Mimarlığın Metinsel Temsilinde Retorik İnşa: Usûl-i Mi’mârî-i Osmanî

2017-6-15
Durmuş, Serap
Öymen Gür, Şengül
Show full item record
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
340
views
104
downloads
Bu çalışmanın odağını oluşturan metin, 1873 yılında Osmanlı yazarları tarafından Viyana Dünya Sergisi için hazırlanan ve Osmanlı mimarisinin tarih ve kuramı üzerine yazılmış ilk eser olan “Usûl-i Mimâri-i Osmânî”dir. Metin, “retorik” (belâgat/söz bilimi, söylem sanatı) üzerine yapılan kuramsal incelemelerden oluşturulan metodoloji çerçevesinde incelenmiştir. Çalışma 1873’te yayımlanan Usûl-i Mimâri-i Osmânî’yi; Türk mimarisi üzerine ilk söylem geliştirme girişimi, dolayısıyla mimari kuram denemesi olarak değerlendirmektedir. En öz olarak bu makalenin amacı, Osmanlı’nın bir dönemine ait metinsel bir mimari kesit sunmaktır. Bu yönüyle makale, Osmanlı’nın 19. yüzyıldaki düşünsel duruşunu ortaya koyması yanında, ağırlığını bir yeniden yorumlama olarak ortaya koymaktadır. Osmanlı üzerine yapılmış olan çalışmaların hatırı sayılır bir bölümü; kimlik, siyaset, iktidar, idari yapılanma, erk, kültür, sanat gibi birçok bağlamda irdelenmesi yanında, her zaman anlaşılması çok kolay olmayan bir zihinsel dünyaya ışık tutma iddiasındadır. Bu yönüyle Usûl-i Mimârî-i Osmânî, işaret ettiği sorunsallar ve mimari düşünme biçimini ortaya koymayı hedefleyen iddialarıyla mimarlık yazım biçimine yönelik önemli bir belge niteliğinde görülebilir. Doğu kültürüne özgü kuram oluşturma ya da kuram sorgulama arayışlarının azınlıkta kaldığı dikkate alındığında, Osmanlı kültürünün dünya mimarlık kuramına katkılarını ortaya çıkaran bu çalışmanın; Türkiye’de mimarlık tarih yazımının şekillenmesinde yeni açılımlar getireceği düşünülmektedir. Usûl-i Mi’mârî-i Osmanî’den söz etmek; tarihten sanat tarihine, mimarlıktan mimarlık tarihine uzanan bir tarihyazım serüveninin içinde olmayı gerektirir. Kitabın kendine özgü eklemlenme biçimini üreten çeşitli öge veya kavramlar, metnin tarih yazımı ve mimarlık ile ilişkilenme biçimini de ortaya koymaktadır. Usûl-i Mi’mârî-i Osmanî’nin, kimlik üzerine ilk söylem metinlerinden biri olması, Osmanlı usul düzenleri arayışında bir ilk ve deneme niteliğinde olması, kültürel kimlik ve mimarlık ilişkisi arasında bir bağ kurma denemesi ve mimarlık yazımı üzerine verdiği ipuçları açısından mimarlık yazınında okunması, yeniden okunması ve üretilmesi gerekli bir metin olduğu açıktır.
Osmanlı mimarlığı, Kuram, Yeniden okuma, Usûl-i mi’mârî-i osmanî., Retorik
http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/articles/metujfa2016212.pdf
https://hdl.handle.net/11511/50650
Audio-Visual Systems Research and Production Center (GİSAM), Article

Suggestions

Dealing with Urban Diversity: The Case of Istanbul
Eraydın, Ayda; Demirdağ, İsmail (2017-2-1)
This book is one of the outcomes of the DIVERCITIES project. It focuses on the question of how to create social cohesion, social mobility and economic performance in today’s hyperdiversified cities. The project’s central hypothesis is that urban diversity is an asset; it can inspire creativity, innovation and make cities more liveable and harmonious. To ensure a more intelligent use of diversity’s potential, a re-thinking of public policies and governance models is needed. Headed by Utrecht University in th...
Tasarım Yöntemleri ile Toplumsal Cinsiyet Farkındalığı Üzerine Düşünmeye Teşvik Etmek
Şare, Öykü Elif; Bora, Elif Dilara (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2022)
Bu yazı tasarım yöntemleri kullanarak Ankara, Türkiye çerçevesinde cinsiyet kimliği ve dışa vurumu ile cinsiyet kalıplarını odak alan bir araştırmayı ve akabinde konseptleştirilmiş tasarım fikirlerini içermektedir. Araştırma, üretici araştırma yöntemlerini kullanarak, insanların var olan cinsiyet algılarını yönlendirme yapmadan öğrenmeye odaklanmıştır. Araştırma sonuçları; toplumda görülen stereotipleri, ebeveyn figürlerinden edinilen ekonomik ve kültürel değerleri ve aile içerisindeki cinsiyet algısı ile i...
Handbook of Research on Nature Inspired Computing for Economics and Management
Taymaz, Erol (2008-01-01)
The article reviews the book "Handbook of Research on Nature Inspired Computing for Economics and Management," edited by Jean-Philippe Rennard.
Transforming constraints into strategies: the role of different forms of capital in the status passage of documented iranian migrants in Ankara, Turkey
Akis Kalaylıoğlu, Yasemin; Rittersberger Tılıç, Helga İda; Department of Sociology (2016)
This thesis focuses on the documented (regular) migration experiences of Iranians in Ankara by drawing upon the sociological conceptual tools of Pierre Bourdieu. The aim of this study is to understand, first of all, whether Turkey can be considered as a good destination for documented migration from the perspective of Iranian migrants. The author raises the question of why Iranians leave their home country, and what it is that they are looking for in the host society, which in this study is conceptualized a...
Hidden Concepts in the History and Philosophy of Origins-of-Life Studies: a Workshop Report
Mariscal, Carlos; et. al. (2019-09-01)
In this review, we describe some of the central philosophical issues facing origins-of-life research and provide a targeted history of the developments that have led to the multidisciplinary field of origins-of-life studies. We outline these issues and developments to guide researchers and students from all fields. With respect to philosophy, we provide brief summaries of debates with respect to (1) definitions (or theories) of life, what life is and how research should be conducted in the absence of an acc...
Citation Formats
S. Durmuş and Ş. Öymen Gür, “Mimarlığın Metinsel Temsilinde Retorik İnşa: Usûl-i Mi’mârî-i Osmanî,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 34, no. 1, pp. 107–131, 2017, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/articles/metujfa2016212.pdf.
METU IIS - Integrated Information Service open@metu.edu.tr