Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi piyasasının oluşumu: rüzgar ve güneş enerjisi bağlamında Türkiye örneği

Date

2015

Author

Erdil, Erkan
Topal, Erden Yelda
Evsel, Gülsevim

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

2
views

1
downloads

Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye’de rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi piyasasının oluşma ve gelişme sürecini destekleyen ve engelleyen faktörleri sistemik ve bütüncül bir yapı içinde inceleyerek, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde kullanılmasının yaygınlaştırılmasına yönelik politikalar tasarlamaktır. Ülkelerin enerji sektörlerinde, küresel büyüme ve gelişmeye paralel olarak artan enerji talebini hızla karşılamak, önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorun, enerjinin sürdürülebilir ve temiz olarak üretilmesini gündeme getirmektedir. Özellikle karbon salınımının artmasında büyük payı olan fosil kaynakların birincil enerji tüketiminde ve elektrik üretiminde baskın kaynak olarak öne çıkması, çevre ve iklim değişikliği konusundaki kaygıları tetiklemektedir. Bu çerçevede, enerji üretimi ve tüketimine kaynak açısından yaklaşıldığında, enerji kaynaklarının temiz, kolay erişilebilir, bol ve sürdürülebilir olmaları konusundaki hassasiyet enerji sorununa başka bir boyut kazandırmaktadır. Çevreyle dost temiz enerji kaynaklarının gündeme alınması, artan enerji talebini sürdürülebilir olarak karşılayabilmek için gereklidir. Karbon açısından nötr enerji (karbon depolama teknolojileriyle birlikte kullanılan fosil yakıtlar), nükleer enerji ve yenilenebilir enerji temiz enerji kaynaklarıdır. Yenilenebilir enerji; su, jeotermal, rüzgâr, dalga, biokütle ve güneş gibi yerli ve bol bulunan kaynaklardan elde edildiği için, hızla artan enerji talebinin karşılanmasında sürdürülebilirlik açısından diğer enerji türlerine nazaran daha avantajlıdır. Özellikle enerjisinin büyük bir bölümünü ithal fosil yakıtlardan üreten Türkiye gibi ülkeler için yerli ve temiz kaynaklardan faydalanmak, enerji sorununun çözümünde bu yönüyle öne çıkmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları ısınma, elektrik üretimi ve aydınlatma amaçlarıyla kullanılmaktadır. Bu kaynakların elektrik üretiminde kullanılması ise oldukça yaygındır ve enerji sorunun çözüm alternatiflerinden biri olarak değerlendirilmektedir (Jacobsson ve Bergek, 2004). Türkiye’de ise artan elektrik tüketimi ve artan elektrik fiyatları, elektrik üretiminde ithal fosil kaynakların yoğun olarak kullanılması ve yenilenebilir kaynaklar (özellikle güneş ve rüzgâr) açısından ülkenin zengin oluşu, yenilenebilir kaynakların elektrik üretiminde kullanılmasını teşvik etmektedir. Bu bağlamda, Türkiye’de yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretiminin yaygınlaştırılması, enerji sorunun çözümü için bir alternatif olarak önerilmektedir. Özellikle rüzgar ve güneş enerjisine dayalı elektrik üretiminin yaygınlaştırılması için ise; bu kaynaklara dayalı elektrik üretim piyasasını incelemek ve bu piyasanın oluşumu ve gelişimini destekleyen politikaları geliştirmek; bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Rüzgâr ve güneş enerjisi v teknolojileri gibi; yeni ortaya çıkmakta ve gelişmekte olan teknolojiler için politikalar tasarlarken benimsenen teorik yaklaşımlardan biri olan Sistem Aksaklıkları Kuramı çalışmanın teorik çerçevesini oluşturmaktadır. Tasarlanan politikalar ise; temel sistemik aksaklıklar belirlenirken odaklanılacak alan olan piyasa oluşum ve gelişim sürecine yöneliktir. Çalışmanın temel çıktısı, Türkiye’de rüzgar ve güneş enerjisi bağlamında yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretiminin yaygınlaştırılması hedefine yönelik piyasa oluşum ve gelişim sürecini desteklemek amacıyla tasarlanan politikalardır. Bu amaçla sektördeki uzmanlarla açık uçlu mülakat yöntemi ile 57 tane mülakat gerçekleştirilmiştir. Politika önerileri, üretilen bu veri temel alınarak tasarlanmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’deki Enerji Sektörü’nün mevcut durumu incelenmiş ve temel sorunlar alanları belirlenmiş, bu genel çerçevede yenilenebilir enerji teknolojilerinin yayılmasını destekleyen ve engelleyen faktörler tespit edilmiş, rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı elektrik üretiminde piyasa oluşumu analiz edilmiş ve tespit edilen destekleyici faktörlerin güçlendirilmesi ve engelleyici faktörlerin zayıflatılmasını hedef alan politikalar tasarlanmıştır.

URI

https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/TVRVMk1EYzM
https://hdl.handle.net/11511/49849

Collections

Department of Economics, Project and Design