Yerleşmeler ve Karmaşıklık Kuramı

2022-11-30
1980’li yıllardan itibaren küreselleşme, teknolojik ilerleme- ler, ekonomik, sosyal ve demografik değişimle birlikte coğrafi ve siyasi gelişmelerin de etkisiyle Türkiye’de mekansal örüntü değişmiştir. Bu değişim sürecinde yerleşme sistemindeki il, ilçe merkezi kademelenmesi, kentsel, kırsal alan veya tarım, ta- rım dışı gibi ikilemler giderek ortadan kalkmıştır. Kırsal alanın olmadığı bir yapı ve yönetim biçimi ile büyükşehirler yeniden tanımlanmıştır. Yerleşmeler artık sınırları belirgin olan yapılar bütünü olarak değil çeşitli yoğunluklardaki ve işlevlerdeki ağların bütünü olarak görülmektedir. Bu doğrultuda, Türkiye’de değişen yerleşme örüntüsünün irdelenmesi ve bu değişimin ana belirle- yicilerinin ortaya çıkarılması için TÜBİTAK Kentleşme Programı Çağrısı kapsamında üniversite-kamu işbirliğiyle çok ortaklı bir araştırma projesi geliştirdik. “İzmir Örneği ile Türkiye'de Deği- şen Yerleşme Örüntüsünün Yorumlanması” başlıklı Projemizi 15 Nisan 2018– 15 Ekim 2021 tarihleri arasında yürüterek tamam- ladık. Projede, yerleşmeleri ve yerleşme örüntüsünü anlamak ve yorumlamak için Karmaşıklık Kuramının hem nicel hem de nitel araştırma yöntemleri içeren mikro-makro kavramsallaştır- ma temelli bir yaklaşım izledik. Bu yazıda, İzmir örneği üzerin- den yerleşmelere ilişkin geliştirdiğimiz bu Araştırma Projesinin ana hedefleri ile genel araştırma çerçevesi açıklanmıştır. İzmir kent bölgesi ve metropoliten alanını farklı mekansal ve zamansal ölçeklerde inceleyen Projenin, kentsel temaları (kentsel çevre, kentsel altyapı, kırsal çevre, kentsel ulaşım ve kentsel dönüşüm), kavramları ve bulguları ana hatlarıyla verilmiştir. Buna ek olarak, planlama alanının/kurumunun nasıl ve ne şekilde dönüşmesi ge- rektiği tartışması da yazının sonunda yer almaktadır.
Citation Formats
E. Yetişkul Şenbil, “Yerleşmeler ve Karmaşıklık Kuramı,” PLANLAMA, vol. 32, no. 3, pp. 519–526, 2022, Accessed: 00, 2023. [Online]. Available: https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/1172699.