Yeni kiral katalizörler geliştirilmesi ve organik bileşiklerin katalitik asimetrik sentezinde kullanılması

Date

2008-1-01

Author

Doğan, Özdemir
BULUT, Adnan
KOYUNCU, Hasan
İŞLEYEN, Alper

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

13
views

5
downloads

Cite This

ÖZET Asimetrik sentez Organik Kimyan önemli konularindan biridir. Dogada bulunan bilesiklerin çogu (amino asitler, sekerler, steroidler gibi) kiral bilesiktir. Bu tür bilesikler ve daha baska biyolojik aktivitesi olan kiral bilesiklerin laboratuvar ortaminda hazilanmast asimetrik sentez yöntemi kullamlarak gerceklestirilmektedir. Son yillarda en yogun calisilan asimetrik sentez yontemi kiral katalizor kullanilarak yapilandir. Bu yöntem için iyi bir kiral ligand ve metal gerekmektedir. Litertürde bu amaç için gelstirilmis birçok kiral ligand vardir ancak hiebiri genel kullanimi olan ligandlar degildir. Bu ligandlarla elde edilen basan belirli tür tepkimelerle sinirh kalmis, farkh tür tepkimelerde fazla basanli olmamistir. TÜBITAK destekli bu projede grubumuzda gelistirilen yeni kiral ligandlar dört farkh tür tepkimede bir metal eliginde katalizör olarak kullanilmis ve oldukça basanli sonuçlar elde edilmistir. Bu tepkimelerden ilkinde aldehitlere asimetrik dietilçinko katilmasiyla kiral ikinci derece alkoller %99'a varan verim ve yine %99' a varan enantioseçicilikle (ee) elde edilmistir. Tkinci olarak enonlara asimetrik dietilçinko katilma tepkimesi ile kiral B-etil ketonlarin sentezi %95'e varan verim ve %80'e varan ee ile gergeklestirilmistir. Üçüncü tepkimede ise aldehitlere asimetrik alkinilçinko katilmasiyla kiral proparjilik alkoller %96 ya varan verim ve %96' ya varan ee ile sentezlenmistir. Son olarak aldehitlere nitrometan katilmasiyla nitroaldol (Henry) ürünleri %97' ye varan verim ve %91*e varan ee ile elde edilmiştir. Bu çalışmaların ayrintilari proje ana metninde verilmiştir.

Subject Keywords

Asimetrik sentez, kiral katalizör, Kiral ligand, Proparjilik alkol, Nitroaldol, Asymmetric synthesis, Chiral catalyst, Chiral ligand, Propargylic alcohol

URI

https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/607488/yeni-kiral-katalizorler-gelistirilmesi-ve-organik-bilesiklerin-katalitik-asimetrik-sentezinde-kullanilmasi
https://hdl.handle.net/11511/114023

Collections

Department of Chemistry, Project and Design