Date

2018-05-05

Author

Çetin, Mustafa
Cengizoğlu, Seçil
Eryiğit, Sümeyra
Demircan, Hasibe Özlen
Tonga, Funda Eda
Şenyurt, Ezgi

Metadata

Show full item record

Item Usage Stats

2532
views

0
downloads

Cite This

Problem Durumu Çocuklar doğdukları andan itibaren yaşadıkları dünyayı keşfetme ve araştırma eğilimindedirler. Şöyle ki, günlük yaşamlarında karşılaştıkları, araştırılmayı ve keşfedilmeyi bekleyen bir çok canlı (kendileri de dahil), fiziksel ve kimyasal olay gibi “gizemli” olaylar ve varlıklarla dolu bir çevre, çocukları araştırmaya ve keşfetmeye teşvik eder. Diğer yandan, çocukların günlük yaşamları birçok bilimsel olgu ya da olay ile ilgili deneyim olanağını içerse de, bu deneyimler en iyi biçimde yetişkinler tarafından şekillendirilmektedir. Çocuğu araştırmaya yönlendiren, gözlemler yapmasına ve çevrelerinde gözlemlediklerini konuşabilmelerine olanak sağlayan eğitim ortamlarının çocukların bilimi öğrenmelerine ve keşfetmelerine yapacağı katkı önemlidir (National Association for the Education of Young Children [NAEYC], 2013). Ayrıca, okul öncesi dönem çocuklarının bilim ile tanışması, doğal yaşama olan ilgilerinin desteklenmesi, bilime karşı olumlu tutum geliştirmesi ve eğitimin daha sonraki aşamalarında gerçekleşecek olan öğrenmelerine bir temel oluşturması açısından, çocuk-bilim ilişkisi bağlamında önemli bir rol oynamaktadır (Eshach ve Fried, 2005). Okul öncesi eğitim ortamlarında bilim, çocukların araştırma, gözlem yapma, sorgulama, çıkarım yapma, veri elde etme ve yorumlama, problemlere çözüm üretme ve yaratıcılık gibi becerileri deneyimlemeleri için fırsatlar sunacak eğitim ortamları ve eğitimsel etkinlikler aracılığı ile sunulmaktadır (Jirout ve Zimmerman, 2015). Bu beceriler, çocuklara birtakım aracı konu ya da kavramlar yardımı ile kazandırılabilir. Kimi zaman doğal yaşam ile ilgili olarak hayvanlar, bitkiler, insan vücudu gibi konular ele alınırken; kimi zaman ses, mıknatıslar, yerçekimi gibi fizik; kimi zamansa maddenin hal değişimi, kimyasal tepkimeler gibi kimya konu ya da kavramlar keşfedilmek üzere çocuklar ile tanıştırılmaktadır (Öztürk ve Akbulut, 2017). Çocuklar, eğitimin farklı bileşenlerinin etkileri ile bilim etkinliklerinde ele alınan konu ya da kavramlarla eğitim yaşamları boyunca eşit miktarda zaman geçirmeyebilirler. Örneğin, Olgan’a (2014) göre, okul öncesi eğitim ortamlarında öğretmenler tarafından bilim ile ilgi çocuklara sunulan etkinliklerin çoğunlukla yaşam ve sağlık ile ilgili etkinliklerle sınırlı olduğu görülmektedir. Buna karşın, fiziki bilimler, ve dünya ve uzay konularına görece daha az yer verilmektedir. Mühendislik, teknoloji ve bilimin uygulamaları alanları ise okul öncesi eğitim ortamları için çok da tanıdık olmayan alanlar olarak ortaya çıkmaktadır (Bagiati, Yoon, Evangelou ve Ngambeki, 2010; Bers, Seddighin ve Sullivan, 2013). Diğer taraftan, MEB okul öncesi eğitim programının bir yansıması olan etkinlik kitabında ise, çoğunlukla fiziki bilimlere yer verilmekte, canlı ve yaşam bilimleri ile yeryüzü ve uzay bilimlerine daha az, mühendislik, teknoloji ve bilimin uygulanması konularına ise çok daha az yer verilmektedir (Ata-Aktürk, Demircan, Şenyurt ve Çetin, 2017). Oysaki, eğitimde ele alınan konuların az ya da çok olma durumları çocuklara bu konularla ilgili bilgi ve deneyim kazanma olanaklarını sağladığı gibi onların ilgili alanın öğrenmeye değer olup olmadığı ile ilgili çıkarım yapmalarına da neden olabilmektedir (Turner, 1995; Patrick ve Mantzicopoulos, 2015). Böylesi mesajlar, çocukların ilgi alanlarını yönlendirici birtakım faktörler olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu tür faktörlere ek olarak bazı demografik özellikler de çocukların farklı konu ya da kavramlara yönelmelerinde