Yersel lazer tarama ve insansız hava aracı ile elde edilen sayısal yüzey modelleri üzerinde 3-boyutlu kaya düşme analizleri: Akköy (Ürgüp) örneği

2018-04-23
Akın, Mutluhan
Dinçer, İsmail
Ok, Ali Özgün
Orhan, Ahmet
Akın, Müge
Topal, Tamer
Kaya düşmesi, kaya kütle duraysızlıkları içerisinde en yoğun olarak gözlenen yenilme türlerinden biridir. Kaya düşme analizlerinde önceki yıllarda 2-boyutlu yöntemler kullanılmaktayken, son yıllarda teknolojinin ve yazılımların da gelişmesi ile birlikte 3-boyutlu analiz yöntemleri tercih edilmeye başlanmıştır. 2-boyutlu kaya düşme analizinde kaya düşmeleri farklı düşey kesit hatları üzerinde değerlendirilmektedir. Ancak, topoğrafyadaki düzensizliklerin kaya düşme hatlarının yönelimi ve yuvarlanma mesafeleri üzerinde önemli bir etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle kaya düşmelerinin ve düşme sonrası yuvarlanma rotalarının daha doğru bir şekilde değerlendirilebilmesi için 3-boyutlu analiz yöntemlerine ve dolayısıyla da 3-boyutlu detay modellere ihtiyaç vardır. 3-boyutlu topoğrafyanın oluşturulabilmesi için çoğu zaman farklı ölçeklerdeki (1:25000-1:1000) topoğrafik haritalardan üretilen sayısal arazi modellerinden yararlanılmaktadır. Fakat bu haritalardan elde edilen arazi modelleri arazi detayını güncel olarak sunamamakta ve analiz sırasında oldukça önem arz eden arazi yüzeyindeki nesnelerle (örn. bina, ağaç vb.) ilgili bilgi içermemektedir. Literatüre bakıldığında, özellikle 2000’li yılların başlarından itibaren kaya düşme analizlerinde kullanılacak sayısal yüzey modelinin hazırlanmasında, yersel lazer tarama (TLS) ve insansız hava araçları (İHA) ile alınan fotogrametrik görüntülerden elde edilen yüksek çözünürlüklü nokta bulutlarının kullanılmaya başlandığı görülmektedir. 3-boyutlu nokta bulutu yardımıyla üretilen detaylı sayısal yüzey modeli 3-boyutlu kaya düşme analizlerinde kullanılabilmektedir. Bu çalışma kapsamında, Akköy (Ürgüp, Nevşehir) yerleşim yerindeki kaya düşme alanı yersel arazi taraması (TLS) ve insansız hava aracı (İHA) ile alınmış fotogrametrik görüntülerden oluşturulan sayısal yüzey modelleri üzerinde RocPro3D yazılımı kullanılarak 3-boyutlu olarak ayrı ayrı analiz edilmiştir. 3-boyutlu kaya düşme analizleri sonucunda düşmesi olası blokların yuvarlanma mesafeleri, sıçrama yükseklikleri ve kinetik enerjileri belirlenmiştir. Elde edilen analiz sonuçlarına göre, bu yerleşim yerinin kaya düşmelerinden korunması amacıyla üst kotlarda inşa edilmiş olan yaklaşık 2 m derinlikteki hendek yapısına rağmen, halen kaya düşme tehlikesi altında bulunduğu ortaya konulmuştur. Öte yandan, TLS ve İHA ile elde edilen sayısal yüzey modellerinin kaya düşme analizleri üzerindeki etkisi yorumlanmıştır. Buna göre, her iki yöntemin de avantajları olmakla birlikte, derin topoğrafik düzensizliklerin (örn. hendek, vadi vb.) bulunduğu lokasyonlarda TLS yöntemiyle oluşturulan nokta bulutlarının bu tür düşey yapıları tam ve gerçekçi olarak yansıtmakta zorlandığı ve kaya düşmesi sonrası yuvarlanma rotalarının tam belirlenememe
TLS

