Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Başkentinde Taşçı Örgütlenmesi

Download

103-122.pdf

Date

2009-12-15

Author

Şenyurt, Oya

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

143
views

84
downloads

Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde taşçı esnafına ait belgeler, 18. yüzyıl sonu inşaat esnafı ve Hâssa Mimarlar Örgütü için dinamizmin ve değişimin başlangıcının en önemli tanıklarıdır. Ağırlıklı olarak İstanbul’daki taşçı esnafının örgütlenmesindeki sorunlara ilişkin belgeler, başkentteki inşaat esnafının çalışma biçimlerine dair de fikir vermektedir. Taşçı esnafının devletle olan ilişkilerinde ‘serbest faaliyet’ alanı oluşturabilmek için, sultandan izin alabilme çabaları dikkat çekicidir. İnşaat işlerinin doğası gereği inşaat esnafının iş alanlarındaki sınırların esnekliği ve kimi zaman da belirsizliği inşaat işlerinin belirli bir inşaat loncasının elinde kalmasını engellemekteydi. Dolayısıyla, yönetim ve esnaf arasında ya da esnafın kendi arasındaki uzlaşma ve anlaşmazlıklar esnafın iş alanlarını sürekli yeniden tanımlayan, tekeli kırıcı ve iş tanımlarının tekrar gözden geçirilmesini sağlayan yeniliklere ve değişimlere neden olmaktaydı. Devletin taşçı esnafı üzerindeki hakimiyetini zamanla azaltması; 19. yüzyılın ortalarına doğru daha fazla sayıda taş tüccarının ortaya çıkmasını sağlayacak (1) ve ‘taşçılık’ yapan bazı şahısların müteahhitlik (2) yapmasına olanak vererek, imparatorlukta devletle ilişkileri daha sınırlı ve tanımlı olan “yarı serbest meslek erbâbını” oluşturacaktır (3). Diğer taraftan, devlet yapılarının inşası için gerekli taşın getirtilmesi gibi, güç işler de artık devlet erkânının işi olmaktan çıkarak (Tanyeli, 2000, 324) taşçılarla doğrudan irtibata girecek olan ‘müteahhitler’lerin işi olacaktır. Bu değişimin ve dönüşümün arkaplanı, geç Osmanlı’da taşçı esnafının örgütlenmesi ve esnafın iç ilişkilerine ait elde edilen bilgiler, belgeler yardımıyla anlatılmaya çalışılmıştır.

Subject Keywords

Architecture, Geç Osmanlı dönemi, Taşçı ustaları, Yapı işçileri

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2009/cilt26/sayi_2/103-122.pdf
https://hdl.handle.net/11511/50919

Journal

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi

DOI

https://doi.org/10.4305/metu.jfa.2009.2.6

Collections

Department of Architecture, Article

Suggestions

OpenMETU
Core

Mixed-use high-rise [residential] complexes: a new urban form(ation) in İstanbul Aslankan, Ali; Cengizkan, Ali; Department of Architecture (2014) Following Industrialization and Modernization processes, Globalization allowed the capital to manifest itself in every aspect of daily life and spatial practices at the end of the twentieth century. As separate functional bodies; work, leisure and accommodation are reorganized according to the will of the capital and obtained new spatial dimensions and forms. Financial agglomerations in the form of Central Business Districts (CBDs) and recontextualization of leisure/shopping as an urban activity in the form...
Evaluating quality in mass-housing projects via six sigma: the case of ODTÜKENT Çeliknalça, Fatime Feryal; Elias Özkan, Soofia Tahira; Department of Building Science in Architecture (2006) Quality and quality management have gained importance in the construction industry also due to losses of life and property. For high-quality buildings, the amount of defects during the construction works must be reduced. Thus, it is important to determine the defects which lead to low quality in the construction projects; and architectural, structural and constructional standards to measure some indicators of quality like workmanship, design of components and usage of correct and highquality materials. Ther...
Potential for popular dissemination: an analysis of the "ideal home" discourse in the weekly Yedigün magazine Tuncer, Melike Usalp; Cengizkan, Ali; Department of Architecture (2006) The social transformations beginning by the end of the nineteenth century and the political and economic changes of the Early Republican Era (1923-1938) and the Transition Era (1938-1950) had important effects on Turkish architecture. The effects of the ‘new’ and ‘ideal’ life accelerated by the establishment of the new democratic nation state brought rapid changes and transformations to all aspects of life including housing. This study deals with the housing discourse in Yedigün magazine which was published...
Evaluation of urban regeneration issues for an early 20th century quarter : Kadiköy-Yeldeğirmeni Tarkay, Guse; Cengizkan, Ali; Department of Architecture (2010) In the 60s, a new notion gentrification was used as a kind of residential transformation and gained importance in the 1970s and 1980s through the world. The notion used for the quarters invaded by upper income people and transformed to eloquent and expensive quarters after some renewal projects. This process is criticized because of some negative effects such as, displacement of old residents, increase of the prices in the area, appearance of conflict between the people of community and disappearance of soc...
An investigation of strengthening of historical masonry constructions by steel skeleton Küçükdoğan, Bilge; Ünay, Ali İhsan; Department of Building Science in Architecture (2007) Historical masonry structures are important cultural assets which reveal the social, archaeological, aesthetic, economical, political, architectural and technical features of their times. Within the course of the time, the structures have been exposed to the destructive effects of the nature and the man. Some has been able to survive somehow and others were totally ruined. Most of the remained structures are in vulnerable condition to upcoming effects and for the continuity of their presence, structural str...

Citation Formats

O. Şenyurt, “Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Başkentinde Taşçı Örgütlenmesi,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 26, no. 2, pp. 103–122, 2009, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2009/cilt26/sayi_2/103-122.pdf.