Class Dimension of Housing Inequalities in the New Era of Liberalization: A Case Study in Ankara

Download
2008-1-1
Akpınar, Figen
Ekonominin küresel yeniden yapılanmasının kentin yerel coğrafyasına iki tür etkisinden söz edebilir. Birincisi, tabakalaşma örüntüsünün değişmesidir. Bir tarafta finans sektörü ve ihtisaslaşmış hizmetlerde çalışan üst-düzey profesyonellerden oluşan yeni bir tabaka ortaya çıkmaktadır. Bunu izleyen ise, niteliksiz işgücü talep eden işlerdeki artıştır. Yeni dönemin bir özelliği olarak kabul edilen eşitsizlik, kendisini hem boyut olarak, hem de sosyal ve mekânsal farklılaşmalar biçiminde göstermektedir. Toplumsal eşitsizlik yeni bir olgu değildir, ancak yeni döneme özgü olan bu eşitsizliğin boyutlarıyla birlikte sosyal ve mekânsal kutuplaşma ortaya çıkmaktadır. Küresel iş bölümündeki yeniden yapılanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkan yeni sınıfsal katmanlaşma ve bunların belirlediği mekânsal tercihler, kentlerde yeni ayrışma akslarının oluşmasına yol açmaktadır. Yeni dönemin yarattığı eşitsizliklerin ölçümünde genellikle üretim alanındaki işgücü piyasası odaklı gelir ve kazanç farklılıkları öne çıkmaktadır. Sosyal tabakalaşma çalışmaları genellikle üretim süreçlerini dikkate almakta, yeniden üretim süreçlerini hesaba katmamaktadır. Bu çalışmada üretim ve yeniden üretim süreçlerinin birbiriyle ilişkisi ve etkileşimi alan çalışmasıyla irdelenmiştir. Burada önemli soru, mekânsal ayrışmanın sınıf formasyonunu nasıl etkilediğidir. İki önemli unsur karşımıza çıkmaktadır, bir, sınıf yapısı ve iki, mekânsal dağılım. Bu unsurlar sınıf yapısının ayrışma üzerindeki etkisi ve sınıfların ekonomik olarak nasıl kutuplaştığı üzerinedir. Pek çok araştırmacı ise kentin farklı pek çok eşitsizlik kaynağı olduğunu vebunların sadece iş ve iş yerinde üretilen eşitsizliklere bağlanamayacağını savunmaktadırlar. Bu görüş, ücret eşitsizliklerinin kentsel eşitsizlikler arasında önemsiz sayılması anlamına gelmemekte, ancak bireylerin yaşam fırsatlarının doğrudan ücretleriyle bağıntılı olduğu kadar dolaylı olarak farklı kaynaklarla da belirlendiği kabulüne dayanmaktadır. Sınıf ve konut sahipliğinin çapraz etkisi, araştırmacıları bekleyen çalışma alanlarıdır ve çalışmada bu etkileşim incelenmektedir. Üretim ve yeniden üretim süreçlerini ele alan yeni bir kavramsallaştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Sonuç bulgular, 1990 sonrası ve 2000’li yılların başında Ankara’nın sosyal tabakalaşmasında küreselleşme söylemine uygun bazı ipuçları göstermekle birlikte, içsel dinamiklerin varlığını da ortaya koymaktadır. Çalışma, gelir eşitsizliklerinin farklı sınıfsal konum ve konuta özgü farklılıklarına dair net bir profil sunmaktadır. Çalışmada Devlet İstatistik Enstitüsü’nün “Hane Halkı Gelir ve Tüketim Harcamaları” anketleri kullanılmıştır. Anketler 1994 yılının tamamı ve 2001 yılının ilk üç ayına aittir. Bu anketler, hane halkı ve hane halkını oluşturan bireylerin gelir, tüketim harcamaları ve sosyoekonomik profillerine yönelik ayrıntılı bilgiler içermektedir. İstatistiksel modelleme olarak Uyum Analizi (Correspondence Analysis) kullanılmıştır. Analiz, sosyal bilimlerde sıklıkla kullanılan kategorik değişkenlerin görsel bir haritasını sunmakta ve bu harita üzerinde fiziki uzaklıklar sosyo-mekânsal farklılıkların izdüşümü haline gelmektedir. Grafik üzerinde birbirine yakın olan noktaların (hanehalklarının) aynı sınıf pozisyonuna dahil olmaları yüksek olasılıklıdır. Bu yöntem plancıların sosyal sınıf temelli mekânsal ayrışma, eğitim, istihdam, tüketim, yaşam tarzları gibi şimdiye değin kendilerine uzak konular olarak gördükleri ve mekânla ilişki kurmakta zorlandıkları olguların haritalanmasına olanak tanımaktadır. Araştırma ve sonuçları, bu bağlamda kent araştırmalarına yeni bir boyut kazandırmaktadır.

