Türkçede eşit statüdeki konuşucularının reddetme sözeylem stratejilerine bir bakış

Date

2015-05-01

Author

Şahin, Sevgi
Hatipoğlu, Çiler

Metadata

Show full item record

Item Usage Stats

417
views

0
downloads

Reddetme sözeylemi, yüzü tehdit eden eylemler (Brown & Levinson 1987) olarak adlandırılmalarının yanında ilişki yönetimini tehlikeye sokan eylemler olarak da sınıflandırılmaktadırlar, çünkü reddedilen kişi onaylanmadığını, sevilmediğini düşünürken, reddeden kişi de “karşısındaki insanı kırabilir miyim, onu kendimden uzaklaştırabilir miyim diye düşünür” (Hatipoğlu 2010: 54). Bu, konuşmacıların karşısındaki kişiyi reddettiklerinde doğabilecek kırıcı durumları önlemeye ve ilişkinin devamını sağlamak için farklı sözce ve strateji kullanmalarına sebep olmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmada eşit statüde ancak aralarında farklı yakınlık dereceleri bulunan konuşmacılarının reddetme sözeylemini gerçekleştirirken başvurdukları stratejiler ve ilişki yönetimini nasıl gerçekleştirdiklerini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Veriler, Spencer-Oatey'nin (2008) İlişki Yönetim Kuramı (Rapport Management Theory) kullanılarak incelenmiştir. Bu kuram, dilbilimsel çözümleme yapılırken konuşmacıların yaşadıkları sosyal ve kültürel çevreleri de çözümlemeye dâhil ettiğinden araştırma sorularının mümkün olduğunca gerçekçi ve kapsamlı bir biçimde cevaplandırılmasına olanak sağlayacağı düşünülmektedir. Verilerin nicel incelemesinde PASW programı kullanılmış ve nitel inceleme aşamasında CLAN Childes programı aracılığıyla içerik analizi yapılmıştır. Sözeyleminin gerçekleştirildiği bağlamdaki konuşurların aralarındaki ilişki ve yakınlık derecesi, cinsiyet gibi etkenler ile reddetme tepkimesi oluşturan sözeylem değişkenlerinin reddetme sözeylemi özelliğine ve stratejilerin kullanım sıklığına etkisi tespit edilmiştir. Kullanılan reddetme stratejilerinin tespiti için Beebe vd. (1990) oluşturduğu sınıflandırma, çalışmanın verileri ışığında uyarlanmıştır. Çalışmanın derlemini, araştırmacılar tarafından hazırlanan Söylem Tamamlama Testi (STT) ile 58 Türk katılımcıdan toplanan cevaplar oluşturmaktadır. STT’nin oluşturulması için bir diziden reddetme bağlamları çıkartılmış ve doğala yakın durumlar oluşturulmuştur. Güvenilir ve geçerli sonuçlar elde etmek amacıyla Dell Hymes’ın (1987) Konuşma Modeli (SPEAKING Model) kullanılarak her durumun uzunluğu ve içerdiği bağlam ögeleri ile ilgili bilgi açısından eşdeğer olması sağlanmıştır. Pilot çalışma sonucunda, durumların içerik açısından Türk kültürünü yansıttığı ve reddetme sözeylemi elde edilebileceği görülmüştür. Çalışmanın bulguları, konuşurların aralarındaki ilişki ve yakınlık derecesi, cinsiyet gibi etkenler ile reddetme tepkimesi oluşturan sözeylem değişkenlerinin (davet, öneri, rica ve tavsiye sözeylemleri) reddetme sözeyleminin biçimi ve strateji kullanım sıklığı üzerinde farklı şekillerde ve derecede etkilediğini ortaya çıkarmıştır. Bu değişkenlerin, reddetme sözeyleminin doğrudan ve dolaylı olarak gerçekleştirilmesinde ve de strateji kullanımlarında etkili olduğunu göstermiştir.

