Yükseköğretimde Temel Bilim ve Mühendislik Alanlarında Kadın Öğrenci Deneyimleri

2020-07-12
Lisans seviyesinde STEM ya da ülkemizdeki adıyla BİLTEMM (fen bilimleri, teknoloji, mühendislik ve matematik) alanlarını ve fen bilimleri ve matematik bağlantılı öğretmenlik bölümlerini seçen kadın öğrencilerin neden bu bölümleri seçtikleri sosyolojik bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun nedeni fen bilimleri ile alakalı bölümlerin dünyada maskülen olarak tabir edilmesi ve bu alanlarda çalışan kadınların temsil edilme oranlarının erkeklere göre daha az olmasıdır. Genel kanının aksine, gelişmiş ülkelerde bu alanlardaki kadınların temsil edilme oranı Türkiye, Bulgaristan ve Portekiz gibi gelişmekte olan ülkelerdekinden daha azdır ve bu durum bu ülkeleri özel kılar (Küskü, Özbilgin ve Özkale, 2007). YÖK veri tabanı istatistiklerinin incelenmesi sonucu STEM alanlarında öğrenim gören lisans düzeyindeki toplam kişi sayısının %41.31’ini kadın öğrencilerin oluşturduğu görülmüştür (YÖK, 2018). Mühendislik alanlarında erkek öğrencilerin sayıca üstünlüğü söz konusuyken tıp alanında neredeyse eşit sayıda erkek ve kadın öğrenci vardır. Fen bilimleri alanlarındaki kadın temsiliyeti erkeklere oranla daha fazladır (YÖK, 2018). Ayrıca, Türkiye’de bu alanlardaki kadın lisans mezunu oranı yüzde 37,7’dir (Honeypot, 2018). Bu durum Türkiye’yi özel konumda bulundursa da temsil bakımından kadın erkek oranında bir eşitlik olmadığı görülmektedir. Fen ve matematik öğretiminde ortaokul ve lise düzeyinde başarı seviyelerine bakıldığı zaman, kız ve erkek öğrenciler arasında bulunan farklar, kız öğrencilerin erkeklerle ya aynı başarıya sahip olduğunu ya da daha ilerde olduğunu göstermektedir. Örneğin, OECD tarafından paylaşılan 2015 yılı verilerine göre Türkiye’deki 15 yaş kız ve erkek öğrencilerin matematik başarısı karşılaştırıldığında sonuç 5 puan farkla erkek öğrenciler lehineyken, fen bilimleri alanındaki testin sonuçları kız öğrenciler lehine 7 puan fark göstermektedir (OECD, 2019a, OECD, 2019b). Ortaokul seviyesinde yapılan bir çalışmada ise kız öğrencilerin fizik alanında kavramsal bilgi bakımından erkek öğrencilerden pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı derecede farklı olduğu saptanmış ancak bilimsel düşünme becerisi ve bilimin doğası konularında cinsiyetler arası anlamlı bir fark bulunmamıştır (Acar, Büber ve Tola, 2015). STEM alanları ile fen bilimleri ile bağlantılı diğer alanlarda temsil edilme bakımından gözlenen bu eşitsizlik durumundan hareketle çalışmanın amacı kadınların bu bölümleri tercih etmelerindeki etkenlerin araştırılması ve geçmişlerindeki ortak noktaların belirlenmesidir. Eğitim görmek için tercih ettikleri fen bilimleri bağlantılı alanların neden tercih edildiği sorusunun cevaplanması bu alanlardaki kadın öğrenci temsilinin artması ve bu alanlara yönelimin yaygınlaştırılması için önem arz etmektedir. Ayrıca öğrencilerin bölümde kadın olarak karşılaştıkları deneyimleri ve gelecek planlarından hareketle öğrenim gördükleri alanla ilgili şu anki görüşlerinin geçmiş düşünceleriyle örtüşüp örtüşmediği konusu da anlaşılmaya çalışılacaktır.
14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, (2 - 04 Mayıs 2019)

Suggestions

Investigating the in-service teacher training and professional development needs of instructors in higher education English language schools
Turan, Sema; Savaş, Perihan; Department of English Language Teaching (2022-9)
This study aimed to investigate the professional development needs of in-service English language instructors working at higher education English Language schools. The participants of the study were English Language instructors working at the pre-tertiary English Language preparatory schools of 17 universities in Ankara, Turkey. The main research foci of the study are analyzing the professional development needs of English language instructors and identifying the main components of a framework for the in-se...
Yükseköğretimde akademik kendileşme (Academic Inbreeding) ve kurumsal habitusun inşası üzerine bir tartışma
Göktürk Ağın, Duygun; Kandemir, Anıl (2019-11-01)
This article develops a new framework that explains how academic inbreeding structures and practices produce institutional habitus and generate forms of institutional micro structures and practices at higher education institutions. In this study, we try to map the territory of institutional habitus with tracing its link to academic inbreeding practices and attempt to refine its encounters in diverse spheres of institutional life and higher education. In the first part, we review the current literature...
The Relationship between Student Engagement and Satisfaction in Higher Education
Çalışkan, Zehra; Kondakçı, Yaşar; Department of Educational Sciences (2023-1-2)
Student engagement is vital for achievement in higher education, and it is a direct way to academic success, cumulative learning, and constructive behavior in the long term. However, there is limited empirical research that has not yet been fully explored. Moreover, student satisfaction, which is directly influenced by student engagement, has been used as a strategy to improve the quality of services, facilities, and instruction provided by higher education institutions. Besides the complexity of higher edu...
İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Mesleğe Hazır Bulunuşlukları
Mehmetlioglu, Deniz; Haser, Çiğdem (Pamukkale University Journal of Education, 2013-1-1)
Çalışmanın amacı, ilköğretim matematik öğretmen adaylarının mesleğe kendilerini ne düzeyde hazır algıladıkları ve hazır bulunuşluğun sınıf düzeyleri, cinsiyet, mezun oldukları lise türü ve çekirdek ailelerinde öğretmen varlığı gibi değişkenlere göre farkını incelemektir. Veriler yedi ayrı ildeki toplam 10 üniversitenin 3. ve 4. sınıflarındaki 728 ilköğretim matematik öğretmen adayından araştırmacılar tarafından geliştirilen hazır bulunuşluk ölçeğiyle toplanmış ve betimsel ve çıkarımsal istatistiksel yönteml...
Yükseköğretimde analitik düşünme becerileri
Çakır, Nur (2016-01-01)
Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin analitik düşünme beceri düzeylerini ve bu becerilerin akademik başarıya göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Ayrıca araştırma kapsamında öğrencilerin ve öğretim elemanlarının bu becerilerin gelişimine ve bu gelişimi etkileyen etmenlere ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmada karma araştırma yöntemi işe koşulmuştur. Çalışma grubunu 79 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından geliştirile...
Citation Formats
B. Kulakoğlu and S. Emil, “Yükseköğretimde Temel Bilim ve Mühendislik Alanlarında Kadın Öğrenci Deneyimleri,” presented at the 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, (2 - 04 Mayıs 2019), İzmir, Türkiye, 2020, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/72973.