belirleyici olabilir. Örneğin, çocuklar cinsiyetlerine göre farklı etkinlik seçimlerinde bulunma eğilimindedirler (Desouza ve Czerniak, 2002; Murphy ve Elwood, 1998; Baram-Tsbari, Sethi, Bry ve Yarden, 2006; Busch, 2005; Jenkins ve Nelson, 2005). Bu bağlamda, bu araştırmada, bir bilim fuarına katılan 48-72 aylık çocukların farklı bilim etkinliklerinden hangi alan etkinliğine daha çok ilgi duyduğu ve tercihlerinin saptanması amaçlanmıştır. Araştırma Yöntemi Tarama modelinde yürütülen araştırmanın verileri, bilim etkinlikleri ile çocukları buluşturmayı amaçlayan bir bilim fuarı kapsamında toplanmıştır. Bu bilim fuarı kapsamında 48-72 ay arası yaş grubunda yer alan çocuklar için hazırlanmış 10 bilim etkinliği, fuarı ziyaret eden çocuklara (N=163; Kız=86, Erkek=77) sunulmuştur. Çocuklar ayrı ayrı stantlarda bütün etkinlikleri sırasıyla gözlemlemiş ve bazı etkinlik kapsamında aktif katılım göstermişlerdir. Bu etkinlikler, Committee on Conceptual Framework for New K-12 Science Education Standards; National Research Council (“Anasınıfından Liseye Bilim Eğitiminde Kavramsal Çerçeve” Komitesi ) tarafından hazırlanan “A Framework for K-12 Science Education: Practices, Crosscutting Concepts, and Core Ideas” (Anasınıfından Liseye Bilim Eğitimi: Uygulamalar, Disiplinlerarası Kavramlar te Temel Fikirler) temel alınarak hazırlanmıştır. Etkinlikler ilgili rapordaki temel fikirler (core ideas) başlığı altında yer alan fiziki bilimler (kuvvet, enerji, madde vb.), canlı bilimi (hayvanlar, bitkiler, ekosistem vb.), yeryüzü ve uzay bilimleri (dünya, evren vb.) ve mühendislik, teknoloji ve bilimin uygulanması (teknoloji, mühendislik tasarımı vb.) alanları ile ilgilidir. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından oluşturulan, etkinlikleri tanıtıcı resimlerin ve çocukların cinsiyetleri ile ilgili maddenin yer aldığı, etkinlik tercih formu ile toplanmıştır. Araştırmacılar, çocuklar etkinliklere katıldıktan sonra, çocuklara bireysel olarak hangi etkinliğin daha çok ilgisini çektiğini sormuşlar ve formda yer alan etkinliklerden seçim yaparak doldurmuşlardır. Etkinlik seçimleri ile ilgili frekansalar elde edilmiştir. Ayrıca, cinsiyet açısından anlamlı fark olup olmadığının saptaması için ki-kare testi uygulanmıştır. Beklenen/Geçici Sonuçlar Bir bilim fuarına katılan 48-72 aylık okul öncesi dönem çocuklarının hangi tür bilimsel etkinlikleri tercih ettiğinin araştırıldığı bu çalışmanın bulgularına göre, bilim fuarını ziyaret eden çocuklar en çok fiziki bilimler ile ilgili yapılan etkinliklere ilgi duymuşlardır (n=97). Fiziki bilimleri, canlı bilimleri izlemektedir (n=33). Çocukların en az tercih ettiği etkinlik türleri ise “mühendislik, teknoloji ve bilimin uygulanması” başlığı altındaki etkinliklerdir (n=5). Tercih durumu cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde ise kız ve erkek çocuklar arasında canlı bilimi, yeryüzü ve uzay bilimleri açısından bir farklılık bulgulanmamıştır. Ancak, en çok tercih edilen fiziki bilimler alanı ile ilgili yapılan etkinlikleri daha çok kız çocukları tercih ettiği saptanmıştır (n=55). Bu araştırmanın sonuçları çocukların bilim ile ilgili bazı alanlara daha çok ilgi gösterirken bazı alanları ise tercih etmediklerini göstermektedir. Bu kapsamda, erken çocukluk yıllarında sunulacak bilim ile ilgili farklı öğrenme ortamlarının çeşitlendirilmesi ve farklı materyaller ve öğrenme şekilleri ile bilimi deneyimlemeleri bilimi kapsamlı olarak keşfetmek adına faydalı olacaktır.

Subject Keywords

Okul öncesi dönem çocukları, Bilimsel etkinlik, Bilim fuarı

URI

https://hdl.handle.net/11511/78336
https://ejercongress.org/pdf/bildiri-ozetleri-2018+.pdf

Collections

Department of Elementary and Early Childhood Education, Conference / Seminar