Date

1994-1-1

Author

Conan, Michel

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

240
views

75
downloads

Cite This

Son otuz yıl içindeki toplu konut uygulamaları ile kimi konut yerleşkelerinde farklı kültür kökenli insanlar bir araya getirildi. Bu gruplar her türlü zorlukları aşarak toplumla bütünleşme çabalarında, giderek derinleşen bir toplumsal anomi etkisi altındadırlar. Söz konusu yerleşkelerin fiziki ve toplumsal sorunlarını çözmeyi amaçlayan sosyal politikalar, daha üstün fiziki konfor düzeyleri sağlayabildi ise de, komşular arasında toplumsal güvensizlik, korku ve duygusal tepkilerin ve anomi etkilerinin giderilmesinde yetersiz kaldı. Öte yandan, tek tük de olsa, grupların bu tür bir akıbetten kurtarılabilmiş olduğu fiziki düzenleme örnekleri bulunmaktadır. Bu yazı, Kanada'da uygulanan bir deneysel toplu konut ile, iki yeni tür konut topluluğu biçiminin yaşandığı, Danimarka'da Bofaelleskaber ve İsveç'te Lilla Kollektivhus Örneklerini karşılaştırmalı olarak inceleyerek, bu beklenmedik ve hedeflenmedik başarılarının nedenlerini araştırmaktadır. Her üç örnekte de, yerleşkede yaşayacak hanehalklan, ortak yaşamın kurallarını tanımlamak girişiminde bulunmuşlar; ortak yaşamın istedikleri niteliklere sahip olabilmesi öngörüsüyle yapım öncesinde mimar ve yapımcı ile iletişim kurmuşlardır. Burada yapılan tartışma, yapım öncesi girişimlerin, Habermas'ın iletişimsel eylemlere ilişkin önermelerine uymadığı yolundadır. Herhangi bir eylemin tek bir biçimde tanımlanamaması nedeniyle, ortak doğrulan önceden belirleme çabaları, ne kadar haklı ve akılcı olursa olsun, belirsizliklerden uzaklaşamayacaktır. Değer kavramları, akıl yoluyla değil, karşılıklı etkileşimlerle ve insanların çıkmazlara ve niyetlerini açığa vurma gayreti içine itildikleri ortamlarda netleşir. Değer kavram ve yargılarının sınanması, hangi yöntemin izleneceği konusunda kuşkuların yoğunlaştığı; başkalarıyla etkileşim içinde suçluluk ve belirsizlik duygularının yaşandığı durumlarda yapılır. Bu durumlarda ortak çıkar ve haklılık kavrayışları açıklık kazanır. Sorunların ortaklaşa yorumlamaları ile 'bireylerarası öznellik' ve belirsizlikler taşıyan durumlara ilişkin bir anlayış birliği geliş liri lebi İecek lir. Değer yargılarına ilişkin açmazların görüşülmesini olanaklı kılan 'paylaşılan deneyimler', doğru ve yanlışları belirlenmiş bir kültürün oluşmasını sağlayan bir ana kaynaktır. Örneklerde, yerleşkeye taşınmazdan önce önerilmiş olan kuralların, sonradan düzeltmelere uğradığı görülmektedir. Bu kuralların bir bölümü kullanmışız kalmış, bazıları yeniden düzenlenmiş; ayrıca zamanla eklemeler yapılmıştır. Ancak, ortak doğruların tartışılması ve belirlenmesi süreçleri, Kanada ve İskandinav örneklerinde çok farklı yollar izlemektedir. Kanada'da bu görüşmeler genellikle yerel yönelim modelinin izlendiği, konut kooperatiflerinin yönetim kurullarında yapılır; çoğunluk kararlarıyla yeni kurallar belirlenir. Böylece ortaklaşa kabul gören, yasal düzenlemelere dayalı bir kültür gelişir. İskandinavya'da ise, bu sürecin kendisi biçimsel kurallardan uzaktır. Yerleşkede oturanlar diledikleri zaman birbirlerini sorgulama yöntemine başvururlar. Bu görüşmelerin, bir kuralın tanımlanmasıyla sonuçlanması da aranmaz. Ancak görüşmeler kuşkusuz bir ortak doğrular kültürünün gelişmesini yönlendirir. Günlük yaşamın kuralları herhalde bir anayasa metni gibi yazılamaz. Çoğunluk oyuna uyulması ise, bu kuralların her birey tarafından benimsenmiş olduğu anlamına gelmez. Uyumluluğun gelişmesi, ortak deneyimlerin ve yaşamın pratik sorunları üzerinde sürdürülen grup görüşmeleri ve karşılıklı bilgilendirme süreçleri yoluyla sağlanacaktır. 'Ortak doğrular'ın içeriği, bireyleri ayrıştıran konularda karşılaşılan zorluklar üzerinde ortak duyarlılıklar geliştirmeyle yavaş yavaş ortaya çıkar. Birlikte yaşanan deneyimlerden yoksunluk, ortak doğrular bulunması olasılıklarını zayıflatacaktır.

Subject Keywords

Housing, Sociology of Housing, Housing Tenure, Housing Cooperative, Development Policy, Community, Communicative Action, Ethics

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1994/cilt14/sayi_1_2/39-58.pdf
https://hdl.handle.net/11511/51086

Collections

Department of Architecture, Article