Teknolojik Ürünlerle İlgili Bilgi ve Deneyim Sahibi Olmak, Üniversite Öğrencilerinin Tamir Hakkına Yönelik Tutum Farklılıklarını Açıklamada Bir Etken Midir?

Date

2022-11-24

Author

Köksal, Mustafa Serdar
Aydınoğlu, Arsev Umur

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

59
views

0
downloads

Cite This

Tamir hakkı, bireylerin satın aldıkları ürünleri istedikleri yerde ve zamanda istedikleri kişiyetamir yaptırabilmeleri anlamına gelmektedir. Tamir hakkı bilincinin toplumlarda yaygınlaşması,ürünlerin çöpe atılmak yerine tamir edilmesini teşvik ederek ürünlerin kullanım ömrününartmasına hizmet etmektedir. Bu sayede bir ürünün kullanım ömrü maksimize edilebilir vedahası döngüsel ekonomi hedeflerine de katkı sağlanabilir. Bir ürün hakkında bilgi ve deneyimsahibi olmak, tamir hakkına ilişkin eylemlerin yönünü ve düzeyini belirleyen temel bir faktördür.Sınırlı bilgi ve deneyime sahip tüketicilere göre bir ürün hakkında daha fazla bilgi ve deneyimesahip tüketiciler, tamir hakkı faaliyet ve yönetmeliklerine karşı daha olumlu tutuma sahip olmaeğilimindedir. Üniversitelerin mühendislik programlarında teknolojik ürünlerle ilgili bilgi vedeneyim sağlanmakta olup, diğer üniversite programlarına göre bu programlarda okuyan veyamezun olan öğrencilerin daha fazla bilgi ve deneyime sahip oldukları kabul edilebilir. Buradanhareketle, üniversitelerin farklı programlarında tamir hakkına yönelik tutumların farklılıkgösterdiği söylenebilir. Üniversite öğrencilerinin de tüketici olduğu düşüncesiyle öğrencilerinbilgi ve deneyimleri dikkate alınarak tutumları incelenmeli ve araştırılmalıdır. Bu bildiride amaç,üniversite öğrencilerinin tamir hakkı hareketine yönelik tutumlarındaki farklılıkları teknik bilgi ve deneyimler açısından incelemektir. Türkiye’de yeni bir durum olması ve mevcut literatürünolmaması sebebiyle, teknolojik ürünlere yönelik hem bilgi hem de deneyim sahibi kişilerintutum düzeylerinin daha az bilgi ve deneyime sahip kişilerle karşılaştırılması ve incelenmesitamir hakkına yönelik tutumların anlaşılmasını sağlayabilir. Çalışma, 150 üniversite son sınıföğrencisini içermektedir. Öğrencilerden bir kısmı bilgisayar mühendisliği programlarına(n=43) ve bir kısmı ise mühendislik dışı programlara kayıtlıdır. Öğrencilerin tamir hakkınayönelik tutumlarını belirlemek için “Tamir Hakkı Tutum Ölçeği” ve betimleyici özelliklerineilişkin verileri toplamak için kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Veri analizinde, verilere bağımsızörneklemler için t-testi ve Pearson korelasyonu uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, farklıprogramlardaki öğrencilerin “tamir hakkı tutum ölçeği” puan ortalamaları arasında “Müşterilerintamir yapmasına izin verme” faktörü için istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu ortayakoymuştur. Bilgisayar mühendisliği bölümüne kayıtlı öğrenciler, mühendislik dışı bölümlerekayıtlı öğrencilere göre “müşterilerin tamir yapmasına izin verme” konusunda daha olumlututuma sahiptirler. Mühendislik dışı bölümlere kayıtlı öğrencilerin “tamir hakkı tutum ölçeği”puanları arasında: “Gerekli ürün tasarımı ve araçları sağlayarak onarımın desteklenmesi” ve“Müşterilerce yapılacak tamirin önlenmesi” faktörlerindeki puanları incelendiğinde istatistikselolarak anlamlı bir fark olmadığına ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan tüm öğrencilerin tamir hakkınayönelik tutumlarının olumlu olduğuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin olumlu tutumları, teknik bilgive deneyim sahibi olma açısından incelendiğinde ise farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bilgisayarmühendisliği programına kayıtlı öğrencilerin mühendislik dışı programlara kayıtlı öğrencileregöre daha olumlu tutuma sahip olmaları ( t = 2.13), teknolojik ürünler hakkında teknik bilgi vedeneyim sahibi olmanın tamir hakkına yönelik olumlu tutumlara sahip olmada önemli bir etkenolduğunu göstermektedir. Dahası, bireylerin farkındalıklarının yüksek olması teknolojik ürünlerekarşı olan tutumlarını da değiştirmektedir. Çalışmanın bulguları, bilgili ve deneyimli müşterilerintamir hakkına ve tamir hakkı hareketine yönelik tutumlarının farklılık göstermesi nedeniyleönem taşımaktadır. Bu çalışma 150 üniversite öğrencisiyle sınırlı olduğu için bulgularıngenellenmesinde dikkatli olunmalıdır. Tamir hakkı ölçeğindeki sekiz madde, daha sonrakiaraştırmalarda arttırılarak daha kapsamlı sonuçlar elde edilebilir. Bunun yanında yalnızca nicelveri analizi yaklaşımı kullanılmış olup katılımcıların nitel araştırma yöntemleri de kullanılaraktamir hakkına yönelik tutumları araştırılarak daha ayrıntılı verilere ulaşılabilir.Anahtar Kelimeler: Tamir hakkı, döngüsel ekonomi, teknoloji, üniversite öğrencileri,deneyim

URI

http://ststurkey.net/wp-content/uploads/2022/12/ststurkey22-kitapcik.pdf
https://hdl.handle.net/11511/107121

Collections

Graduate School of Social Sciences, Conference / Seminar