Some Social - Psychological Dimensions of Social Change in a Turkish Village

1972
Kandiyoti, Deniz
BÎR TÜRK KÖYÜNDE TOPLUMSAL DEĞİŞMENİN BAZI SOSYO-PSİKOLOJÎK BOYUTLARI Toplumsal değişmenin bireysel tutum ve davranışlar üzerindeki etkisi gelişme alanında az işlenmiş bir konu olarak göze çarpmaktadır. Bu makalede, toplumsal değiş menin bazı çalışmalarda iddia edildiği gibi bütünleşmiş bir "bireysel modernleşme sendromu" meydana getirip getirmediği, Polatlı'ya bağlı Sakarya köyü örnek vak'a olarak kullanılarak, tartışılmaktadır. Sakarya köyünde ziraî makineleşmeden bu yana meydana gelen değişmeleri yansıtan sosyal yapı değişkenleri ile sosyo-psikolojik sevi yede modernleşmeyi ölçen göstergeler arasındaki karşılıklı ilişkiler incelenmektedir. Sosyo-ekonomik değişken olarak bireyin mensup olduğu sosyal tabaka, aile tipi ve kooperatif üyeliği ele alınmıştır. Sosyal-psikolojik gösterge olarak ise yaş, eğitim sevi yesi, eğitsel emeller, iyimserlik, sosyal güvenlik duygusu, kitle haberleşme araçlarından yararlanma, aile içi münasebetlerde hoşgörü, kadınlara karşı tutumlar, dindarlık ve batıl inançlar işlenmiştir. Bu göstergeler arasındaki ilişkilerde modernleşme sendromu hipotezini desteklemiyen bazı tutarsızlıklar bulunmuştur. Öyle ki, sosyal tabaka, eğitim seviyesi, yaş ve kitle haberleşmesinden yararlanma birbirleriyle yakın kişili olmakla beraber, aile içi münasebetler ve dindarlıkla ilişkisiz veya ters ilişkili olarak görülmektedir. Aile içi münasebetlerde hoşgörü derecesi ve kadınlara karşı tutumlar belirli yapısal değişmelerin yarattığı sosyal güvensizlik ve kötümserlikle ilgili olmakla beraber diğer göstergelerden müstakil bir boyut olarak belirmektedir. Sadece koope ratif üyeliği bütün sosyo-psikolojik modernleşme göstergeleriyle tutarlı korelasyonlar vermektedir. Netice olarak, bu bulgular toplumsal değişmenin bu belirli ortamda gös terdiği özelliklerle izah edilmekte, sosyo-psikolojik genellemelere girerken bu etkileşimi daha etkin bir şekilde ifade edecek kavramların araştırılması önerilmektedir.
Citation Formats
D. Kandiyoti, “Some Social - Psychological Dimensions of Social Change in a Turkish Village,” ODTÜ Gelişme Dergisi, vol. 1 (1970-1974), no. 4(1972), pp. 615–641, 1972, Accessed: 00, 2024. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/109503.