Devinim Eylemlerinde Gerçek Anlamın Ötesine Geçmek: Zihin Kuramı Müdahalesinin Çocukların Metaforik İfadeleri İşlemesine Aktarım Etkileri

Date

2023-10-06

Author

Öztürk, Fatma Nur
Özge, Duygu

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

153
views

0
downloads

Cite This

Diğerlerinin zihinsel durumlarını anlama becerisi ile metaforların işlenmesi arasında bir bağlantı olduğu kanıtlanmış olsa da zihin kuramı müdahalesinin metafor anlayışını geliştirmedeki etkisi henüz keşfedilmemiştir. Bu araştırma boşluğunu gidermek için, bu çalışma, Türkçe konuşan 4;00-4;06 ve 5;00-5;06 yaş aralığındaki okul öncesi çocukların (deneysel grup için N = 44; kontrol grubu için N = 28) devinim içeren metaforik ifadeleri (örn., sevinçten uçmak, çenesi düşmek, vb.) anlama yetilerinde 6 haftalık bir zihin kuramı müdahalesinin etkisini rastgele kontrollü bir tasarım kullanarak incelemiştir. Zihin kuramı eğitiminde, müdahale grubundaki çocuklara zihinsel durum ifade eden eylemlerin (örn., düşünmek, inanmak, korkmak) yer aldığı hikayeler okunmuş ve bu terimlerle ilgili sözel interaktif oyunlar oynanmıştır. Çocukların metaforları işleme yetilerini ölçmek için jest temelli sözel yetilere dayanmayan değerlendirme ve açıklama gerektiren sözel değerlendirme araçları kullanılmıştır. Müdahaleye ek olarak, çeşitli bilişsel ve dilsel faktörlerin (baskılama yetisi, işler bellek, birinci düzey ve ikinci düzey zihin kuramı, alıcı ve ifade edici kelime dağarcığı) metaforların işlenmesi üzerindeki potansiyel etkileri incelenmiştir. Karma etkili çoklu-nominal lojistik regresyon analizi, yaş ve birinci düzey zihin kuramının çocukların metaforik jest ve açıklamalarının tek önemli yordayıcısı olarak ortaya çıktığını göstermiştir. Bu bulgu, 4 yaşındaki çocukların metaforları kelimelerin gerçek anlamlarına bölerek çözümleme eğilimi gösterdiklerini (örn., sevinçten uçmak: kuş gibi kollarını çırpmak) ancak 5 yaşındaki çocuklarda bu çözümlemenin doğrudan mecazi bir yorumla sonuçlandığını ortaya koymuştur (örn., sevinçten uçmak: gülümsemek). Ayrıca, birinci düzey zihin kuramı becerileri gelişmiş olan çocukların bu ifadelerin arkasındaki imgesel anlama daha kolay ulaştıkları gözlemlenmiştir. Bu bulgu, zihin kuramı müdahalemizin sonuçları tarafından da desteklenmiştir; müdahale eğitimine katılan çocukların, kontrol grubuna kıyasla, sadece zihin kuramı becerilerinde değil, aynı zamanda metaforları işleme performansında da dikkate değer iyileşmeler sergilediğini göstermiştir. Bu sonuçlar, özellikle metaforik ifadeleri anlama alanında, çocukların dil ve bilişsel gelişimini zenginleştirmek için zihin kuramı müdahalelerini eğitim ortamlarına değerli bir strateji olarak dahil etmenin önemini vurgulamaktadır.

URI

https://hdl.handle.net/11511/106753

Collections

Department of Foreign Language Education, Conference / Seminar