Lazcanın sesbirim dizgesel özelliklerinin Türkçe kopyalardaki etkisi üzerine

Date

2019-05-09

Author

Akkuş, Mehmet
Sağın Şimşek, Sultan Çiğdem

Metadata

Show full item record

Item Usage Stats

222
views

0
downloads

Lazcanın Sesbirim Dizgesel Özelliklerinin Türkçe Kopyalardaki Etkisi ÜzerineMehmet AKKUŞ (ODTÜ/Artvin Çoruh Üniversitesi)makkus@metu.edu.trÇiğdem SAĞIN ŞİMŞEK (ODTÜ)sagin@metu.edu.tr Bu çalışma kapsamında, Johanson’un (2002) kod-kopyalama (code-copying) kuramı çerçevesinde Türkçeden kopyalanan sözcüklerin Türkçe-Lazca dil değinimi sonucunda Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesinde sesbirim dizgesel (phonotactical) özellikler edinmesi incelenmektedir. Kod-kopyalama kuramına göre, “bir dilin işlek türetme kurallarının değiştirilmesi için, ilişkide bulunulan diğer bir dilden malzeme kopyalanabilir” (Johanson, 2002, çev. Demir, 2014, p. 29). Çalışmanın temel amacı, Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesinde Türkçeden kopyalanan sözcükler üzerinde Lazcanın sesbirim dizgesel özelliklerini saptamaktır. “Tehlikedeki diller” arasında gösterilen Lazcanın (cf. Moseley, 2008) değinim içerisinde olduğu Türkçeden kopyaladığı sözcükler üzerine sesbilimi bağlamında çalışmalar yapılmıştır (Lacroix, 2010; Akkuş, 2017). Ancak bu çalışmalar değinim kaynaklı dil değişimi bağlamında Lazcanın Türkçe etkisine coğrafi açısından en uzak bölgesi varsayılan Gürcistan sınırındaki Hopa (Sarp) değişkesinde sözlü veriye dayalı ve karşılaştırmalı olarak ele alınmamıştır. Söz konusu çalışmalar arasında Lacroix (2010), Lazcanın Arhavi lehçesi üzerine yaptığı çalışmasını daha batıda ve Türkçe etkisine nispeten daha açık olan bir değişkede yapmıştır. Akkuş (2017) ise Türkçeden “ödünçlenen” sözcük türlerinin sesbilimsel değişimini incelediği çalışmada Lazcaya kopyalanan Türkçe sözcükleri yazılı derlem bağlamında incelemiştir. Bu çalışmada ise Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesini konuşan dört Türkçe-Lazca iki dilli katılımcının Lazca sözlü anlatıları ve dil kullanımları kod-kopyalama kuramı temel alınarak incelenmiştir. Çalışmada kullanılan veritabanı Artvin Hopa’da (Sarp) saha çalışması sırasında ses kaydı yapılarak oluşturulmuştur. Elde edilen veriler, EXMARaLDA veri çözümleme yazılımına (Schmidt, 2004) aktarılmış ve katılımcıların kullandıkları Türkçe kopyalar, kod-kopyalama kuramı çerçevesinde Lazcanın sesbirim dizgesel özellikleri açıdan incelenmiştir. Örneğin, Türkçe kopyalanan sözcüklerde, Türkçede ötümsüz bir gırtlak sesi olan /h/ sesinin Lazcanın sesbirim dizgesel özelliklerine uyarak artdamaksıllaştığı ve /x/ sesine dönüştüğü, dolayısıyla ötümlüleşme özelliği gösterdiği görülmüştür. Çalışma bulguları incelendiğinde, Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesinde Türkçe sözcüklerin Lazcaya sesbirim dizgesel açıdan uyarlanarak kopyalandığı sonucuna varılmıştır. Anahtar Sözcükler: Lazca, Türkçe, Hopa değişkesi, Dil değinimi, Kod-kopyalama, KAYNAKÇA(APA 6’ya göre hazırlanmış) Akkuş, M. (2017). A note on language contact: Laz language in Turkey. International Journal of Bilingualism. doi. 10.1177/1367006917703458Johanson, L. (2002). Structural Factors in Turkic Language Contacts. London: Routledge.Johanson, L. (2014). Türkçe Dil İişkilerinde Yapısal Etkenler. Çev. Nurettin Demir. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Lacroix, R. (2010). Description du dialecte laze d'Arhavi (caucasique du sud, Turquie) – Grammaire et texte, Unpublished Doctoral Dissertation, Sciences du langage, Lyon 2, Lyon.Moseley, C. (2008). Encyclopedia of the World's Endangered Languages. Routledge. Schmidt T (2004), Transcribing and annotating spoken language with EXMARaLDA, In Proceedings of the LREC-Workshop on XML based richly annotated corpora, Lisbon 2004. Paris ELRA.

