Date

2016-05-01

Author

Sümer, Nebi
İlden Koçkar, Zekavet Aylin
Şahin Acar, Başak

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

73
views

0
downloads

Cite This

Geçmis arastırmalar `bakıcı ya da anne duyarlıgı? olarak bilinen ilgi-bakım davranıslarının pozitif geri bildirime dayalı sistematik bir müdahale (yönlendirme) ile artırılabilecegini göstermistir. Bu projenin amacı pozitif ebeveyn davranıslarını ve anne duyarlıgını artırmaya yönelik olarak Juffer ve arkadasları (1993; 2008) tarafından gelistirilen ve yüksek düzeyde etkiye sahip oldugu pek çok çalısmada gösterilmis olan bireysel video-geribildirime dayalı müdahale programının (VIPP; Video-Feedback Intervention to Promote Positive Parenting) Türkiye?ye uyarlanması, uygulanması ve etkisinin görgül olarak test edilmesidir. Sertifikalı uygulayıcı egitimlerini takiben ilgili uygulama kılavuzu, ölçüm araçları ve ilgili diger dokümanlar Türkçe?ye çevrilmistir. Iki yıl süren bu arastırmaya Ankara (n = 76) ve Istanbul?un (n = 27) görece düsük gelir ve egitim düzeyine sahip bölgelerinden seçilen toplam 103 anne-çocuk çifti katılmıstır. Müdahale (n = 63) ve kontrol (n = 40) gruplarına seçkisiz olarak atanan anne-çocuk çiftlerinden öntest, sontest ve 3-6 ay sonra izleme asamalarında video kayıtlarına, gözlemlere ve anne beyanına dayalı ölçümler alınmıstır. Anne duyarlıgı ve çocugun güvenli baglanması video kayıtlarının çözümlemesine dayalı gözlem ölçümleriyle alınmıstır. Ayıca annelere uygulanan kapsamlı bir ölçek bataryası ile hem çocukların mizacı ve psikolojik uyumu, hem de kendilerinin ebeveyn stresinden, iliski doyumuna ve baglanma yönelimine kadar, uygulanan programın etkisi ile iliskili olabilecek özellikleri her üç asamada da ölçülmüstür. Bulgular öntest asamasında müdahale ve kontrol grubundaki anneler ve çocuklar arasında ölçülen temel özellikler bakımından bir farklılık olmadıgını göstermistir. Karısık desenli tekrarlı ölçüme dayalı 2 faktör (müdahale ve kontrol) X 3 zaman (öntest, sontest, izleme) grup içi faktör etkisinin incelendigi on temel degiskenin üçünde faktör X zaman ortak etkisin anlamlı oldugunu görülmüstür. Ainsworth Anne Duyarlık Ölçegi ile gözleme dayalı olarak ölçülen duyarlık düzeyinde, duyarlıga ilisin tutumlarda ve evlilik doyumunda müdahale grubundaki annelerin kontrol grubundaki annelere oranla olumlu yönde degisim gösterdigi bulunmustur. Yapılan ek analizlerde öntest-sontest ve öntest-izleme karsılastırmaları yapılmıs ve müdahale grubundaki annelerin önteste oranla sontest ve izlemede Anne Duyarlıgı Sınıflama Sistemi (ADSS) ile ölçülen duyarlıgında ve Baglanma Davranısı Sınıflama Seti (BDSS) ile ölçülen çocukların baglanma düzeyinde anlamlı artısların oldugunu gözlenmistir. Ayrıca, çocukların içsellestirme sorunlarında azalmanın oldugunu bulunmustur. Bakım verme yönünden riski düsük ve yüksek olarak olusturulan anne grupları üzerinde yapılan analizlerde ise, müdahale grubundaki riski yüksek olan annelerin programdan daha fazla yararlandıkları gözlenmistir. Bulgular, genel olarak, uyarlanan pozitif geri bildirime dayalı müdahale programının orta düzeyde etki genisligi içinde etkili oldugunu ve dezavantajlı gruplar üzende daha yüksek düzeyde etkiye sahip olabilecegini göstermistir. Arastırmanın sınırlılıkları tartısılmıs ve uygulamacılar için ayrıntılı önerilerde bulunulmustur. Özetle, bu proje kapsamında Türkiye?de erken dönemde anne duyarlıgını ve çocukların güvenli baglanmasını artırmaya yönelik etkili bir müdahale programı uyarlanmıs ve ilgili alanda çalısan uygulamacılar ve arastırmacılar için çok sayıda ölçüm aracı kazandırılmıstır.

Subject Keywords

olumlu ebeveynlik, anne duyarlıgı, güvenli-baglanma, video-geribildirime dayalı müdahale programı

URI

https://hdl.handle.net/11511/95925

Collections

Department of Psychology, Project and Design