Dış ticaret serbestleşmesi sürecinde enformel istihdam

2008-7-01
Bu çalışma kapsamında, zaman içinde büyüyen bir ekonomide ve dış ticarette serbestleşme sürecinde formel ve enformel sektörlerde istihdamın nasıl etkilendiğini Türkiye örneği üzerinden açıklamaya çalışılmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde ithal ikameci sanayileşme politikalarının terki ve yapısal uyum programlarıyla ihracata dayalı büyüme politikalarına geçişin sonucunda istihdamda beklenildiği gibi bir artış gerçekleşmemiştir. Ancak, bu neden- sonuç ilişkisine vurgu yapan çalışmalarda kastedilen formel istihdamdır. Bu çalışmada ise, gelişmekte olan ülkelerde ve Türkiye özelinde enformel istihdamın önemine değinilerek, aslında artanın enformel istihdam olduğu tezi ortaya konulmuştur. Kurgulanan üç sektörlü- küçük açık ekonomi Ramsey büyüme modeli yardımı ile zaman içinde sermaye birikimi ile büyüme sürecinde formel ve enformel sektörlerde istihdamın ayrı ayrı nasıl geliştiği, ve birbirleri ile nasıl etkileşimde oldukları sorusunun yanında, dış ticarette serbestleşme ile birlikte bu etkileşimin hangi boyutlarda geliştiği de irdelenmiştir. Model, 2006 yılı için Türkiye ekonomisine kalibre edilerek sayısal olarak çözülmüştür. Teorik modelin yanı sıra çalışmamızı destekleyici olarak Denizli ve Gaziantep illeri kapsamında ihracata dayalı tekstil sanayinde alt-sözleşme ya da fason üretim ilişkilerini açığa çıkarmaya yönelik bir alan çalışması da yürütülmüştür. Alan çalışmamızı tekstil sektöründe fason üretim ilişkileri üzerine odaklamamızın en önemli sebebi, fason üretimin ağırlıklı olarak enformel yürütülmesi veya enformel işgücü istihdam etmesi; dolayısıyla da fason üretimi talep eden tarafın dolaylı olarak enformel istihdamı talep etmesi kuşkusundandır. Alan çalışmamızdan çıkan sonuçlar kullanılarak, Denizli ve Gaziantep’te fason çalışma ve çalıştırma eğilimlerinin belirleyenleri, iki ayrı modelleme (doğrusal olasılık ve logit) kapsamında da irdelenmiştir. Teorik model ve alan çalışmasından açığa çıkan sonuçların, yaklaşık son yirmi yılda Türkiye sanayileşmesinin izlediği yol hakkında bir ipucu vereceği kanısındayız.
Citation Formats
D. Ş. Saraçoğlu, “Dış ticaret serbestleşmesi sürecinde enformel istihdam,” 2008. Accessed: 00, 2025. [Online]. Available: https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/608731/dis-ticaret-serbestlesmesi-surecinde-enformel-istihdam.