İstanbul’da Sanayinin Desantralizasyonu Ve Kentsel Ulaşıma Etkisi

Download

53-73.pdf

Date

1995

Author

Aysan, Mesture
Demir, Orhan
Altan, Zeynep
Dökmeci, Vedia

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

315
views

381
downloads

Avrupa ve Asya kıtasının buluştuğu, İstanbul Boğazı'nın iki yakasında konumlanan İstanbul, sekiz milyon ile Türkiye'nin en fazla nüfusa sahip, dünyanın da sayılı büyük şehirlerindendir. 1950'li yıllara kadar doğal nüfus artışı ile gelişen kent, daha sonra ekonomik yapıdaki değişiklikler sonucunda göç olgusu ile karşı karşıya kalmış ve nüfusu büyük bir hızla artmaya başlamıştır. Kentsel merkez ve alt merkezlerde yoğunlaşan ticaret fonksiyonu, önemli karayolu bağlantıları boyunca doğrusal (linear) olarak gelişme göstermiş ve diğer alt merkezlere de dağılmıştır. İmalat ve sanayi fonksiyonları ise yavaş yavaş kent dışına taşınmaya başlamıştır. Ülke ölçeğinde, istihdamı İstanbul'dan az gelişmiş yörelere yöneltmek üzere geliştirilen, Kalkınma Planları ile ortaya konan politikalar uygulanamamış, sanayi kendi iç dinamikleri doğrultusunda gelişimini sürdürmüştür. Metropoliten ölçekte ise çok sayıda plan üretilmiş, politikalar geliştirilmiş, son olarak da 1984 yılında getirilen yasal düzenlemelerle yerel yönetimlere devredilen 'master plan' ve uygulama imar planı yapma yetkisi kullanılarak 1994 yılında yerel yönetim (İBB) tarafından bir 'master plan' ve 'ulaşım master planı' hazırlanmıştır. Ancak bu planlar hızlı gelişim sürecini yönlendirmede yetersiz kalmıştır. Bugün İstanbul'da yaşanan ulaşım sorunlarının çok çeşitli nedenleri olmasına karşın, bunlar içinde en çarpıcı olanı, İstanbul'da arazi kullanımı ve ulaşımın belirlediği kentsel yapının (structure) planlarda öngörülmüş olmasına karşın, ulaşım yönünden etkileri araştırılarak uygulamaya yansıtılmamış olmasıdır. İstanbul tek merkezli doğrusal bir kentsel yapıya mı, altmerkezleri olan çok çekirdekli doğrusal bir yapıya mı kavuşmalıdır? Dünya metropollerinde, merkezin yükünü azaltmak, tarihsel gelişim süreci içerisinde merkez işlevlerini sanayi ağırlıklı istihdamdan hizmet işlevine dönüştürmek üzere ve kentsel yayılmanın ve merkezde yoğunlaşmanın getirdiği merkezin tıkanması sorununun metropoliten alanın çok çekirdekli bir yapıya kavuşturularak çözülmesi amacıyla sanayinin desantralizasyonu yönünde eğilimler söz konusudur. Bu bağlamda 'İstanbul'da Sanayinin Desantralizasyonu ve Kentsel Ulaşıma Etkisi* başlıklı bu makale, özellikle kent karayolu ağında giderek artan ve kent merkezinde ağırlıklı olarak hissedilen trafik yoğunluğunun sanayi işgücünün yeniden dağılımına yönelik olarak geliştirilecek desantralizasyon politikaları ile ne ölçüde hafifletilebileceğini saptama amacına yönelik olarak yapılan araştırma projesine dayandırılmıştır.

Subject Keywords

İstanbul, Ulaşım Planlaması, Lowry Modeli, Sanayi Yer Seçimi, Kent Yapısı

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1995/cilt15/sayi_1_2/53-73.pdf
https://hdl.handle.net/11511/51105

Journal

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi

Collections

Department of Architecture, Article

Suggestions

OpenMETU
Core

Tourism development and spatial organization : Antalya - Belek case Almaç Erdem, F. İrem; Keskinok, Hüseyin Çağatay; Urban Design in City and Regional Planning Department (2005) The rapid development in tourism sector in Turkey after 1980s led to an uncontrolled and unplanned development in the small settlements close to the tourism development areas. This is the result of the incrementalist tourism planning understanding emerged as the consequence of not considering the small settlements as a part of tourism development scenarios. Within the thesis, the tourism development areas and the economic, social, cultural and spatial relations of small settlements surrounding are discussed...
Central business district problems in Ankara : transformations in Kazikiçi Bostanlari Çakan, Aslı; Günay, Baykan; Urban Design in City and Regional Planning Department (2004) This thesis examine the problems in the transformation process of Kazikiçi Bostanlari, which was planned as a أcentral development areaؤ after 1970̕s, in terms of the Ankara city center problematic. For Kazikiçi Bostanlari, which shows the transition zone character, decisions were taken by three Master Plans to be new Central Business District and for the application a Development plan was prepared. But starting from the 1970̕s the area has been going on its development according to its inner dynamics. In t...
Conservation and revitalization proposals for Eskişehir sugar factory social facilities area / Yıldız, Merve; Gökce, Fuat; Conservation of Cultural Heritage in Department of Architecture (2016) According to the development policies of newly established Republic of Turkey, industrialization was seen as a priority target. Besides, according to the government industrialization was an item on the path to modernization, which Mustafa Kemal and his supporters were having strong desire to achieve. Here, architecture was a convenient discipline in order to embodiment modernization via industrial buildings. Factories together with their campuses were the stages in which modernization in social and technica...
Scenario Planning for Water Resources A Saudi Arabian Case Study Dejong, Remy Lucıen; Yazıcıgil, Hasan; Allayla, Rashıd Ibrahım (1989-01-01) Uncommonly rapid development of the oil-rich Eastern Province of Saudi Arabia has led to heavy stresses on the local groundwater resources and there has arisen concern for the adequacy of supply to sustain future growth. Whereas oil is the only significant export commodity, the demand for it has an important and immediate impact on water exploitation activities. In this article four development scenarios are considered, each resulting in a specific water abstraction pattern. The hydrologic consequences of e...
Afet Riski Yönetimi Kapsamında Kent Planlama; İstanbul Planları Ve Uygulamalar Özyetgin Altun, Ayşe; Öğdül, Hürriyet Gülsün (Middle East Technical University Faculty of Architecture, 2021-12-01) Araştırmanın temel sorusu Türkiye’de kent planlamanın afet riski azaltımı ve yönetimi (ARAY) sürecinde etkin rol alıp almadığıdır. 1999 yılı Gölcük ve Düzce depremleri Türkiye’deki plansız kentleşme sorunun büyük acılara ve ekonomik kayba neden olabileceğini çarpıcı bir şekilde göstermiştir. Aynı zamanda sadece acil durum müdahalesi yöntemi ile afetlere karşı ne kadar hazırlıksız kalındığı anlaşılmıştır. Ardından geçen yaklaşık yirmi yıllık süreçte Türkiye’de ARAY kabulleri uluslararası perspektifle paralel...

Citation Formats

M. Aysan, O. Demir, Z. Altan, and V. Dökmeci, “İstanbul’da Sanayinin Desantralizasyonu Ve Kentsel Ulaşıma Etkisi,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 15, no. 1-2, pp. 53–73, 1995, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1995/cilt15/sayi_1_2/53-73.pdf.