Date

1976

Author

Özinönü, Kemal A.
Tinto, Vincent

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

256
views

118
downloads

Cite This

Bu yazıda üniversite reformu sorunu geniş bir çerçeve içerisinde, yüksek öğretim planlaması açısından ele alınarak bu reformun yüksek nitelikteki bilimsel insan gücü yetiştirilmesi üzerindeki etkileri tartışılmaktadır. Bu nedenle bu yazıda Türkiye'de üniversite örgütünde mevcut kürsü ve bölüm düzenlerinin bilimsel bilgi üretimine olan etkileri eğitim ve bunun bir öğesi olarak üniversite planlaması yönünden incelenmektedir. Makale, 1933- 1966 devresini kapsayan temel bilimlerdeki gelişmeyle ilgili yapılan bir araştırmadan elde edilen verileri kullanmak suretiyle, Türkiye'deki dört üniversitenin bilimsel üretkenliklerini buradaki temel bilimcilerin yayınladıkları bilimsel makale, tür ve sayılarına dayalı olarak karşılaştırmaktadır. Çeşitli akademik unvanlardaki öğretim üye ve yardımcılarının yurt içi ve yurt dışı dergilerce yayınladıkları makale sayıları ortalamalarına bakılırsa, karşılaştırılan dört üniversiteden biri olarak bölüm düzenine sahip Orta Doğu Teknik Üniversitesi kürsü düzeni Örgütlü diğer üniversitelere kıyasla daha fazla bir bilimsel üretkenlik göstermektedir. Karşılaştırma uluslararası düzeydeki bilimsel dergilerde yayınlanan araştırma makaleleri ile sınırlandırıldıkta ve profesör kademesinden aşağıya doğru doktoralı asistan ya da O.D.T.Ü. deki karşıtlığı ile asistan profesör kademesine doğru kayıldıkta O.D.T.Ü. lehine gözlenen bu fark daha da açıklık ve kesinlik kazanmaktadır. Yazıda da tartışıldığı gibi, gözlenen sonuç, bölüm düzenli çevrecil üniversitenin akademik örgütünde daha geniş bir bilimsel bağımsızlık ortamının yaratılması için gerekli koşulların var olması, bunun yanısıra böyle bir örgütün üstün nitelikteki bilimsel insangücünü bünyesine kazanmada ve akademik yönden yükseltme için gerekli esnekliğe sahip olmasından ileri gelmektedir. Ayrıca bu esneklik bağımsız araştırma ve öğretim ortamının oluşturulması için gerekli koşulları hazırlama yönünden de katkısal gözükmektedir. Bu sonuç, örgüt açısından gerek öğ-retim gerek yönetim bakımından kurumsal bağımsızlığın önemini vurgulamaktadır. Makalenin ortaya koyduğu bulgu ve sonuçların ışığı altında, yüksek öğretim içerisinde öngörülecek bir üniversite reformunun çoğulculuk ve çeşitlilik ilkesi ekseni etrafında kurumlararası rekabete açık ve yatay geçişlere olanak veren bir biçimde düzenlenmesi ile yüksek seviyede bilimsel üretkenlik için optimal bir ortam hazırlanmış olacaktır. Bilimsel üretimin arttırılması, plancıların üniversiteyle ilgili amaçlarından sadece biridir. Bunun dışındaki pek çok amacın ön plana alınması, örneğin üniversite eğitiminin sosyalleştirme fonksiyonunun Öncelik ve ağırlık taşıyan bir amaç olarak düşünülmesi halinde, bu yazıda bilimsel üretkenlik için varılan sonuçların bir kısmı geçerliliğini değiştirebilecek, onların yerine bu yeni amacı gerçekleştirmekte etkin yeni eğitim ve yönetim koşulları öncelik ve ağırlık kazanabilecektir. Bununla birlikte, üniversitede gerek yasal gerek yapısal yollarla öngörülecek köklü değişmelerin, yazıda da değinildiği gibi, bu kuruluşlardan elde edilen ürünlerin (çıktıların) değişik niteliklerinin gerektirdiği değişik düzenleme seçenekleri ilişkisi içerisinde ele alınmasına ve bunların eğitim teorisiyle bağdaştırılmasma gereksinme vardır. Her ne kadar konu, bu günkü bilimsel düzeyde birçok yönleriyle teorik kalmak zorunda ise de, plancılara yapacakları üniversite gelişme planlarında bilimsel yönden yararlanabilecekleri güvenli bazı ilişkilerin, örneğin örgüt-bilimsel üretim ilişkisi gibi, var olduğuna bu yazı yoluyla işaret edilmek istenmiştir.

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1976/cilt02/sayi_1/123-138.pdf
https://hdl.handle.net/11511/51382

Collections

Department of Architecture, Article