Sinemada Mekân Ve Cinsiyet: Sciamma Ve Patriyarkal Arkitektoniğin İskelesi

Date

2023-12

Author

Kara, Özge

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

31
views

55
downloads

Cite This

Bu çalışmada Fransız yönetmen Céline Sciamma’nın, Alev Almış Bir Genç Kızın Portresi’nde ortaya koyduğu kadın tasviri, mekân teması merkeze alınarak yorumlanacaktır. Zira yönetmen kadına dair çizdiği portreyi, kadının mekân ile kurduğu ilişkiye sıkı sıkıya bağlar ve bu ilişkinin eril akıl tarafından nasıl yapılandırıldığını hesaba katar. Sciamma bu filmde fenomenolojik geleneğin mekâna yönelik ayrımlarını feminist kuramlar aracılığıyla yeniden yorumlar. Görünürde hiçbir erkeğin yaşamadığı bir köşk tasarlanır ve erkeğin görünmezliği, geleneksel anne figürünün görünürlüğü ile vurgulanır. Başlangıçta köşkün merkezi konumunda olan anne, patriyarkanın yasalarını idame ettirici bir konuma sahiptir. Ancak daha sonra merkezde annenin olmadığı bir durumu kurgulamaya geçen Sciamma, annenin yokluğuyla köşkün mekânsal örgütlenmesinde bir dönüşüm meydana getirir. Bu dönüşüm, patriyarkal arkitektoniğe iskele vaziyeti gören felsefi varsayımların beraberinde getirdiği ruh- beden, özne-nesne, gören-görülen, erkek-kadın ikililerini irdeleme imkânı verir. Patriyarkanın yapılandırdığı mekân anlayışına çanak tutan ikililerin aslında ne kadar birbirleriyle iç içe geçmiş hâlde olduğunu ortaya çıkaran Sciamma’nın meta-analizi, sanat kuramlarının yaratıcı (ressam, yönetmen, yazar) ve alımlayıcı arasındaki ilişkiye atfettikleri hiyerarşik rolleri de dönüştürür. Bu açıdan mekânsallık, ilişkisellik, zamansallık, bedensellik, hafıza, cinsiyet ve öznelerarasılık gibi felsefenin pek çok problemiyle hesaplaşan Sciamma, mekânı soyut bir yapı olarak kurgulayan yaklaşımların savunduklarının aksine, kadının varoluşsal ve gündelik yaşantısını belirleyen normlarla sıkı sıkıya bağlı olduğunu gözler önüne sererek felsefenin kuramsal tartışmaları ile gündelik yaşam arasındaki ayrımı da ortadan kaldırır.

Subject Keywords

Mekân, Beden, Kadın, Patriyarkal arkitektonik, Céline Sciamma, Space, Body, Women, Patriarchal architectonics, Céline Sciamma

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/tr/sayi/40-2
https://hdl.handle.net/11511/108802

Collections

Department of Architecture, Article