Psikolojide yapılan etik ihlallerin sinemada yansıtılması bağlamında “Deney” filminin değerlendirilmesi

Date

2017-3-1

Author

Özgü, Gülşen
Topaç, Hicran

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

424
views

45
downloads

Cite This

Sinema toplumun her parçasını etkileyen görsel ve kültürel bir alandır (Sönmez ve Bilge, 2014). Geçmişten günümüze kadar sinema ve psikoloji iç içe yer almıştır, fakat filmlerde ruh sağlığı alanındaki uzmanların uygulamaları çoğu zaman etik açıdan olumsuz aktarılmaktadır. (Cannon, 2008). Etik, bir kişinin herhangi bir olayla karşılaştığı sırada nasıl davranması gerektiğini bildiren ve doğru davranışın ne olduğunu anlatan genel bir kavram olarak tanımlanabilir (Behnke, 2001). Araştırma katılımcılarının haklarını ve güvenliğini koruyan birçok etik kuralın ihlal edildiğini ve bunun da nelere mâl olabileceğini açık biçimde gösteren “Deney” (The Experiment, 2010) filminin de, bu açıdan değerli bir film olduğu düşünülmektedir. “ Deney” (Das Experiment) filmi ilk olarak 2001 tarihinde yayınlanmıştır ve bunun üzerine psikolojik yönden birçok analiz yapılmıştır. Fakat 2010 tarih inde yayınlanan “Deney” filmi üzerine detaylı değerlendirmeye rastlanmamıştır. Film, Paul Scheuring tarafından yazılıp yönetilen psikolojik gerilim denemesi ve 1971 yılında Philip Zimbardo tarafından yapılan “Stanford Hapishane Deneyinin” uyarlamasıdır. Film içinde yer alan etik ihlaller, TPD (2004), APA (2002) ve EFPA Etik Yönetmeliği’ne (2005) göre tartışılmıştır. Film içerisinde ihlal edilen etik kurallar arasında zarar vermekten kaçınmak, kendi yararları doğrultusunda araştırma katılımcılarını sömürmemek, doğru bilgilendirme sorumluluğu, insan haklarına saygı ve ayrımcılık yapmamak vardır. Ayrıca, araştırmacılardan yeterince bilgilendirilmiş onam almak, kayıtlar için izin almak, araştırma katılımcılarını uygun bir şekilde teşvik etmek ve araştırmalarda yanıltmalardan kaçınma kurallarının ihlal edildiği tartışılmıştır.

Subject Keywords

Deney filmi, Sinema, Etik yönetmelikler, Araştırma katılımcıları

URI

https://hdl.handle.net/11511/49390

Collections

Department of Psychology, Article