Riskli Sürücü Davranışlarının Transteorik Model Temelinde İncelenmesi: Bir Grup Karşılaştırması Çalışması

Date

2018-10-01

Author

Kaçan, Bilgesu
Erkuş, Uğur Uygar
Fındık, Gizem
Öz, Bahar

Metadata

Show full item record

Item Usage Stats

161
views

0
downloads

Dünya Sağlık Örgütü tarafından hız sınırını aşmak, alkol kullanmış olarak araç kullanmak, emniyet kemeri kullanmamak ve dikkati dağılmış olarak araç kullanmak riskli sürücü davranışları olarak belirtilmiş davranışlardır. Bu riskli davranışların Türk toplumunda hangi aşamada olunduğunun belirlenmesi ve değiştirilmesi trafik güvenliği açısından önem taşımaktadır. Mevcut çalışmada değişim için öngördüğü aşamalar ile yarar sağlayabileceği düşünülen Transteorik Modelkullanılarak, bu riskli davranışlar için katılımcıların bulundukları basamaklarıntanımlanması ve olası farklarınincelenmesi amaçlanmıştır. Anket yöntemi ile veri toplanan çalışmaya henüz sürücü olmayan ama gelecekte sürücü olma olasılığı bulunan 120 geleceğin sürücüsü, güvenli sürüş eğitimi almış99sürücüve güvenli sürüş eğitimi almamış 140sürücükatılmıştır. Beyana dayalı sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, güvenli sürüş eğitimi almamış sürücü grubununhız sınırları dâhilindearaç kullanma, alkollüyken araç kullanma, sürüş esnasında ceptelefonu kullanma ve sürüş esnasında yemek yemek davranışlarında sürücü olmayan gruptan ve güvenli sürüş eğitimi almış gruptan anlamlı derecede daha alt basamaklarda oldukları bulunmuştur.Emniyet kemeri kullanımında ise sadece eğitim almamış sürücü grubunun sürücü olmayan gruptan anlamlı ölçüde daha alt basamaklarda oldukları görülmektedir. Güvenli sürüş eğitimi almış sürücüler ile henüz sürücü olmayan grubun farklılaştığı tek davranış ise sürüş esnasında cep telefonu kullanımı olmuş; henüz sürücü olmayangrubuneğitim almış sürücülerden daha üst basamaklarda olduğu bulunmuştur.Çalışmanın 359katılımcısı göz önünde bulundurulduğunda bu beş riskli davranış için Transteorik Model’e göre harekete geçme basamağında yoğunlaştıklarıbulgular arasındadır. Mevcutçalışma ile, güvenli trafik için gerekli olan beş davranış üzerinden çoğunlukla bulunulan basamağı tanımlayarak Transteorik Model’in basamaklarına göregeleceğe yönelikspesifik önleme ve müdahale programları geliştirebilecek çalışmalara zemin hazırlamasıhedeflenmiştir.

Subject Keywords

Transtheoretical model, Risky driver behaviors, Safe driving training

URI

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/561075
https://hdl.handle.net/11511/83223
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/561075

Journal

Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi

Collections

Department of Psychology, Article

Suggestions

OpenMETU
Core

Profesyonel Sürücülükte Sürücü Davranışlarına Yönelik Nitel Bir Çalışma Yılmaz, Şerife; Öz, Bahar; Özkan, Türker (2019-04-01) Sürücü hatası kazaların meydana gelmesinde önemli bir paya sahiptir. Profesyonel sürücüler de trafikte uzun saatler geçirdiğinden kazalara karışma olasılığı yüksek olan bir gruptur. Fakat literatürde profesyonel sürücülerin sürücü davranışlarını tespit etmeye ve anlamaya yönelik yapılmış nitel çalışma sayısı çok azdır. Bu çalışma kapsamında profesyonel sürücülerin trafikte sergiledikleri sürücü davranışları derinlemesine incelenmiştir. Bu amaçla, farklı profesyonel sürücü g...
THE MEDIATING ROLE OF DRIVING-RELATED COGNITIONS AND ANXIETY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN DRIVING SKILLS AND DRIVING BEHAVIORS Azık Özkan, Derya; Öz, Bahar; Department of Psychology (2022-9-5) Driving skills and driving behaviors, as being the human factors in driving, are the most studied and most influential variables of efforts to sustain a safe traffic environment. Although these factors were investigated in the literature and their relationships with different variables and each other are examined in various studies with various samples; anxiety-related factors have always been evaluated only within limited (avoidant) or clinical groups. However, anxiety, like anger, is a negative emotional ...
THE MEDIATING ROLE OF DRIVING-RELATED COGNITIONS AND ANXIETY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN DRIVING SKILLS AND DRIVING BEHAVIORS Azık Özkan, Derya; Öz, Bahar; Department of Psychology (2022-8-12) Driving skills and driving behaviors, as being the human factors in driving, are the most studied and most influential variables of efforts to sustain a safe traffic environment. Although these factors were investigated in the literature and their relationships with different variables and each other are examined in various studies with various samples; anxiety-related factors have always been evaluated only within limited (avoidant) or clinical groups. However, anxiety, like anger, is a negative emotional ...
Self-regulatory driving practices of old and young drivers Azık, Derya; Özkan, Türker; Department of Psychology (2015) The aim of the current study was to investigate self-regulatory driving practices of old and young drivers by examining underlying factors and possible benefits on drivers’ aberrant behaviors. 258 active male drivers (120 older, 138 younger) participated in the study. Older drivers’ age range was determined as 60-75 and younger drivers’ age range was determined as 21-30. For testing motivator factors of self-regulatory driving practices, Health and Functional Abilities Scale (Molnar et al., 2013), Self-Rate...
The effect of road safety advertisements on speeding behavior over time: A simulator study Özkan, Özgün; Özkan, Türker; Department of Psychology (2022-3) Countermeasures to prevent death and injury in traffic are important for traffic safety. Human error is a critical component associated with road traffic accidents. Therefore, various organizations and decision-makers are trying to prevent risky behaviors via different methods. One of the most used methods of raising awareness and creating behavioral change is traffic safety campaign videos. The focus of the present study is speeding, which is one of the most dangerous violations on the road. The study aime...

Citation Formats

B. Kaçan, U. U. Erkuş, G. Fındık, and B. Öz, “Riskli Sürücü Davranışlarının Transteorik Model Temelinde İncelenmesi: Bir Grup Karşılaştırması Çalışması,” Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi, pp. 33–47, 2018, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/561075.