URI

https://hdl.handle.net/11511/87386
http://29dilbilimkurultay.kocaeli.edu.tr/sites/default/files/BildiriOzetleriKitapcigi2.pdf

Conference Name

29. Ulusal Dilbilim Kurultayı, 21 - 22 Mayıs 2015

Collections

Department of Foreign Language Education, Conference / Seminar

Suggestions

OpenMETU
Core

Türk dilinin elektriksel özellikleri Yavus, Davras; Ergeneman, Cengiz(1977) B.u çajışmada TUrk dilinin, anlaşılabilirlikle ilişkili olarak, elektriksel özellikleri incelenmektedir, Rasgele hecelerden oluşturul-muş dizilerle, anlaşılabilirlik deneyleri yapVI mı şti r, Ses işaretleri-nin süzgeçlenmesinin, tlirevlemmesinin, kırpılmasının anlaşılabilirliğe etkisi incelenmiştir, Bunlardan başka üç değişik türden gürültünün normal ses işaretlerine ve çeşitli işlemlerle değiştirilmiş ses işaret-lerine anlaşılabilirlik yönünden yaptığı etki incelenmiştir, Bulunan önemli sonuçlardan bazılar...
Türkiye’de cep telefonu cihazı pazarında marka sadakati için bir model denemesi Gölbaşı-Şimşek, Gülhayat; Noyan, Fatma (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2009-6-1) Yapısal Eşitlik Modelleri aracılığıyla marka sadakatine etki eden unsurların belirlenmeye çalışıldığı bu makalede marka sadakati, güven, müşteri memnuniyeti, algılanan ürün değeri, algılanan kalite, müşteri beklentileri ve marka imajı latent değişkenleri için ölçme modeli kurulduktan sonra bu latent değişkenler arasındaki eşanlı ilişkiler belirlenmiş ve Türkiye’de cep telefonu cihazı pazarında, cep telefonu markaları için bir marka sadakati modeli oluşturulmuştur. 770 cep telefonu kullanıcısına (üniversite ...
Türkiye’deki vakıf üniversiteleri: Doluluk oranları ve ilişkili faktörler

Kaya Kaşıkcı, Sevgi; Zayim Kurtay, Merve (2021-10-14)

TÜRKİYE’DEKİ VAKIF ÜNİVERSİTELERİ: DOLULUK ORANLARI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERBu çalışma Türkiye’de Vakıf Üniversiteleri Bir Sektörün Anatomisi isimli editörlü kitaba** bölüm olarak gönderilmiştir.Dünyada yükseköğretime yönelik artan talebi karşılama kaygısı ve yükseköğretime ayrılan kamu kaynaklarının azalması ile özel yükseköğretim kurumlarının sayısında büyük bir artış meydana gelmiştir (Altbach, 1999; Sporn, 2006). Aynı eğilim Türkiye’de de kendini göstermiş ve 2...
Cross-cultural differences in coping strategies as predictors of university adjustment of Turkish and U.S. students Tuna, Mânâ Ece; Tezer, Esin; Department of Educational Sciences (2003) The purpose of this study is to examine the differences in the effects of different coping strategies on different dimensions of university adjustment of the first-year students in Turkey and in the United States. The data were gathered by administering three instruments, Student Adaptation to College Questionnaire (SACQ), Brief COPE, and Demographic Sheet (DS) to 1143 first-year university students from Turkey (n = 695) and U.S. (n = 448). In the data analysis, first, the equivalence of the instruments bet...
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Görev Yapan Psikolojik Danışmanların Tükenmişlik Düzeyleri ve Bazı Demografik Değişkenlerle Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Çoban, Aysel; Demir, Ayhan Gürbüz (2004-01-01) In this study, the level of three dimensions of burnout of counselors who work in region of Southeast Anatolia as a counselor wax investigated. Thus, the relation between three dimensions of burnout and salary, job expectations, workload, job satisfaction, age, years of experience as a counselor and number of counselors who work together and significant difference between dimensions of burnout and gender, department of graduation, and marital status were investigated. For this purpose, Personal Information ...

Citation Formats

S. Şahin and Ç. Hatipoğlu, “Türkçede eşit statüdeki konuşucularının reddetme sözeylem stratejilerine bir bakış,” presented at the 29. Ulusal Dilbilim Kurultayı, 21 - 22 Mayıs 2015, Kocaeli, Turkey, 2015, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/87386.