KARADENİZ’DE ÖTROFİKASYON ETKİLERİ: ÜST TABAKA BİYO-KİMYASAL ÖZELLİKLERİNDE UZUN DÖNEMLİ DEĞİŞİMLER

Date

2022-06-01

Author

Salihoğlu, Barış
Yücel, Mustafa
Örek, Hasan
Tuğrul, Süleyman

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

395
views

0
downloads

Karadeniz, kendine özgü fiziksel ve biyo-kimyasal özelliklere sahip tipik bir kapalı denizdir. Karadeniz derin basenindeki kalıcı tuzluluk tabakalaşması sonucu, yüzeyden haloklin alt derinliklerine fiziksel prosesler yoluyla oksijen girdisi çok düşüktür; bunun sonucu olarak, haloklin alt sularında suboksik/anoksik (redox) geçiş tabakası oluşmuştur. Derinlik sınırları basen boyunca değişen haloklin içinde Karadeniz’e özgü belirgin kimyasal özellikler (nutriklin, NOx maksimum, suboksik bölge, P-minimum ve maksimum, Mn maksimum) oluşmuş ve kalıcı hale gelmiştir. Bu yapıların oluşması karmaşık biyo-kimyasal tepkimelerin sonucudur. Haloklin altındaki tuzlu sularda (>150-200m ) kalıcı anoksik (oksijensiz, hidrojen sülfürlü) ortam vardır. Haloklin içinde oluşan belirgin kimyasal özellikler, insan kaynaklı karasal baskılara ve iklim değişikliklerine duyarlıdır. Haloklin içinde oluşan oksiklin sınırları, yüzeydeki organik madde bolluğuna ve alt tabakaya çökelme miktarına göre zaman-mekan ölçekli değişim gösterir. Karadeniz havzasında 1970'lerde hızla artmaya başlayan sanayileşme, kentleşme ve tarımsal faaliyetler ve iklimsel etkiler sonucu Karadenize büyük nehirlerle ulaşan besin elementleri (reaktif azot, fosfor) girdi yükleri aşırı artmış ve nehir sularının N/Si/P molar oranları değişmiştir. Akarsuların taşıdığı aşırı artan azot ve fosfor yükleri ve değişen N/i/P oranları, kuzeybatı geniş sahanlığı ve açık deniz dahil olmak üzere tüm Karadeniz'de ötrofikasyon olarak tanımlanan aşırı plankton (organik madde) üretimi ve reaktif POM bolluğu Karadeniz -ekolojik (biyo-optik ve kimyasal) özelliklerini çok olumsuz etkilemiştir. Aşırı NOx ve PO4 girdileri, Karadeniz üst tabakasındaki doğal silikat stokunu kısa sürede tüketiş; haloklin üst bölgesinde nitrat stoku ise 1980’li yıllarda 2-4 kat artmıştır. Yüzeyden haloklin içine çökelen organik madde miktarı oksijen taşınım hızını aşması sonucu haloklin içindeki oksiklin alt sınırı sığlaşmış ve ara geçiş tabakasındaki suboksik (oksijence fakir) bölge de yüzey doğru genişlemiştir. Sonuçta oksijenli yaşamın sürdüğü üst tabaka havza boyunca en az 10-15 metre incelmiştir. Haloklin alt sınırındaki sülfürlü su (H2S < 1.0 μM) sınırında belirgin değişim gözlenmese de; suboksik/anoksik geçiş (redoks) tabakası genişlemiştir. Suboksik-anoksik geçiş tabakasında oksijen eksikliğine (redoks potansiyeli) duyarlı elementlerin biyo-kimyasal oksidasyon-indirgeme tepkimeleri ve tipik profil derinlikleri (su yoğunluğuna göre) derin bölgelerde uzun dönemli kalıcı değişimler göstermiştir. Örneğin, oksiklin alt sınırı ve nitrat maksimum, derin basende gözlenen fosfat minimum derinliği ve çözünmüş mangan iyonlarının ilk görünüm derinlikleri 1980’li yıllarda başlayarak yukarıya (yüzeye) doğru kaymıştır.Anahtar Kelimeler: Ötrofikasyon, Karadeniz, Haloklin, Anoksiya, suboksik.

