Date

2010-12-31

Author

Say, Bilge

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

592
views

0
downloads

Cite This

Durumsal farkındalık, pek çok tanıma göre algı süreciyle başlayan ve karar vermeye kadar devam eden bilişsel bir durumdur. Algıda meydana gelen bir zafiyet, durumsal farkındalığı olumsuz yönde etkilerken, özellikle deneyimli pilotlarda gözlemlenen arama-tarama stratejileri, çevresel bilgileri doğrudan bakmadan algılama yetisi, gereksiz bilgileri baskılayabilme kabiliyeti durumsal farkındalığı algılama sürecinde olumlu yönde desteklemektedir. Durumsal farkındalıkla algısal-bilişsel süreçler arasındaki ilişki tek yönlü değildir. Uçuş sırasında durumsal farkındalığı yüksek bir pilotun doğru arama-tarama stratejileri kullanacağı, gerekli olan bilgilere ulaşma yönünde gayret sarfedeceği ve hangi bilginin kendisine yaramayacağını tahlil edebileceğini de göz önüne almak gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında, göz hareketleri aynı zamanda durumsal farkındalığın seviyesi için de bir gösterge olabilir. Önerilen projenin amacı, mobil bir göz hareket izleme cihazı kullanarak, tam uçuş simulatörlerinde pilotların durumsal farkındalık ölçümü sırasındaki algısal-bilişsel süreçlerine açıklık getirebilmektir. Uçuş psikolojisi alanında bilişsel ve uygulamalı çalışmalar yapan araştırmacılar da göz hareketlerinin izlenmesini bir yöntem olarak oldukça yaygın olarak kullanmaktadırlar. Literatürde görülmektedir ki pilotlarla yapılan göz hareketleri izleme çalışmaları, bilişsel boyut olarak, davranış bazlı durumsal farkındalık çalışmalarından daha zengindir. Ancak çalışmalar çoğu zaman göz izleme cihazlarinin kısıtlarından dolayı kısıtlı sayıda pilot ve tam uçuş simulatörü yerine kişisel bilgisayar bazlı simulatörlerde daha düşük ekolojik geçerlik ortamlarında yapılmışlardır. İki çalışma alanını bünyesinde birleştiren bu proje önerisi, hangi soruların özellikle göz hareketleri izleme açısından incelemeye değer olduğunu durumsal farkındalık ölçümleri, deneyim ve bireysel bilişsel kapasitelere bağlı önbelirleyişi açısından literatüre katkı getirecektir. Ayrıca projenin Modelleme ve Simulasyon Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesine gelen ASL Mobile Eye mobil göz hareketleri izleme cihazının ilk defa ön çalışmalarının yapılması, tam uçuş simulatörlerinde kullanılması ve verilerin analiz yöntemlerinin uygulanması vesilesiyle bu konuda üniversitemizdeki bilgi birikimine de katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

URI

https://hdl.handle.net/11511/61748

Collections

Turkish Armed Forces Modeling and Simulation R&D Center (TSK-MODSİMMER), Project and Design