmışlıklarla merak kabinelerinin en güzel örnekleri olarak yorumlan...
Mimarlık Bölümünün Eğitim Ve Araştırma Etkinliklerine İnternet Üzerinden Erişim Ve Sorgulama İmkanı Veren Veri Tabanının Oluşturulması.-Archweb Sitesinin İçerik Yönetim Sistemi Kullanılarak Yeniden Yapılandırılması.
Sargın, Güven Arif(2013-12-31)
Bu proje, ODTÜ Mimarlık Bölümü’nün son on yıl içerisinde yapmş olduğu tüm eğitim ve araştırma etkinliklerini içeren veri tabanının oluşturulması, bu veritabanına internet ortamından erişim ve sorgulama olanakları sağlayan web sitesi ve arama motorunun geliştirilmesi kapsamındaki çalışmaları içerir. Bu veritabanı, Mimarlık Bölümü’nün akademik kadrosunu, araştırma sahalarını, bu güne kadar yapılmış olan ve halen devam etmekte olan eğitim-öğretim, araştıma etkinliklerini tanımlayan ve tanıtan bir arşiv niteliğ...
Psikanalizde bilinçdışı
Uçar, Selin; Gençöz, Faruk (Türkiye Klinikleri, 2019-01-01)
Freud, bilinçdışının bastırma sayesinde var olduğunu ve bilinçdışındaki herhangi bir nosyonun kaybolmadığını söyler. Bilinçdışındaki bilgilerin bilince gelmesi için çarpıtmanın varlığından söz eder. Freud'a göre ilk bastırma ensest arzusudur ve ensest yasağı medeniyetin başlangıcıdır. Lacan Freud'un bilinçdışı açıklamasını doğru fakat eksik bulur. Lacan'a göre bilinçdışı bir dil gibi yapılanmıştır. Dilin gösteren ve gösterilen adı verilen unsurlardan oluştuğunu söyleyen Lacan, bu iki unsur arasında bir çizg...
Citation Formats
E. Kaçar and N. Birlik, “Nesne a ve Eksiğin Eksikliği Ekseninde Kaygı: Kafka’nın Dönüşüm’ünde Kapsayıcı Metafor Olarak Metamorfoz,” LITERA, vol. 32, no. 2, pp. 763–781, 2022, Accessed: 00, 2023. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/101517.