Hava ve Uzay Hukukunda Ticari Hizmetlerden Doğan Hukuki Sorumluluk

2019-01-01
Son dönemlerde özel şirketler tarafından uzaya seyahatler düzenlenmeye başlanmıştır. Bu durum uzay turizmi ile uzay turisti, uzay katılımcısı veya uzay yolcusu gibi kavramların doğmasına sebep olmuştur. Bir uzay aracı ile seyahat eden uzay yolcusunun uğradığı zarardan doğan sorumluluğun tazmini konusu öğretide tartışmalıdır. Uzay cisminde bulunan uzay yolcusuna, yeryüzünde, hava sahasında veya uzayda başka bir fırlatan devletin uzay aracının çarpması halinde söz konusu zararı veren Fırlatan Devlet’in veya Uluslararası Örgütün uluslararası sorumluluğu doğacaktır. Oysa uzay cisminde bulunan uzay yolcusuna fırlatma esnasında, uzayda veya Dünya’ya dönüşü sırasında herhangi bir zararın gelmesi durumunda uzay yolcusunun içinde bulunduğu uzay cismini “Fırlatan Devletin” sorumluluğuna Sorumluluk Sözleşmesi’nin 7. maddesi gereği gidilemeyecektir. Sorumluluk Sözleşmesi Fırlatan Devletin vatandaşlarına ve fırlatma anından itibaren uzay cisminin inişine kadar uzay cismini çalışmasına katılan yabancı ülke vatandaşlarına uygulanmamaktadır. Bu durumda olan ve zarar gören uzay yolcuları ancak fırlatan devletin iç hukuk yollarına başvurarak zararlarını tazmin edebileceklerdir. Türkiye’de de Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nca hazırlanan “Türkiye Uzay Ajansı Kurulması ve Uzaya Yönelik Faaliyetlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı (Türkiye Uzay Kanunu Tasarısı)” Bakanlar Kurulu’nca 13.02.2017 tarihinde TBMM’ye sunulmuştur. Bu tasarı kanunlaşmamıştır. Bunun yerine, 13 Aralık 2018 tarihinde 30624 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23 nolu “Türkiye Uzay Ajansı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” ile Türkiye Uzay Ajansı kurulmuştur. Ne kararnamede ne de kanun tasarısında her ne kadar hüküm bulunmayan hallerde Türk Sivil Havacılık Kanunu (TSHK)’nun uygulanacağına dair bir hüküm bulunmasa da TSHK’nın sorumluluk hükümlerinin ulusal Uzay Hukuku’na uygulanmasından daha uygun bir yaklaşım yoktur. Ayrıca uzay araçları havalanabildikleri ve havada seyredebildikleri için atmosferde (hava sahasında) bulundukları sürece TSHK bakımından da hava aracı sayılmaktadır. Bu sebeple çalışmada iç hukukta uygulanması gereken kuralların düzenlenmesine ışık tutmak adına Hava Hukuku’nun ticari hizmet faaliyetleri ile ilgili hukuk kurallarına da başta TSHK olmak üzere değinilmiştir.

Suggestions

Demand side management using setpoint control and pv systems
Raza, Syed Mohammad Meesam; Fahrioğlu, Murat; Taylan, Onur; Sustainable Environment and Energy Systems (2021-9-3)
The turn of the 21st century has seen a positive change in the attitude towards sustainable energy. The focus on awareness and implementation of renewable energy has improved. However, it is also important to study the energy usage. Demand Side Management (DSM) and Demand Response (DR) are not new ideas. They were introduced during the 1970s when the world was rife with energy crises. However, with population growth, increased dependence on electricity and introduction of renewable energy, these ideas are m...
İyonosfersel uzaktan iletişim dizgeleri planlama ve işletim dizgelerinde nitelik yükseltilmesi
Tulunay, Yurdanur; Bilge, H. Ayşe; Arıkan, Feza; Tulunay, Ersin(2000)
COST 251 içinde yürütülen çalışmalar, çoğunlukla, Eylem çerçevesinde kurulan veri tabanlanndan alınan, iyonosfersel ölçüm verileri kullamlarak yapılan kuramsal ve istatistiksel incelemelerdir. Özel ek ölçümler de yapılmıştır. Yapılan deneylerle dikey ve eğik gelişli sonda, elektron yoğunluk profili, TEC ve HF görünge kullanım (spectrum occupancy) ölçümleri yapılmıştır. İyonosfersel parametrelerin kestirim (prediction) ve öngörü (forecast) benzekleri (model) üretilmeştir. Kanal Benzetimi (simulation) için yö...
Mikro Ölçekte Bir Buhar Sıkıştırmalı Soğutma Çevriminin Tasarım, Üretim ve Testleri
Jafari, Rahim; Unver, Ozgur Hakki; Okutucu Özyurt, Hanife Tuba; Kılıç, Engin Sadık; Türkakar, Göker(2015)
Günümüz elektronik soğutma endüstrisinde, giderek küçülen hacimlerde ortaya çıkanyüksek miktardaki ısı zamanında uzaklaştırılmadığı takdirde, bölgesel sıcaklık artışlarıciddi hasarlara ya da performans düşüşüne yol açabilmektedir. Alternatif bir soğutmametodu olarak, mikro ölçekte bir buhar sıkıştırmalı soğutma çevrimi tasarlanarak küçükhacimlerden yüksek oranda ısı atılması amaçlanmıştır. Mevcut projede bahsedilen çevrimin ilk örneği üretilmiş olup bazı performans testleri gerçekleştirilmiştir. Çevrimin en...
Semi-supervised generative guidance for zero-shot semantic segmentation
Önem, Abdullah Cem; Cinbiş, Ramazan Gökberk; Department of Computer Engineering (2022-1)
Collecting fully-annotated data to train deep networks for semantic image segmentation can be prohibitively costly due to difficulty of making pixel-by-pixel annotations. In this context, zero-shot learning based formulations relax the labelled data requirements by enabling the recognition of classes without training examples. Recent studies on zero-shot learning of semantic segmentation models, however, highlight the difficulty of the problem. This thesis proposes techniques towards improving zero-shot gen...
Birlikte Sarkan Yük Taşıyan Kol Uçuşundaki Quadrotorların Modellemesi ve Kontrolü
Tekinalp, Ozan(2016)
Insansız hava araçlarının (IHA) kol uçusu bazı avantajları nedeniyle gittikçe daha çok önemkazanmaktadır. Örnegin afetlerde arama sırasında kol uçusu yapan insansız hava araçları iledaha genis bir alanın daha kısa sürede aranması mümkün olabilir. Yine göçmen kuslar gibibirbirini takip ederek öndeki aracın dümen suyunda (wake) uçan insansız hava araçlarındayakıt tüketiminin daha az olacagı da bilinmektedir. Diger yandan kol uçusu ile tek basınayapılamayacak görevlerin yerine getirilebilmesi mümkündür. Bunlar...
Citation Formats
D. F. Kurtuluş, Hava ve Uzay Hukukunda Ticari Hizmetlerden Doğan Hukuki Sorumluluk. 2019.