Yirminci Yüzyılda Duygu Teorileri: Bilişsel ve Bedensel

Date

2018-10-30

Author

Yaylım, Berk

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

529
views

0
downloads

Gerek felsefe tarihi boyunca gerek de 19. Yüzyılın sonlarına doğru psikoloji disiplininin oluşmasından sonra olsun duyguların ne olduğu ya da zihinsel dünyamızda nasıl bir etkiye sahip olduğu sıklıkla ilgi çekmiştir ve incelenmiştir. Duyguların nasıl oluştuğuna dair ana sorular biyolojik/kültürel, doğuştan/öğrenilmiş, evrensel/yerel ve bedensel/bilişsel gibi ana eksenler etrafında incelenebilir (bkz. Prinz, 2004). Özellikle de yirminci yüzyılda birçok tanımlama yapılsa da genellikle duyguların düşünsel (bilişsel) eksende mi yoksa bedensel eksende mi oluştuğu sorusu duygunun doğasına ilişkin diğer sorulara oranla daha önemli bir yer kaplamaya başlamıştır. Bu sorunun ön plana çıkmasındaki en önemli faktör birbirinden bağımsız bir biçimde William James ve Carl Georg Lange tarafından geliştirilen tezlerdir (James, 1884; Lange, 1922; Titchener, 1914). İlk olarak James-Lange Teorisi olarak anılan teze göre duyguların oluşması için zorunlu ve yeter sebebi bedensel değişiklikler oluşturur. İkinci olarak da duyguların ortaya çıkmasında bilişsel süreçlerin daima ardıl olarak ortaya çıktığı savunulur. Bu iki savunuyu farklı olarak ele aldığımızda bilişsel ve bedensel eksende mi oluştuğu sorusu daha berrak bir hal alır. Buradaki çalışmada JamesLange teorisindeki iki farklı savın gerçekten de farklı olarak ele alındığında psikoloji alanındaki tartışmalarının bazılarındaki gerilimin çözüldüğünü iddia edeceğim. Çözüldüğünü ya da en azından azaldığını düşündüğüm gerilim psikoloji camiasında 1980’lerde yürütülen ve özellikle Lazarus ile Zajonc arasında geçen biliş/afekt tartışmasıdır (Lazarus, 1984; R. Zajonc, 1984; R. B. Zajonc, 1980). Özellikle Zajonc 1984’de yazdığı makalesinde ve önceki çalışmalarında hem afektif olayların zihinde daha öncelikli olarak gerçekleştiğini ve öncül bir yer aldığını hem de bilişsel olaylardan bağımsız biçimde gerçekleşebildiğini iddia etmektedir. Lazarus ise Zajonc’un her iki önerisine de karşı çıkmakta da psikolojik bulgulara da dayanarak geçersiz olduğunu savunmaya çalışmaktadır. Günümüzdeki bulgular ışığında ise her ikisi arasında bir pozisyon yakalamanın mümkün olduğunu görebiliriz, hatta buna dair ipuçları tartışmanın olduğu zamanlarda da mevcut. Bu ipucunun kökenine doğrudan değinmese de James-Lange Teorisinin öne sürdüklerinin ayrıştırıldığında psikoloji tarihindeki bu tartışmanın daha iyi kavranabileceğini ve çözülebileceğini iddia edeceğim.

URI

https://hdl.handle.net/11511/92400

Conference Name

Sempozyum

Collections

Department of Philosophy, Conference / Seminar

Suggestions

OpenMETU
Core

On dokuzuncu Yüyzıldan Mübadele Sonrasına Osmanlı Protestan Rumları Yıldırım, Onur(2015-12-31) Bu proje tarihyazımında şimdiye değin kendine pek yer bulamamış olan bir cemaati incelemeyi hedeflemektedir. Bu cemaat on dokuzuncu yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda Rum Ortodoks Kilisesi tarafından istenmeyen olarak ilan edilmiş olan Protestan Rum cemaatidir. Protestan Rumlar bir yandan Ortodoks Rum cemaatleri ile sorunları ve bir yandan da onlarla olan kaçınılmaz akrabalık ilişkileri tarafından şekillenen bir gelişim ve dönüşüm süreci yaşamıştır. Bu proje, Protestan Rumları Anadolu’nun kapalı bir cemaati o...
Urban Transformation In The Eighteenth Century Ottoman City Tankut, Gönül (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 1975) Kentsel değişim yapısal değişimleri gerektirir. Bu nedenle de, tüm kentlerde onsekizinci yüzyılda böyle bir değişimden söz edilemez. Ayrıca, bu konuyu içeren kuramlar henüz tam gelişmemiştir. Bu nokta gözetildiğinde yapılan araştırmayı kuramsal bir tabana oturtmak amacı ile değişim(transforraation) ile yayilim(diffusion) olguları arasında bir analoji kurmak yoluna gidilmiştir. Üstelik, değişim matematik kavram olarak böyle bir benzetmeye olanak sağlamaktadır. Böylece, yayılım kuramından yararlanmak geçerli ...
House plots (menzils) and neighborhood formation in seventeenth century Ottoman Ankara Bölükbaşı, Cemile Feyzan; Peker, Ali Uzay; Department of History of Architecture (2022-7) This study focuses on the architectural and urban characteristics of the neighborhoods and the house plots (menzils) in Ankara city, the sanjak center of the Ankara Sanjak, in the Anadolu Eyalet of the Ottoman Empire in the seventeenth century. It analyzes and evaluates the administrative-legal, architectural-urban, and social-cultural aspects of Ankara neighborhoods, based on Ankara’s seventeenth century qadi (Şeriyye) registers. First of all, the meaning of the neighborhood as a concept is discussed. Its...
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset: Değişen Dinamikler-Dönüşen Kimlikler Aydıngün, Ayşegül (Terazi, 2020-03-01) Ukrayna, sadece Batılıların değil, aynı zamanda Türklerin de hakkında az bilgi sahibi olduğu, Rusya ve Avrupa arasında geçiş bölgesi özelliği taşıyan ve stratejik önemi gün geçtikçe artan bir ülkedir. Ukrayna günümüzde Sovyet ruhuna ve Rusya Federasyonu’nun müdahalelerine karşı ciddi bir mücadele vermekte, liberal demokrasinin kurumlarını oluşturmak ve güçlendirmek hedefiyle toplumsal ve siyasal sorunlarını çözmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda, bu kitap, Türk dilli okuyuculara Ukrayna hakkında kapsamlı bilgi ...
Ekonomide İstatistiksel Yöntemlere Giriş Menzel, Konrad; Sarı, Ramazan(2009) Bu ders, iktisatçılar ve diğer sosyal bilimciler için olasılık ve istatistik alanında sağlam bir alt yapı sunacaktır. Daha ileri bir çalışma olan Ekonometri için gerekli olan konulara yoğunlaşacağız ve 14.32 dersinin temel hazırlığını yapacağız. İşlenecek başlıca konular arasında olasılık teorisinin öğeleri, örneklem teorisi, istatistiki tahmin ve hipotez testi yer alacaktır.

Citation Formats

B. Yaylım, “Yirminci Yüzyılda Duygu Teorileri: Bilişsel ve Bedensel,” presented at the Sempozyum, Giresun, Türkiye, 2018, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/92400.