THE VIEW FROM THE BOTTOM UP : STEREOTYPES OF THE POWERFUL

Date

1977

Author

Sunar, Diane G.

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

24
views

9
downloads

Cite This

Genellikle, efendi-köle, sömürgeci-sömürge, erkek-kadın ya da öğretmen-öğrenci ilişkilerinde olduğu gibi, zorlayıcı güce dayanan ilişkilerde, güçlü tarafın iki biçimde algılandığı gözlenmektedir. Bunlardan biri güçlünün iyi, kuvvetli, akıllı, iyi kalpli, iyilik sever ve adil olmasını içerir. Diğer algılayış biçiminde ise, güçlü taraf kötü, zalim, sömürücü, haksızlık eden ve akılsız olarak görülmektedir. Burada, yukarıda belirtilen kalıp yargıların, algılamayı yapan güçsüz tarafların kişiliklerinde belirli işlevler gördüğü varsayılmaktadır. Bu işlevler; (1) bilgi, (2) benlik savunması ve (3) sosyal uyumdur. Yaptığımız bir diğer varsayım da, kullanılan gücün miktarının, bu işlevlerin altında yatan gereksinimlerin birbirlerine göreli önemlerini etkileyerek, yukarıda sözü edilen algılayış biçimlerinden hangisinin geçerlik kazanacağını saptadığı doğrultusundadır. Şöyle ki, aşırı bağımlılık ve kontrol koşullan altında sosyal uyuma (diğer bir deyişle, güçlü grubun isteklerine uyma) gereksinim öncelik kazanır, bu da giderek güçlü grubun ideolojisinin benimsenmesine ve güçlünün iyi, iyi kalpli, akıllı v.b. olarak algılanmasına ve güçsüz grubun aşağılanmasına yol açar. Bu biçimde gelişen olumsuz benlik kavramına karşın, toplumsal sıralamanın doğal ya da doğaüstü güçler tarafından belirlendiğine olan inanç, güçsüz gruba mensup kişilerin kendi gözlerinde saygınlıklarını yitirmelerini önler· Kontrolün daha az olduğu durumlarda, benlik savunması birincil gereksinim olaraık ortaya çıkar. Bu gereksinimin karşılanması, güçlü grubun, yukarıda betimlenmiş olanın tersine, olumsuz bir biçimde algılanmasına ve ideolojisinin reddedilmesine bağlıdır. Sosyal uyum gereksinimi odak noktasını kişinin kendi grubuna (güçsüz gruba) kaydırır, bu da güçlü grubun olumsuz imgesini pekiştirmeye yarar. Gerek olumlu, gerekse olumsuz imgeler, güçlü grubun davranışları için inanılır yorumlar sağlamak suretiyle bilgi işlevi görürler. Böylece, iki algılayış biçimi de bir yandan sözünü ettiğimiz üç işlevi yerine getirirken, diğer yandan da bu üç işlevden etkilenirler.

URI

https://hdl.handle.net/11511/110624

Collections

Graduate School of Social Sciences, Article