Suggestions

Sociospatial Segregation and Consumption Profıle of Ankara in the Context of Globalization
Akpınar, Figen (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2009)
The ‘’Global City Hypothesis’’ argues that the economic restructuring of the new global economy produces highly uneven and polarized employment structure in urban society (1). Today, large global cities are marked by unusually high levels of income inequality. The significant increase in foreign investment and the arrival of the multi-national corporations along with the major accounting, advertising, and marketing firms and the fashion, design and entertainment industry caused changes both in spatial and d...
Urban-spatial analysis of mass housing environments: mapping Batıkent in search of alternatives to generic housing
Küreli Gülpınar, Ece; Balamir, Aydan; Department of Architecture (2021-3)
Living environments in Turkey are shaped with generic housing blocks implemented by public and private actors operating in the mass housing production. Despite the relative diversification and pluralism that started in the 1980s, mainstream housing practice has given rise to the spread of stereotypical patterns and types forming the morphology of cities over time. Nevertheless, alternative searches for the architecture and planning of mass housing have managed to find little gaps for realization. Batıkent ...
Discursive and Spatial Anatomy Of Alternative Living Models: Architectural Utopias Within Housing Discourse
Dülgeroğlu, Özüm; Basa, İnci; Department of Architecture (2022-2-3)
The concept of housing, as more than just being a shelter, means a lot about lifestyle understanding of individuals and it is generally shaped through the social structure of society. However, social structure of the community continues to change in time, and therefore alternative living models come into existence. Architectural expressions and spatial demands of these new emerging socio cultural generations are also different, and conventional dwelling types cannot fulfill all habitants’ expectations. Thus...
User Evaluation In The Determination Of Quality: Building Components In Mass-Housing
Gültekin, Tanju (1999-1-1)
Alt ve orta gelir grubunun konul ihtiyacını karşılamada 1970'h" yıllarda üretilen toplu konutlar yoluyla sayısal olarak artışlar sağlanmışsa da, 199Ü'Iı yıllarda bu türden konutlarda oturan kullanıcı gruplar açısından, önemli bakım-onarım güçlükleri ve maliyet artışları ortaya çıkmıştır. Bunlara koşut olarak, kalitatif yaklaşımlar ve araştırmalar önem kazanmıştır. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı İhtisas Komisyonları Raporlan'nda da belirtildiği gibi, toplu konutlarda kalitenin sağlanabilmesi için planlama...
Legal Frameworks and Housing Environments in North Cyprus
Önal Hoşkara , Şebnem; Öngül, Zehra; Tevfikler Çavuşoğlu , Banu (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2009)
This article aims to explore the effects of laws and regulations on the development of housing environments in North Cyprus, with the aim of opening up some discussions on their future design and planning. Accordingly, the article consists of seven main sections. In the first two, the main and the general concepts of the article are defined, the research field is explained and the problem is specified. In the third section, the issue of housing in North Cyprus, concentrating on its historical development, s...
Citation Formats
F. Akpınar, “Class Dimension of Housing Inequalities in the New Era of Liberalization: A Case Study in Ankara ,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 25, no. 2, pp. 39–69, 2008, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2008/cilt25/sayi_2/39-69.pdf.