URI

https://hdl.handle.net/11511/76643

Collections

Unverified, Conference / Seminar

Suggestions

OpenMETU
Core

Türk dilinin elektriksel özellikleri Yavus, Davras; Ergeneman, Cengiz(1977) B.u çajışmada TUrk dilinin, anlaşılabilirlikle ilişkili olarak, elektriksel özellikleri incelenmektedir, Rasgele hecelerden oluşturul-muş dizilerle, anlaşılabilirlik deneyleri yapVI mı şti r, Ses işaretleri-nin süzgeçlenmesinin, tlirevlemmesinin, kırpılmasının anlaşılabilirliğe etkisi incelenmiştir, Bunlardan başka üç değişik türden gürültünün normal ses işaretlerine ve çeşitli işlemlerle değiştirilmiş ses işaret-lerine anlaşılabilirlik yönünden yaptığı etki incelenmiştir, Bulunan önemli sonuçlardan bazılar...
Cross-cultural differences in coping strategies as predictors of university adjustment of Turkish and U.S. students Tuna, Mânâ Ece; Tezer, Esin; Department of Educational Sciences (2003) The purpose of this study is to examine the differences in the effects of different coping strategies on different dimensions of university adjustment of the first-year students in Turkey and in the United States. The data were gathered by administering three instruments, Student Adaptation to College Questionnaire (SACQ), Brief COPE, and Demographic Sheet (DS) to 1143 first-year university students from Turkey (n = 695) and U.S. (n = 448). In the data analysis, first, the equivalence of the instruments bet...
Türkiye’deki vakıf üniversiteleri: Doluluk oranları ve ilişkili faktörler

Kaya Kaşıkcı, Sevgi; Zayim Kurtay, Merve (2021-10-14)

TÜRKİYE’DEKİ VAKIF ÜNİVERSİTELERİ: DOLULUK ORANLARI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERBu çalışma Türkiye’de Vakıf Üniversiteleri Bir Sektörün Anatomisi isimli editörlü kitaba** bölüm olarak gönderilmiştir.Dünyada yükseköğretime yönelik artan talebi karşılama kaygısı ve yükseköğretime ayrılan kamu kaynaklarının azalması ile özel yükseköğretim kurumlarının sayısında büyük bir artış meydana gelmiştir (Altbach, 1999; Sporn, 2006). Aynı eğilim Türkiye’de de kendini göstermiş ve 2...
Türkçede eşit statüdeki konuşucularının reddetme sözeylem stratejilerine bir bakış Şahin, Sevgi; Hatipoğlu, Çiler (null; 2015-05-01) Reddetme sözeylemi, yüzü tehdit eden eylemler (Brown & Levinson 1987) olarak adlandırılmalarının yanında ilişki yönetimini tehlikeye sokan eylemler olarak da sınıflandırılmaktadırlar, çünkü reddedilen kişi onaylanmadığını, sevilmediğini düşünürken, reddeden kişi de “karşısındaki insanı kırabilir miyim, onu kendimden uzaklaştırabilir miyim diye düşünür” (Hatipoğlu 2010: 54). Bu, konuşmacıların karşısındaki kişiyi reddettiklerinde doğabilecek kırıcı durumları önlemeye ve ilişkinin devamını sağlamak için farkl...
İstanbul Boğazı Fitoplankton Dinamikleri Uysal, Zahit; Yüksek, Ahsen (2018-05-12) İstanbul Boğazı Fitoplankton DinamikleriZahit UYSAL1, Süleyman TUĞRUL1, Ahsen YÜKSEK21Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Deniz Bilimleri Enstitüsü, Erdemli, Mersin2İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, Vefa, İstanbulSorumlu yazar e-posta: uysal@ims.metu.edu.trMarmara Deneyi (MAREX & PERSEUS) kapsamında İstanbul Boğazı Karadeniz girişine yakın tek istasyonda 14 Haziran 2012 – 14 Haziran 2013 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversite’leri Deniz Biliml...

Citation Formats

M. Akkuş and S. Ç. Sağın Şimşek, “Lazcanın sesbirim dizgesel özelliklerinin Türkçe kopyalardaki etkisi üzerine,” 2019, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/76643.