Kaya Şev Duraylılığının Farklı Deterministik ve Olasılıksal Yöntemlerle Değerlendirilmesi: Batı Karadeniz Örneği

2019-02-01
Ersöz, Timur
Topal, Tamer
Yol yarmalarının şev duraylılığı geometrik değişiklikler, süreksizlik açıklıklarının genişlemesi, kazı, ayrışma ve gerilme azalımı gibi örselenmelerden etkilenmektedir. Bu örselenmeler göz önüne alınmadan yapılan hatalı tasarımlar bir kazaya sebebiyet verebilir. Kaya şevlerin duraylılığını değerlendirmek için deterministik ve olasılıksal yöntemler kullanılabilir. Deterministik yöntemler şev duraylılığını küçük hesaplamalarla bulabilmekte ve güvenlik katsayısını doğrudan hesaplayabilmektedir. Olasılıksal yöntemler ise, şev özelliklerinin belirsizliklerini göz önünde bulundurarak istatistiksel sonuçlar elde edebilir ve dolayısıyla güvenlik katsayısını doğrudan belirleyemez. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin Batı Karadeniz bölümünde seçilen 20 kaya şevinin farklı deterministik ve olasılıksal yöntemlerle duraylılığının değerlendirilmesidir. Yol yarmalarında bulunan kaya kütlelerine ait kaya malzemesi indeks özellikleri ve dayanım parametreleri laboratuvar deneyleriyle belirlenmiştir. Her bir yarmanın yapısal süreksizlik özellikleri saha çalışmaları sırasında hat etüdleriyle elde edilmiştir. Duraylılık analizleri Şev Kütle Puanlaması (SMR), Kaya Şev Bozunma Değerlendirmesi (RDA), Kaya Düşmesi Tehlike İndeksi (FRHI) ve Olasılıksal Şev Duraylılığı Sınıflandırma Sistemi (SSPC) yöntemlerine göre yapılmıştır. Saha çalışmaları yarmaların bütünsel duraylılığının bir sorun teşkil etmediğini gösterse de, ayrışma ve kazının etkisinden kaynaklanan yüzeysel yenilmelerin ciddi sorunlar yaratabileceğini göstermiştir. Bu sebeple, ampirik yöntemlerle elde edilen sonuçlar saha gözlemleriyle karşılaştırılmıştır. Buna göre SSPC saha gözlemleriyle tutarlı sonuçlar göstermiştir. Diğer yandan SMR, SSPC’ye oranla daha detaysız sonuçlar ortaya koymuştur. RDA ve FRHI sonuçları ise şev yüzeyleri için tutarlıdır. Sonuç olarak, ayrışma ve kazının etkisini göz önünde bulunduran yöntemlerle yapılan şev duraylılığı analizlerinin daha tutarlı sonuçlar ürettiği söylenebilir. Ancak, ayrışma ve kazıdan kaynaklanan örselenmiş bölgenin kaya kütle dayanımı ve kalınlığı da belirlenerek söz konusu yöntemlerle dikkatlice kullanılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Ayrışma, Batı Karadeniz, kaya dayanımı, kazı, olasılıksal yöntem, SSPC, şev duraylılığı

Suggestions

Ortalama Su Seviyesi Değişimlerinin Taş Dolgu Kıyı Koruma Yapılarının Tasarımına ve Performansına Etkisi
Güler, Hasan Gökhan; Özyurt Tarakcıoğlu, Gülizar; Baykal, Cüneyt (Teknik Dergi, 2020-05-01)
Gel-git, mevsimsel değişiklikler, dalga kabarması/alçalması, fırtına kabarması ve küresel ısınmaya bağlı su seviyesi değişimleri sonucunda ortalama su seviyesinde gözlenen değişimler, taş dolgu kıyı koruma yapılarının tasarımlarının ve performanslarının değerlendirilmesi ile doğrudan ilgilidir. Bu tip yapılar için en kritik su seviyesi, yaygın olarak en yüksek su seviyesi tanımı ile kullanılmaktadır. Ancak, Kıyı Yapıları Planlama ve Tasarım Teknik Esasları’nda [1] koruma yapısında kullanılacak taşların kütl...
Kaya Tutma Hendek Performansının 3-Boyutlu Kaya Düşme Analizleriyle Değerlendirilmesi: Akköy (Ürgüp) Örneği
Akın, Mutluhan; Dinçer, İsmail; Orhan, Ahmet; Ok, Ali Özgün; Akın, Müge; Topal, Tamer (2019-12-01)
Nüfus yoğunluğunun fazla olmadığı kaya düşme tehlikesi altındaki yerleşim yerlerinde kaya düşmelerinden korunmak amacıyla kaya tutma hendekleri veya alanları inşa edilebilmektedir. Ancak, bu tür koruma yapılarının tasarımında çoğu zaman sahaya özgü gerekli mühendislik incelemeleri ve analizleri yeterince gerçekleştirilmemektedir. Bu nedenle, kaya tutma hendekleri zaman zaman kaya düşmelerinden korunmada yeterli olamamaktadır. Bu çalışma kapsamında, turistik işletmelerin de bulunduğu Akköy (Ürgüp) yerleşimin...
Probability-based assessment of post-liquefaction shear strength: An effective stress approach
Sari, Satuk Buğrahan; Çetin, Kemal Önder; Department of Civil Engineering (2022-6)
Although post-liquefaction shear strengths of soils are very small, their accurate estimations are critical for post-liquefaction stability assessments. Due to the large strain nature of the liquefaction problem and difficulties in preparing re-constituted soil samples representing field conditions, laboratory testing-based assessments are not commonly used. Instead, semi-empirical residual strength assessments based on back analyses of liquefaction-induced failure cases are used for the purpose. Earlier st...
Nehir-Deniz Etkileşiminde Kısa Süreli Sediment Form Oluşumlarının Değerlendirilmesi: Gediz ve B. Menderes Örnekleri
Kısacık, Doğan; Dondurur, Derman; Akdağ, Taylan Cihan; Özyurt Tarakcıoğlu, Gülizar; Baykal, Cüneyt; Kabakoğlu, Gökhan; Akçalı, Barış(2018)
Deniz taban formları, hidrodinamik etkiler sonucu sedimentin harekete geçmesi ile olusmayabaslayan ve zaman içerisinde gelisip hareket eden dinamik sedimanter yapılardır. Birçokparametreden etkilenen bu formların olusumu ve gelisimi oldukça komplekstir. Literatürdefarklı kosullar için formül ve diyagramlar olsa da özellikle kombine akımlar altında olusandeniz taban formlarının tip ve boyutlarını tahmin eden üzerinde uzlasılmıs formül vediyagramlar henüz olusmamıstır. Projenin temel amacı, nehir-deniz etkile...
Investigation of Droplet Flame Interactions through Experimental and Numerical Approaches
Kaya Eyice, Deniz; Yozgatlıgil, Ahmet; Aksel, M. Haluk; Department of Mechanical Engineering (2023-1-12)
Spray combustion applications involve complex phenomena such as atomization, droplet vaporization, mixing, turbulence, chemical kinetics, and the interaction of these processes. In two-phase combustion, one of the fundamental processes is the interaction of a single droplet with a flamelet. Therefore, it is essential to understand the physics of isolated droplet evaporation and its effects on the flame front to study more complex flames. The aim of this study is to investigate droplet evaporation, flame ch...
Citation Formats
T. Ersöz and T. Topal, “Kaya Şev Duraylılığının Farklı Deterministik ve Olasılıksal Yöntemlerle Değerlendirilmesi: Batı Karadeniz Örneği,” 2019, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/80874.