Dokunsal Algıda Yukarıdan Aşağı Etkilerden Belleğin Rolü

Date

2023-06-01

Author

Dövencioğlu, Nahide Dicle
Kılıç, Fatma

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

70
views

0
downloads

Cite This

Dokunsal algı günlük hayatta yiyeceklerimizi seçmekten kaygan zemine basarken dikkatli olmaya kadar çeşitli kararlarımızda kritiktir. Dokunsal algı sayesinde çevremizle etkileşir nesneler ve onların materyal özellikleri hakkında bilgi toplarız. Bir nesnenin dokunsal hissi deri altında bulunan reseptörler aracılığıyla iletilebileceği gibi nesnelerin hatırladığımız özellikleri gibi yukarıdan aşağı işlemeyle de şekillenir. Dokunsal algı çalışmaları sıklıkla dokunarak nesne tanıma paradigmalarını içerirken konuya etki eden yukarıdan aşağı işleme süreçlerine, özellikle de dokunsal bellek çalışmalarına nadiren rastlanır. Dokunsal bellekte depolanan bilgiler, diğer duyusal kanallardan (ör. görsel) beslenen belleklerle iş birliği içinde çalışarak günlük hayattaki işlerimizde en yüksek verimi almamızı sağlarken, bu duyusal bilgilerin yokluğunda da benzer şekilde çevremizi tanımamıza ve etkin bir şekilde çevremizle etkileşim kurmamıza yardımcı olur. Örneğin, karanlıkta dokunduğumuz bir nesneyi tanımamız bellekte depolanan bilgiler sayesinde mümkün olur. Bu derleme makalenin amacı özellikle son yıllarda alanyazında daha çok yer kaplamaya başlayan dokunsal yumuşak malzeme algısı çalışmalarını derleyerek dokunsal belleğin algıdaki rolünü özetlemektir. Buna dayanarak önce dokunsal algının ne olduğu genel bir çerçevede açıklanmıştır. Bu alanda yapılan ilk çalışmalardan başlayarak güncel çalışmalar bu temel üzerinden anlatılmıştır. Ardından spesifik olarak dokunsal bellek çalışmaları bir araya getirilmiştir. Bu kısımda dokunsal belleği hem pasif dokunma yoluyla hem de aktif dokunma yoluyla incelemiş olan çalışmalar sayesinde genel bir dokunsal bellek resmi çizilmiştir. Son olarak, üç boyutlu nesneler ve iki boyutlu yüzeylerle yapılan bellek çalışmalarına değinilerek yukarıdan aşağı işlemelerin, yani başka bir deyişle geçmişten gelen tecrübelerin, bu bellek üzerindeki etkisi tartışılmıştır.

URI

https://psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/1031828/tpy1301996120230522m000056.pdf
https://hdl.handle.net/11511/108100

Collections

Department of Psychology, Article