Urban Development Projects And The Construction Of Neo-Liberal Urban Hegemony: The Case Of İzmir

Download
2013-6-1
Penpecioğlu, Mehmet
Son 30 yıllık süreçte neo-liberalizme eklemlenmiş bir çok ülkede, büyük ölçekli kentsel projeler (BKP’ler) başat bir girişimci kentsel siyasa mekanizması haline gelmektedir. Mekanın üretiminde hegemonik bir güç inşa eden BKP’ler ile; merkezi iş alanları, turizm merkezleri, korunaklı ve lüks konut alanları ve alışveriş merkezleri gibi “neo-liberal kentleşme” mekanları üretilmektedir. BKP’ler “mekan üretiminin hegemonik projeleri” olarak yalnızca sermaye birikim ilişkilerinin yeniden üretilmesinde değil; aynı zamanda kentsel siyasa ve planlama süreçlerine ilişkin önceliklerin yeniden tanımlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. BKP’ler ile neo-liberal kentsel hegemonyanın inşa edilişi yalnızca “yapılı çevre üretimi” ve “sermaye birikimi” arasındaki yapısal ilişkinin çözümlenmesiyle incelenemez. Böylesi bir inceleme için; BKP’lerin yaşama geçirilmesinde devlet ve sivil toplum aktörlerinin rolleri, ortak ve karşıt söylemleri, uzlaşı ve çatışma ilişkileri araştırılmalı ve bunların hegemonya inşası veya mücadelesindeki işlevleri ortaya çıkartılmalıdır. Makale bu kapsamda yapılmış olan doktora tezi araştırması bulgularına dayanmakta, İzmir’de iki BKP örneğinde “mekanın üretimi” ve “neoliberal kentsel hegemonya” arasındaki ilişkiyi çözümlemektedir. İzmir örneğinde incelenen BKP’ler, Yeni Kent Merkezi (YKM) ve İnciraltı Turizm Merkezi (İTM) projeleridir. Her iki projenin de İzmir’de en büyük yapılı çevre yatırımını çekmesi beklenmekte ve hegemonya inşa edici baskın söylemlerin, uzlaşı ilişkilerinin ve hegemonyaya direnişi yansıtan karşıt söylemlerin ve çatışma ilişkilerinin yoğunlaştığı iki farklı örnek olduğu gözlenmektedir. YKM ve İTM projelerinin neo-liberal kentsel hegemonya ile ilişkisi her iki projenin hazırlanması sürecinde devlet ve sivil toplum aktörlerinin rollerinin, ilişkilerinin ve söylemlerinin karşılaştırmalı çözümlenmesi ile incelenmiştir. Makale beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünün sonrasındaki ikinci bölümde kentsel gelişmenin siyaseti üzerine farklı yaklaşımlar tartışılmış ve “hegemonya” ve “mekanın üretimi” kavramları arasındaki ilişki üzerinden BKP’lerin incelenmesine yönelik neo-Gramsci’ci bir kuramsal çerçeve önerilmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye’nin son 10 yıllık süreçteki neo-liberal kentleşme deneyimi yapılı çevre üretimi, devlet politikaları ve BKP’lerin rolü bağlamında tartışılmıştır. Dördüncü bölüm doktora tezi araştırmasının bulgularına ayrılmıştır. Bu bölümde İzmir örneğinde incelenen YKM ve İTM projelerine ilişkin devlet ve sivil toplum aktörlerinin rolleri, hegemonya inşasına veya mücadelesine konu olan ortak ve karşıt söylemleri, uzlaşı ve çatışma ilişkileri karşılaştırmalıbir şekilde ortaya konmuştur. Sonuç bölümünde BKP’lerin neo-liberal kentsel hegemonyanın inşa edilmesinde oynadığı rol araştırma bulguları ışığında yorumlanmış ve toplumcu bir karşı-hegemonyanın nasıl geliştirilebileceğine ilişkin düşüncelerle makale sonlandırılmıştır.
METU JOURNAL OF THE FACULTY OF ARCHITECTURE

Suggestions

Structural tools in the making of cities : form as a development control mechanism
Ceylan, Aybike; Barlas, Mehmet Adnan; Department of City and Regional Planning (2003)
Macro-scale planning and design as a product of modernism have been abandoned to a high degree, as a result of the reactionary post-modern approaches since the 19602s. Intensifying with the rise of neo-liberal approaches in the 19702s, these reactions advocated merely incremental decision-making and design in the making of cities. These developments lived in the western countries showed their reflections in Turkey with the 19802s, resulting in fragmented planning practices. However it is the hypothesis of t...
How Urban Designers Perform: An International Perspective On Actual Practice
Çalışkan, Olgu (2015-01-01)
ABD’de 1960’ların başında aynı adla (yüksek) lisans derecesi olarak tanımlanıp resmi eğitim programına dahil edilmesinden bu yana, kentsel tasarım birçok ülkede ciddi bir gelişme kaydederek bağımsız bir araştırma ve uygulama alanı olarak mesleki geçerliliğini kabul ettirmiştir. Bununla birlikte, kuram ve kılgıdaki görece yerleşik ve olgunlaşmış birikimine karşın, kentsel tasarımın araştırma ve uygulama alanları arasında etkili bir bütünleşmişlikten söz etmek güçtür. Bu durumun önde gelen nedenlerinden biri ...
URBAN COLLISION: AN ANALYSIS OF THE BUILT FORM IN THE CASE OF ISLAMABAD AND RAWALPINDI, PAKISTAN
Falak, Hareem; Çalışkan, Olgu; Urban Design in City and Regional Planning Department (2022-7-7)
Traditionally the cities have evolved incrementally, but the modern approach to urbanism created a rupture in this evolution process by idealizing the holistic creation of a new urban utopia and, in most cases, disregarding the existing urban context and history. Due to the new typologies introduced by the modern architecture and urban design policies, a controversial relationship morphologically arises between the modern and traditional fabrics. This can be observed best in the urban peripheries where the ...
Skyscrapers as Tools of Economic Reform and Elements of Urban Skyline: Case of the Abdali Development Project at Amman
Abu-Ghazalah, Samer (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2007)
Gökdelenlerin çevre sakinleri ve yatırımcılar tarafından gücün ve ekonomik güçlülüğün sembolü olarak algılandığı Ürdün’de, yakın zamanlarda ekonomik durumun iyileştirilmesi amacıyla yabancı yatırımcıyı teşvik edici bir ekonomik reform süreci başlatıldı. Bu makalede Amman kent merkezi yakınlarındaki Abdali bölgesinin yabancı yatırımcılar elinde gelişen kentsel dönüşüm (kentsel yeniden oluşum: urban regeneration) projesi, önerdiği yeni gökdelenler ve bunların kentin silüetine olan katkıları açısından değerlen...
Urban metabolism of İstanbul: waterfronts as metabolized socio-natures between 1839 and 2019
Sert, Esra; Sargın, Güven Arif; Department of Architecture (2020-12-25)
Viewing the construction processes of urban spaces through urban political ecology reveals a context that deals with the production of nature as space. Considering the age of ecological rift in which we live, the urgency for understanding and altering the complicated relationship between society and nature, institutionalized mainly through urban design and architectural projects in modern times, is apparent. For doing this, unfolding the urban metabolism of cities will have an essential place in the future....
Citation Formats
M. Penpecioğlu, “Urban Development Projects And The Construction Of Neo-Liberal Urban Hegemony: The Case Of İzmir,” METU JOURNAL OF THE FACULTY OF ARCHITECTURE, pp. 165–189, 2013, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2013/cilt30/sayi_1/165-189.pdf.