Date

2008-12-31

Author

Peker, Ali Uzay

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

109
views

0
downloads

Cite This

ORTAÇAĞ ANADOLU – SURİYE ETKİLEŞİMİ: İPEKYOLU ÜZERİNDEKİ YERLEŞİMLERDE YAPILI ÇEVRENİN BİÇİMLENMESİ Ortaçağda Anadolu'daki mimari üretim çeşitli kaynaklara dayalı ve karşılıklı etkileşime açık olarak gerçekleşmiştir. Anadolu'yu fetheden ve yerleşen Türkler, beraberlerinde Büyük Selçuklulardan gelen Orta Asya ve İran kökenli bir mimarlık geleneği getirmişler, yerel ve bölgesel unsurlardan da etkilenmişlerdir. Anadolu'da karşılaştıkları mimari gelenekler çok çeşitlidir. Bunlar Bizans mimarisi gibi Anadolu'ya; ayrıca Azerbaycan-Güney Kafkasya ve Anadolu'nun güneyinde Suriye-Irak gibi komşu bölgelere aittir. Etkileşim karşılıklı olmuş ve sırasıyla Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı döneminde de devam etmiştir. Bu mimari alışverişe kaynaklık eden bölgelerden biri de Suriyedir. Tarihin erken dönemlerinden itibaren yerleşim merkezlerinin kurulduğu, doğu ve batı arasındaki ticaret yollarının ve ipek yolunun geçtiği bu bölgede, ortaçağa gelene kadar oluşan antikitenin mirası, erken dönem İslam mimarisini ortaya çıkaran Emevilere aktarılmış, daha sonra kurulan çeşitli Türk-İslam devletleri sayesinde çeşitli yorumlarla geliştirilmiştir. Güneyde Emevi ve Abbasi gelenekleri, Zengiler, Eyyübiler ve Memlükler döneminde yeniliklerle sürmüş, kuzeyde ise Selçuk devleti ve devamında kurulan beylikler ve Osmanlı devleti bu geleneklerden etkilenmiş ve aynı zamanda oluşturduğu yeni geleneklerle güneyi etkilemiştir. Bu araştırma kapsamında, Anadolu-Suriye arasında tarih boyunca devam eden etkileşim, ortaçağ yapıları ve bu yapılarda yer alan mimari öğeler aracılığıyla incelenecektir. Bu etkileşimin izlerini taşıyan yapılar, özellikle ipek yolunu geçtiği hem Suriye'deki Şam, Halep hem de Anadolu'daki Tarsus, Antep Adana gibi kentlerde yoğunlaştığı için araştırmamız her iki bölgede de gerçekleştirilecek, bu amaçla Suriye'den geçip Türkiye'ye uzanan ipek yolunun önemli durakları olan kentlerde inceleme yapılacaktır. Araştırma Kapsamı Araştırmada özellilkle kentler çerçevesinde mimari eserlerin çeşitli yönlerden incelenmesi, fark ve benzerliklerin ortaya konması için Türkiye ve Suriye'de olmak üzere iki araştırma gezisi yapılacaktır. Ortaya çıkan bulgularla ortaçağda Anadolu-Suriye etkileşimini mimarlık tarihi açısından değerlendirilecektir. Bu araştırma sonucunda ortaçağ Anadolu mimarisinin oluşum sürecinin anlaşılmasına katkıda bulunulacak, üslupların kökeni ve ortak kullanımı konusunda Anadolu-Suriye ekseninin yeni bulgular ışığında değerlendirilmesi için fırsat olacaktır. Etkileşimin sadece tek taraflı değil, çift yönlü olarak ele alınması, Anadolu mimarisi için dışarıdan alınıp uyarlananlar kadar komşu bölgelere aktarılan katkının da dikkate alınacak olması, çıkacak sonuçları mimarlık tarihi açısından daha da önemli hale getirmektedir.

URI

https://hdl.handle.net/11511/58894

Collections

Department of Architecture, Project and Design