A CRITICAL STUDY OF THE THEORY AND MEASUREMENT OF BUSINESS INCOME WITH PARTICULAR REFERENCE TO THE CURRENT COST CONCEPTS

1978
Göktan, Erkut
Meslekî literatürde ticarî gelir (kâr) ve ekonomik gelir (kâr) kavramları arasında bir ayırım yapmak âdet hâline gelmiş ve gerek işletmecilik ve gerekse ekonomi bilim dallarına mensup yazarlar kendi ortaya attıkları kavramın diğer tarafça savunulan kavrama olan üstünlüğünü ispatlamak için büyük çaba ve fikrî mesai harcamışlardır. Enflâsyonun genellikle bütün dünya ülkelerinde yüksek oranlara vardığı son yıllara kadar, işletmeciler içinde bir grup olan muhasebeciler kendi gelir kavramlarının dayandığı en önemli ilke olan tarihsel maliyet iikesini savunmuşlar ve tarihsel maliyetin "objektiflik" niteliğinin câri maliyetlerde bulunmadığını, dolayısiyle câri maliyetlerle gelir hesaplama yolu bir kere açılırsa işletmeler arası gelir karşılaştırmalarının olanaksız olacağını özellikle belirtmişlerdir. Para biriminin satınalma gücünün son yıllarda çok düşmesi, işletmeci ve muhasebecileri tarihsel maliyet ilkesinden, belli kurallar içinde de olsa, ayrılmaya zorlamaktadır. Çeşitli ülkelerdeki (A.B.D., İngiltere, Hollanda, Almanya, Fransa gibi) bazı işletmelerin muhasebe raporları artık biri tarihsel maliyet değerlerini, diğeri de câri maliyet değerlerini içeren iki sütunlu olarak hazırlanmakta ve bu ülkelerin bazılarında (A.B.D., İngiltere ve Hollanda) bu uygulamanın yasa düzenlemesi ile yaptırımı yoluna gidilmesi yönünde kuvvetli bir eğilim mevcut bulunmaktadır. Doğaldır ki, tarihsel maliyetlerden câri maliyetlere geçiş, ticarî gelir ile ekonomik gelir arasındaki farkı kapatmaya yetmeyecektir. Üretimde kullanılan araçların hem belirgin (explicit) maliyetlerini ve hem de saklı (implicit) maliyetlerini gözönünde bulunduran ekonomik gelir kavramı, sadece belirgin maliyetleri hesaba katarak bulunan muhasebe gelirinden farklı olmaya devam edecektir. Muhasebecilerin buradaki sorunu da yine, saklı maliyetlerin objektif bir biçimde saptanmasındaki güçlüklerle ilgilidir. Bu makalede, yukarıda belirtilen görüşler kronolojik bir biçimde incelenmiş ve muhasebe meslek mensupları tarafından da artık benimsenmeye başlanmış câri maliyetlerin nasıl "elden geldiğince" objektif olarak saptanabileceği anlatılmıştır.
Citation Formats
E. Göktan, “A CRITICAL STUDY OF THE THEORY AND MEASUREMENT OF BUSINESS INCOME WITH PARTICULAR REFERENCE TO THE CURRENT COST CONCEPTS,” ODTÜ Gelişme Dergisi, vol. 5, no. 18, pp. 37–52, 1978, Accessed: 00, 2024. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/110839.