Suggestions

3-B kaya düşme analizleri için sayısal yüzey modellerinin oluşturulmasında nokta bulutlarının kullanımı
Akın, Mutluhan; Dinçer, İsmail; Ok, Ali Özgün; Orhan, Ahmet; Akın, Müge; Topal, Tamer (2018-10-11)
Kaya düşmesi, belirsizliklerin oldukça fazla olduğu ve değerlendirilmesi sırasında yüksek hata paylarının bulunduğu bir şev duraysızlığı türüdür. Kaya düşmelerinin gerçekleştiği şev/yamaç yüzeyleri çoğu zaman oldukça heterojen ortamlardır. Bu nedenle, şev yüzeyi pürüzlülüğü, bitki örtüsü türü ve yoğunluğu, şev yüzeyindeki kaya kütlesinin ayrışma derecesi, daha önceden düşmüş olan blokların sıklığı ve dağılımı vb. gibi birçok etmen kaya düşme analizleri sırasında yuvarlanma mesafelerini önemli oranda kontrol...
Erken Çocukluk Döneminde Aktif Öğrenme Ortamlarının Yaratılması
Sevimli Çelik, Serap; Demircan, Hasibe Özlen(2018-12-31)
Bilgisayar, video oyunları, televizyon, apartman hayatı ve okula servis ile ulaşım sonucunda aktif olmayan bir yaşam biçimi sürdüren günümüz çocukları için okul öncesi eğitim kurumları günlük hareketi desteklemede önemli bir role sahiptir. Okul ortamında fiziksel gelişimi desteklenen çocukların ileriki yaşamlarında fiziksel olarak daha aktif ve sağlıklı bir yaşam sürdürdükleri ve spora katılımlarının hareketsiz bir yaşam sürdüren çocuklara oranla daha yüksek olduğu vurgulanmaktadır (Gallahue & Ozmun, 2006)....
Numerical and experimental investigation of acoustophoretic microfluidic devices
Şahin, Mehmet Akif; Özer, Mehmet Bülent; Department of Mechanical Engineering (2021-1)
Acoustophoresis is one of the techniques to manipulate suspended particles to intended positionsin continuous flow. In this study, a numerical simulation methodologythatcouples electro-mechanic, solid,and acoustic domains in 3Dhas been developedfor acoustofluidic chips. Numerical investigation of design and operation parameters'effectswere performedin terms of performance metrics. The simulation model was usedfor further analysis to understand the effects of manufacturing and a...
Sıçramalı Difüzyon Süreçleri Varsayımı Altında Bariyer Opsiyonlarının Fiyatlandırılması
Yolcu Okur, Yeliz; Kozpınar, Sinem; Uğur, Ömür; Hayfavi, Azize; Animoku, Abdulwahab Adinoyi(2015-12-31)
Matematiksel modelleme, günlük yaşamdaki pek çok olguyu matematiksel terimlerle açıklayan formüller dizisidir ve bir çok alanda uygulamaları bulunmaktadır. Genellikle mallar, hisse senetleri, hisse senedi endeksleri, faiz oranları yada döviz üzerine yazılan opsiyon fiyatlarının modellenmesi Finansal matematikte en çok rağbet gören konulardan biridir. Bu modellemeye duyulan en önemli gereksinim, piyasada sıkça görülen fiyat dalgalanmalarından kaynaklanabilecek riski en doğru şekilde minimize etmekten kaynak...
Zaman adımlı metotların doğal konveksiyon problemleri için sayısal incelemesi
Kaya Merdan, Songül(2018-12-31)
Bu çalışmada zaman adımlı metotların en genel hali doğal konveksiyon problemleri üzerine analizler yapılacaktır. Çalışma iki ana aşamadan oluşacak; ilk aşamada modelin matematiksel geçerliliği incelenecektir. İkinci aşamada ise, ilk aşamada elde edilen bulgular, belirlenen nümerik metotlar yardımıyla bilgisayar ortamında test edilecektir. Doğal konveksiyon problemleri uygulamalarda oldukça sık karşımıza çıkan problemler olup bu problemlerin hem fiziksel hem de matematiksel olarak incelenmesi önemli bir yer...
Citation Formats
M. Akın, İ. Dinçer, A. Ö. Ok, A. Orhan, M. Akın, and T. Topal, “Yersel lazer tarama ve insansız hava aracı ile elde edilen sayısal yüzey modelleri üzerinde 3-boyutlu kaya düşme analizleri: Akköy (Ürgüp) örneği,” presented at the TLS, Ankara, Türkiye, 2018, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/79221.