Date

1988

Author

Schmitz, Günter

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

164
views

81
downloads

Cite This

Uçlan birleştirilmiş (sonsuz) bir sicimle oynanan el becerisine dayalı oyunlar etnograflar tarafından turn dünyada gözlenmiş ve belgelenmiştir. Topolojik gösterimi daire olan halka durumundaki sicimden ustaca ortaya çıkarılan figürler tarih öncesi insanı tarafından hoş vakit geçirmek veya tören ve ayin amacıyla yaratıldı. Yirminci yüzyıla miras kalan bu tür sicim figürlerinin çok çeşitli olması sayısız kuşaklardan nice adı bilinmeyen kişilerin sabırlı uygulama, geliştirme ve araştırmaları İle bu arada yapılan birçok rastlantısal buluşun, ortak sonucudur. Değişik sicim figürlerinden saptamaların sayısının 700 den fazla olduğu söylenmektedir. Bu kültürel mirasa ilginin yalnızca üç kuşak önce başlamış olmasından dolayı daha birçok figürün ve yapılış süreçlerinin unutulduğu olasıdır. Batı medeniyetinin etkisi ile yerel kültürlerin hızla yok oluşu da yerel sicim oyunlarının kaybolmasına yol açmıştır. Oyun, sicimden elde edilen halkanın eller üzerine geçirilmesi ve parmaklarla şekillendirilerek iki veya üç boyutlu bir figürün elde edilmesinden başka birşey değildir. Eller dışında bazen dişler, dizler ve ayak baş parmakları da kullanılır. Şekillendirme süreci basit veya karmaşıktır; ancak karmaşık bir süreç beklenmeyecek basitlikte bir sonuca götürdüğü gibi, tersi de olabilmektedir. Bazı bölgelerde sicim oyunlarına belli tekerlemeler ya da geleneksel şarkılarla eşlik edilmekteydi. Genellikle ortaya çıkan figürlere günlük çevreden bilinen canlı veya cansız, doğal veya insan yapısı nesneler ile tinsel dünyaya ilişkin isimler verilmekteydi. Bazı figürler temel geometrik şekilleri belirtmekte veya çeşitli devinimleri temsil etmekteydiler. Bu arada toplumun geçmişinden önemli kişiler veya mitolojik figürler de simgeleştirilmekteydi. Ancak bu isimlendirmeler her yerde aynı değildir. Figürlerin adlarının kültürlerin yayılmaları sırasında sürekli değiştiği adlarının bölgelere göre farklılaşmasından anlaşılmaktadır. Avrupa ve Asya'da çocuklar arasında da yaygın olarak bilinen oyun türü iki oyuncunun sırayla birbirlerinin ellerinden yaptıklarını alıp başka bir şekillendirmeye dönüştürmeleridir. Bu oyun, yapılış sıralarının değişmesi dışında, toplam sekiz figürle sınırlıdır. Pasifik Okyanusu'nda, Amerika'nın yerli nüfusu arasında ve Kutuplarda görülen sicim oyunlan oluşturduktan biçimler açısından daha ilginçtir. Tek kişi tarafından oynanabilen bu oyunlar nadiren başka birinin yardımını gerektirir. Yalnızca çocukların değil kadın ve erkek erişkinlerin de geleneksel olarak oynadıkları oyunlardır. Bu oyunların yoğun sayıdaki figürleri arasından oniki Örnek yapım, süreçleri adım adım açıklanarak sunulmaktadır. Meraklı okuyucular açıklamaları dikkatle izlerse bu figürleri rahatlıkla yapabilirler. Pasifik Okyanusu ve Amerika'dan belgelenmiş sicim oyunlarının birçoğunun başlangıç adımlan aymdır. Onun için ilk önce yaygın bir başlangıç adını alan A Açılışı sunulmaktadır. örnek olarak verilen figürler diğer birçoklan gibi süreci ve sonucuyla bütün olarak belgelenmiştir, önemli sayıda figürün yapım yöntemi ise bilinmemekte ve yalmzca elde edilen son şekilleri belgelenmektedir. özellikle, tasarımda kullanılan bilgisayarlar gibi yeni çizge araçlarına sahip olan çağdaş homo ludens, atalarının sınama-yanılma yolu ile yarattığı bu oyunların geometrik olanaklanm araştırabilecek konumdadır. Kaybolmuş eski figürler bulunabilir ve yenileri yaratılabilir. Yalnızca son şekilleri ile belgelenmiş figürlerin yapım süreçleri bilgisayar yardımı ile çözümlenip bulunabilir. Geçmişten miras kalan bu oyunlar herhangi bir kültürel ortama aktanlabilir. El becerisi ve düşünme ile el arasındaki uyumun geliştirilmesi yönünden eğitici ve tedavi edici Önemleri vardır. Süsleme sanatlarında görülen kapalı çizgisel desenler ve bunlann arkasındaki mantığı kavramayı da güçlendirebilirler. Dinlendirici bir vakit geçirme unsuru olmalan dışında eğlenme ve yarışma için de olanaklar yaratabilirler (figürleri yapmada hız yanşlan, parmakların yerini kişilerin alması gibi). Elde edilen figürlerin teknik kullanımlan da araştınlmaya değer. Alt üst geçişli sonsuz dolaşım yolları veya boru hattı sistemleri ve yapılarda struktürel araçlar için model oluşturabilirler.

Subject Keywords

Topology, String Figures

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1988/cilt08/sayi_2/195-211.pdf
https://hdl.handle.net/11511/51281

Collections

Department of Architecture, Article