Date

2018

Author

Çakır, Murat Perit

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

413
views

443
downloads

Cite This

Sosyal etkilesim beynin gelisiminde ve bilissel süreçlerin sekillenmesinde temel bir rolesahiptir. Sosyal Sinirbilim sosyal süreçlerinin nörofizyolojik izdüsümlerini arastıran ve sonyıllarda öne çıkmaya baslayan bir arastırma alanıdır. Bugüne kadar sosyal bilissel süreçlerinanlasılması için gerçeklestirilen beyin arastırmaları, görüntüleme teknolojilerin getirdigi kısıtlardolayısyla, insan beynini diger insanlarla gerçek zamanlı etkilesim sırasında izlemektense,simüle edilmis sosyal ortamların veya sosyal nitelikli uyaranların bireylerin beyin hareketleriüzerindeki etkilerine odaklanmıstır. Bu arastırmalar sözkonusu deneysel görevlerde ortayaçıkan beyin hareketleri konusunda kapsamlı bilimsel bilgi edinilmesini saglayabilmis, ancaksosyal etkilesimin çok boyutlu ve dinamik özelliklerini sınırlı bir düzeyde yansıtabilmistir.Günümüzde dogal sosyal etkilesim sırasında gerçeklesen beyin aktiviteleri üzerinde yapılmıisnörobilim çalısmalarının sayısı son derece kısıtlıdır. Giyilebilir beyin görüntülemesensörlerindeki gelismeler ve sahada kullanım imkanlarının ortaya çıkması, hiper-tarama adıverilen sosyal etkilesim sırasında birden fazla kisinin beyin hareketlerinin eszamanlı olarakizlenmesi için önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu çalısma hiper-tarama çalısmalarına uygun birdeney paradigmasını ve beyinler arası senkronizasyonu ölçmeye yönelik yenilikçi yöntemleribir araya getirerek sosyal nörobilim literatüründeki bu bosluga hitap etmeyi hedeflemektedir.Bu çalısma, iki saglıklı bireyin beyinlerinden islevsel kızıl-ötesi tayfölçümü (fNIRS) yöntemiylesenkronize olarak alınacak sinyaller arasındaki iliskileri davranıssal ölçümlerle bir aradainceleyerek sosyal etkilesimin beyinler-arası nöral izdüsümlerini incelemeyi amaçlamaktadır.Çalısma kapsamında gelistirilen deney ortamında katılımcılardan ortak cümle okuma göreviyaptıkları sırada alınan fNIRS ve ses verileri bir arada islenerek, davranıssal seviyede ikikisinin söylemleri arasında bir esgüdüm oldugu ve olmadıgı durumlarda prefrontal korteksbölgesindeki islevsel beyin hareketleri arasında ne tür bir iliskinin açıga çıktıgı incelenmistir.Deneysel çalısma kapsamında öncelikle es zamanlı ve etkilesimsel görevler üstlenen ikikisinin beyin hareketlerinin yine es zamanlı olarak izlenebilecegi ve elde edilen verilerinsenkronize olarak kaydedilebilecegi bir deney düzenegi kurulmustur. Bu dogrultuda,geleneksel olarak birey seviyesinde incelenen pek çok bilissel paradigma ve patolojikdurumun sosyal etkilesim sırasında incelenebilir hale getirilmesi saglanmıstır. Sonrakiasamada deneysel çalısmadan elde edilen veriler analiz edilmis ve sosyal etkilesimin sinirseldüzeyde izdüsümleri incelenmistir. Cümle okuma deneyi kisilerin bir birlerini duyma veaynı/farklı cümlelerin kullanılması gibi kosullar artında yapılarak kisiler arasında davranıssaldüzeyde farklı esgüdüm seviyelerinin olusması saglanmıs, ve bu sırada beyinhareketlerindeki senkronizasyon seviyesinde benzer bir degisim olup olmadıgı arastırılmıstır.Sonuçlar özellikle ortak algının tesisi ve algı idamesi için önem tasıdıgı bilinen sag superiorfrontal korteks ve sag dorsomedial korteks bölgelerinde davranıssal esgüdüm düzeyineparalel olarak artıs gösteren bir senkronizasyon olduguna isaret etmektedir. Bu sonuçlaralanda yeni yapılmakta olan çalısmaların sonuçlarıyla kıyaslandıgında önemli ortak noktalaroldugu degerlendirilmistir. Yapılan bu degerlendirmeler ısıgında bu tür sosyal deneyparadigmalarının ve çok kisiden beyin görüntüleme verisi alınan hiper-tarama yöntemininotizm, dikkat bozuklugu-hiperaktivite ve sizofreni gibi sosyal etkilesimle iliskili oldugudüsünülen hastalıkların tanı ve rehabilitasyonu için önemli bilgiler saglayacagı öngörülmüstür.

Subject Keywords

Davranış Bilimleri

URI

https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/TVRrM05EQXc
https://hdl.handle.net/11511/50559

Collections

Graduate School of Informatics, Project and Design