Türkiye Milli İthalat ve İhracat Anonim Şirketi

Date

1971

Author

İlkin, Selim

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

249
views

173
downloads

Cite This

1908 Genç Türk İhtilâlinin, iktisadî alandaki en önemli atılımlarından biri ticaret ve sanayinin, onu bu döneme kadar kontrolü altında tutmuş olan azınlıklardan, Türklere geçmesi amacı ile yürüttüğü politika olmuştur. Bu politikanın en etkili araçlarından biri ise, hükümet himayesindeki, millî şirketlerin kurulup desteklenmesi şeklindeki bir uygulamadır.1 Birinci Dünya Savaşı'nm, yarattığı olağanüstü koşullar içinde bile, bu politikaya dikkat edildiği görülmektedir.2 Kurtuluş Savaşının zaferle sona ermesinden sonra, takip edilecek iktisadî politika ülkenin nisbi olarak en gelişmiş kesimi olan İstanbul tüccar ve sanayicilerini, ilk ağızda endişeye düşürdüyse de, kısa zamanda -özellikle Türkiye İktisat Kongresinden sonra- bu endişelerin yersizliği anlaşıldı.3 Millî İktisat politikasının devamı, aralarında sadece ittihatçıların, zengin etmiş olduğu bir kısım İstanbul tüccarlarını değil, hattâ bizzat bir kısım ithalatçıların bile bulunduğu4 geniş bir kesime, çok kere millî şirketler çerçevesi içinde geniş çalışma ve kazanç imkânları yaratacaktı. Bu dönemdeki şirketlerin gelişme tarihleri, hem Türkiye'nin iktisat politikasını yansıtması, hem de iktisadî gelişmenin özel şirketler için ne derece kendi kendini besleme olanakları yarattığını göstermesi bakımından büyük bir önem taşımaktadır. Bu önemine rağmen, bu konuda yapılmış olan araştırmalar, yeterli olmaktan çok uzaktır.5 Bu şirketleri kuran şahısların meslekî kökenleri, etnik özellikleri, şirketlerin kuruluşunda karşılaşılan güçlükler, hükümetlerin bu şirketlere karşı tutumu v.s. gibi hususlar, ve bu hususların tarihî perspektif içinde gösterdiği değişiklikler, bu şirketler olduğu kadar, bu şirketlerin yaşadıkları —veya öldükleri- devre hakkında da aydınlatıcı rol oynayacaktır. Özellikle bu ikinci nokta, bu araştırmaya başlamanın -çok mikro seviyede de olsa- ana nedeni olmuştur. Bu ilk makale, 19 Eylül 1338 (1922) de 1.600.000 T.L. sermaye ile kurulan Türkiye Millî İthalât ve Ihracaat Anonim Şirketi'ni konu almaktadır.

URI

https://hdl.handle.net/11511/109169

Collections

Department of Economics, Article