URI

https://www.ktu.edu.tr/dosyalar/5udbk2022_55041.pdf
https://hdl.handle.net/11511/100275

Conference Name

V. Ulusal Deniz Bilimleri Konferansı

Collections

Graduate School of Marine Sciences, Conference / Seminar

Suggestions

OpenMETU
Core

SEASONAL TO DECADAL VARIABILITY IN THE PHYSICAL AND BIOLOGICAL PROPERTIES OF THE BLACK SEA AND LEVANTINE BASIN AS INFERRED FROM SATELLITE REMOTE SENSING Akpınar, Anıl; Fach Salihoğlu, Bettina; Department of Oceanography (2016-12-10) Black Sea and Eastern Mediterranean (Levantine basin) have gone through a number of documented changes in the recent decades. Recently acquired satellite data document rapid warming, increased sea level and decreased chlorophyll-a (phytoplankton) in the Black Sea and Levantine basin. Aim of this study is to address warming in the Black Sea and Levantine basin, as well as to investigate the phytoplankton response to changing environmental conditions at seasonal to interannual timescales. In the first part of...
MARMARA DENİZİ EKOSİSTEMİNDE SON YILLARDA YAŞANAN DEĞİŞİMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Salihoğlu, Barış; Yücel, Mustafa; Örek, Hasan; Tuğrul, Süleyman; Tezcan, Devrim (2022-06-01) Marmara Denizi kendine özgü fiziksel dinamikleri olan ve birçok insan kaynaklı baskı altında bulunan bir iç denizimiz olarak öne çıkmaktadır. Marmara Denizi Çanakale Boğazı ile Ege’ye İstanbul Boğazı ile de Karadeniz’e bağlıdır. Marmara Denizi yüzey suları Karadeniz suyunun etkisi ile Egeden gelen sulara göre daha düşük yoğunluğa sahiptir ve böylece Marmara Denizi iki tabakalı bir yapıdadır. Marmara Denizi özellikle yüksek karasal girdiler sebebi ile yoğun kirlilik baskısı altındadır. Bu kirlilik baskısı ke...
KARADENİZ HAMSİSİ İLK ÜREME BOYU DEĞİŞİMİ VE BU DEĞİŞİMİN YAŞA DAYALI STOK DEĞERLENDİRME MODELLERİ ÜZERİNE ETKİSİ Akkuş, Gizem; Gücü, Ali Cemal (2022-06-03) Karadeniz hamsisi (Engraulis encrasicolus), Karadeniz’deki trofik seviyesi ve yüksek ticari değeri ile öncelikliyönetim planı uygulanan, kısa ömürlü, hızlı büyüyen ve yüksek üreme potansiyeline sahip olan küçükpelajik balık türüdür. İlk üreme bilgisi, balığın biyolojisinin anlaşılmasının yanı sıra, balıkçılık yönetimiaçısından da dikkate değerdir. Modelden bağımsız elde edilen ve bugüne kadar yeterince dikkatealınmayan olgunluk bilgisi, yaşa dayalı analitik modellerde üreyen stok biyokütlesi hesaplanmasında...
MICROPLASTIC POLLUTION IN SEAWATER, SEDIMENT AND GASTROINTESTINAL TRACT OF FISHES OF THE NORTH-EASTERN MEDITERRANEAN SEA Gökdağ, Kerem; Kıdeyş, Ahmet Erkan; Department of Marine Biology and Fisheries (2017-12-28) Marine litter and microplastic pollution is a growing problem for the world and Turkish seas. In this study, the levels of microplastics in surface water, water column, sediment as well as in fish digestive system from the northeastern Mediterranean Sea were studied in 2015 and 2016. The impact of virgin microplastics on seabream juveniles was also investigated at the laboratory. Number of microplastics in surface water were between 16339 and 520213 particles km-2 in 2015, and, between 39559 and 1043675 pa...
A COMPERATIVE ASSESSMENT OF THE BLACK SEA ANCHOVY STOCK BY USING HOLISTIC PRODUCTION AND ANALYTICAL AGE STRUCTURE MODELS Akkuş, Gizem; Gücü , Ali Cemal; Department of Marine Biology and Fisheries (2016-10-10) Economically the most important fish species in Turkey is the Black Sea anchovy (Engraulis encrasicolus). It provides 60% of the total fish catch amongst all Turkish fisheries. However this precious resource has, so far, been exploited recklessly disregarding the consequences. Moreover, the reasons for the dramatic fluctuations in the quantity of anchovy landings over the years are poorly known. A sound management plan targeting maximum sustainable yield therefore necessitates scientifically proven stock as...

Citation Formats

B. Salihoğlu, M. Yücel, H. Örek, and S. Tuğrul, “KARADENİZ’DE ÖTROFİKASYON ETKİLERİ: ÜST TABAKA BİYO-KİMYASAL ÖZELLİKLERİNDE UZUN DÖNEMLİ DEĞİŞİMLER,” presented at the V. Ulusal Deniz Bilimleri Konferansı, Trabzon, Türkiye, 2022, Accessed: 00, 2022. [Online]. Available: https://www.ktu.edu.tr/dosyalar/5udbk2022_55041.pdf.