Institutionalizing Artifacts: Designating Legal And Moral Rights Over Architectural Artifacts

Download

17-36.pdf

Date

1992-1-1

Author

Savaş, Ayşen

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

299
views

101
downloads

Son yıllarda mimarlık çizimleri, maketleri, fotoğrafları ve yazılı belgeler, müzeler, arşivler ve galeriler gibi birçok özelleşmiş mimarlık kurumunda saklanmakta, korunmakta, sergilenmekte ve yayınlanmaktadır. Tüm bu etkinlikler sırasında gündeme gelen telif hakları ile ilgili uyuşmazlıklar, kurumların ait oldukları ülkelerin yasaları ile kısıtlı anlık kararlarla çözümlenmeye çalışılmaktadır. Bu özelleşmiş kurumlardan biri olan Fransa’da, Institut Français d’Architecture (IFA)’ya bağlı olarak kurulan mimarlık arşivi, 1979 yılında kabul edilen arşivler yasasına göre yasal statü kazanmıştır. Bu kurumun etkinlikleri aynı zamanda 1901 yılında yürürlüğe giren telif hakları yasası ile kısıtlıdır. Benzeri bir kuruluş olan, Kanada’nın Montreal kentinde yine 1979 yılında kurulan Kanada Mimarlık Merkezi de (CCA) ülkenin farklı yasal kurumları tarafından denetlenmektedir. Biri devlete ait, diğeri özel sermaye ile kurulmuş olan bu iki kurum, var oldukları iki ayrı ülkenin yasalarındaki ve iç işleyişlerindeki önemli farklılıklara rağmen, her etkinlikte aynı sorula karşı karşıya gelmektedir. Burada sunulan araştırmada, (işlevsel yapıları iki ayrı ülkenin yasal durumu ile çerçevelenmiş olsa da) bu iki kurumun elif hakları ile ilgili kararlarını yalnızla dıştan gelen yaptırımlarla almadıkları savunulmaktadır. Aksine, mimarlık çizimleri, maketleri ve diğer belgeler üzerinde mülkiyet, yazarlık ve telif haklarının belirlenmesi, bu kurumların mimarlık objesini nasıl tanımladıklarına bağlıdır. Mimarlık çizimleri gibi ‘sanat eseri’ ve ‘teknik çizim’ arasında tanımlanan gösterim biçimlerinin bu ikili nitelikleri, mülkiyet, yazarlık ve telif haklarının belirlenmesini güçleştirmektedir. İki farklı kurumun yasal çerçevesini incelerken amaç, her kurumun iç işleyişine bağlı olarak sürekli yeniden tanımlanan mimarlık objesinin kurumsal statüsünü ortaya koymaktadır. Bir mimarlık çizimini kimin çizdiğini bulmak onun yasal konumunu belirlemeye yeterli değildir. Öte yandan, mimarlık objelerinin kurumsallaştırılması bu ürünler üzerinde yasal otoritenin belirlenmesini gerektirmektedir.

Subject Keywords

Architectural Artifacts, Copyright, Ownership, Authorship

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1992/cilt12/sayi_1_2/17-36.pdf
https://hdl.handle.net/11511/51094

Journal

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi

Collections

Department of Architecture, Article

Suggestions

OpenMETU
Core

Cultural And Conceptual Frames For Architectural Criticism Güzer, C.Abdi (1994-1-1) Since the beginnings of seventies 'everyday architecture*, as a non-crilical and mass-produced form of architectural practice, is celebrating an acceleratingly dominant ground of freedom. The outcome of this liberation is a 'no-rule' architecture presenting itself as a sceneography based form-fetishism. The commodity based promolion of numerous 'isms' and their image-based mass productions remove architecture from being a critical practice and create a false consciousness due to its representative relations...
Place, Craft And The Ambiguity Of High-Tech Bozdoğan, Sibel (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 1988) Bu yazı, endüstriyel malzemeler ve parlak renkler kullanarak teknolojik bir estetik sergileyen her yapının kolayca "High-Tech" kategorisine sokulup bir stil meselesine indirgenmesinin eleştirisinden yola çıkmaktadır. Günümüz mimarlık ortamında bu stilistik bakış açısı öylesine hakimdir ki, kimileri buna bir tepki olarak "High-Tech"i sadece rasyonellik ve ekonomiklik düzeyinde tanımlayıp estetik boyutu tümüyle red ederken, kimileri de özellikle bu boyutu alkışlayıp, teknolojinin estetize edilmesini, post-mod...
Diyarbakır Kent Surları Koruma Sorunları Şahin Güçhan, Neriman; Ünay, Ali İhsan; Böke, Hasan; Gökçe, Fuat (Middle East Technical University FACULTY OF ARCHITECTURE, 2005) Anadolu’daki zengin anıtsal mimarlık eserleri arasında özel bir konuma sahip olan Diyarbakır Surları, özellikle 1990’lardan sonra farklı ilgi gruplarının çabaları ile gündeme gelmiş ve korunmaları için değişik düzlemlerde çalışmalar yapılmış, görüşler geliştirilmiştir. Nitelik itibariyle belgeleme, çevre düzenlemesi, kısmi restorasyon uygulamaları, sağlamlaştırma gibi farklı ölçek ve kapsamlarda gerçekleştirilen bu çalışmaların, gelecekte hazırlanacak bir master plan çerçevesinde, kapsamlı olarak ele alınma...
Heritage Building Information Modelling for the Conservation of 20th Century Modernist Architecture Şahin, Akın; Gürsel Dino, İpek; Savaş Sargın, Ayşen (ODTÜ Mimarlık Fakültesi, 2022-6) Heritage building conservation planning is values-based, interdisciplinary process that requires effective means to capture, represent, and visualize relevant building information. The information-intense nature of this process requires a modelling environment that can maintain heritage building information that is highly heterogeneous, fragmented and unstructured. This paper presents the development of a custom-made Heritage Building Information Model (HBIM) of the Middle East Technical University Faculty ...
Lozan Antlaşması Sonrası Yunanistan ve Türkiye’de Kutsal Miras ve Mübadele Müzeleri Tanyeri Erdemir, Tuğba; Koç, İlker(2015-12-31) Önerilen araştırma projesinin amacı Lozan Antlaşması ve zorunlu mübadele sonrası Türkiye ve Yunanistan’da terk edilen kutsal kültürel miras eserlerinin tarihçelerini, yaşadıkları mimari, kültürel ve sosyal dönüşümlerini ve günümüzdeki kullanım ve ziyaret pratiklerini incelemektir. İki ülkede yeni kurgulanmaya başlanmış olan Lozan Antlaşması ve mübadele ile ilgili müze yapılma girişimleri incelenecek, bunların detaylı bir veritabanı hazırlanacaktır.

Citation Formats

A. Savaş, “Institutionalizing Artifacts: Designating Legal And Moral Rights Over Architectural Artifacts,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 12, no. 1-2, pp. 17–36, 1992, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1992/cilt12/sayi_1_2/17-36.pdf.