Haymana Havzası’ndan (İç Anadolu, Türkiye) Geç Paleosen-Erken Eosen Pteropodları (Gastropoda: Euthecosomata)

2021-05-26
Bütün hayat döngülerini planktonik olarak geçiren Gastropoda Sınıfında yer alan Pteropoda Takımı’ndan Alttakım Euthecosomata’nın stratigrafik dağılımı (Kretase-Güncel) tam olarak ortaya konulmamıştır. Bunun iki nedeni olabilir: birincisi, aragonitik kavkılı olmalarından ötürü fosilleşme problemleri vardır, yani fosil kayıtları seyrektir; ikincisi ise birlikte bulundukları planktonik foraminiferlere göre daha az bol olduklarından göz ardı edilmeleridir. Pteropodlardan Alttakım Euthecosomata üyeleri aragonitik kavkıya sahip oldukları için küresel ısınma olaylarından kolay etkilendikleri düşünülmektedir. Stratigrafik kayıttaki en önemli küresel ısınma dönemlerinden biri olan ve günümüz küresel ısınmasının benzeri olarak düşünülen Paleosen-Eosen Termal Maksimum (PETM) pteropod evrimi için önemli bir dönem olarak görülmektedir. Literatürde geç Paleosen tek bir tür pteropod (Heliconoides mercinensis) ile temsil edilmektedir; Eosen’de ise en erken Eosen’den itibaren çeşitlenme ve bollaşma görülmektedir. Haymana Havzası’nda Eskipolatlı Formasyonundan alınan ve daha önce en geç Paleosen ve en erken Eosen olarak (P4c-E2 biyozonları) planktonik foraminiferlerle yaşlandırılan stratigrafik kesitinin örneklerinden pteropodlar toplanmış, incelenmiş ve 11 takson tanımlanmıştır. Toplanan bu veriye göre çalışılan stratigrafik kesitin tamamı pteropod biyozonasyonun PT-6 zonunda (Heliconoides mercinensis’in ilk ortaya çıkışından Limacina taylori’nin ilk ortaya çıkışına kadar) yer almaktadır. En önemli bulgu ise, tanımlanan 11 adet pteropod taksonun 7’sinin en üst Paleosen örneklerinde bulunmasıdır. Halbuki literatürede, ptreopodlardaki çeşitlenme /türleşme hızının artmasında PETM’in ana faktör olduğu ileri sürülmektedir. Bu çalışma da elde edilen bulgular, bu hipoteze zıt olarak, türleşmenin en geç Paleosen’de de oldukça hızlı olduğunu göstermiştir. Hem fosil kaydının azlığı hem de sınırlı sayıda literatürün bulunduğu düşünüldüğünde, pteropodların biyostratigrafik ve paleoortamsal öneminin daha çok araştırmaya konu olması gerektiği anlaşılmıştır.
73. Türkiye Jeoloji Kurultayı

Suggestions

Haymana Havzası’nda kretase-paleojen sınır tabakalarındaki planktonik foraminiferlerin bolluk ve çeşitlilik değişimleri ve kitlesel yokoluş düzeyi üzerine yeni gözlemler
Karabeyoğlu, Uygar; Altıner, Sevinç; Altıner, Demir (null; 2017-04-01)
Son büyük kitlesel yokoluş olan Kretase-Paleojen geçişi öncesi planktonik foraminifer türlerindeki bolluk ve çeşitlilik paleoortamsal ve paleoiklimsel yorumlamalarda son derece önemlidir. Bunun için Haymana Havzası’nın kuzey kesiminde yer alan istifteki Haymana Formasyonu’ndan Yeşilyurt Formasyonu’na geçen 14,53 metrelik kesit ölçülmüş, Paleosen sınırına kadar olan son 3,75 metrelik kısımda ise 63 ve 150 mikronluk eleklerin üzerinde kalan planktonik foraminiferler toplanmış, bunların sayısal bolluk ve çeşit...
Planktonic foraminiferal diversity and abundance changes across cretaceous-paleogene boundary beds in the Haymana basin and new observations on the extinction horizon
Karabeyoğlu, Ali Uygar; Altıner, Sevinç; Altıner, Demir; Department of Geological Engineering (2017)
Abundance and diversity patterns in planktonic foraminifera are important for paleoenvironmental and paleoclimatic interpretations before and after the CretaceousPaleogene mass extinction. A 14,53 m thick section was measured crossing the boundary between the Haymana Formation and the Yeşilyurt Formation in the northern part of the Haymana Basin. In the last 3.75 meters of the Maastrichtian below the K-Pg boundary, a series of quantitative analyses were carried out on planktonic foraminifera found above 63 ...
Deep sea benthic foraminiferal diversity and abundance changes across cretaceous-paleogene boundary beds in the Haymana basin (Ankara, Turkey): paleoenvironmental implications
Vardar, Ezgi; Altıner, Sevinç; Department of Geological Engineering (2018)
In order to establish the taxonomy of deep-sea (small) benthic foraminifera and to evaluate their paleoenvironment and paleoecology in terms of relative abundances and diversity, a 14.53 meters-thick section was measured from the Haymana Formation and the Yeşilyurt Formation containing Cretaceous-Paleogene boundary beds in the northern part of the Haymana Basin, Central Turkey. 17 mudstone samples corresponding to 3.15 meters of the upper Maastrichtian and 8 mudstone-marl samples representing 1.21 meters of...
Multi-objective combinatorial optimization using evolutionary algorithms
Özsayın, Burcu; Köksalan, Murat; Department of Industrial Engineering (2009)
Due to the complexity of multi-objective combinatorial optimization problems (MOCO), metaheuristics like multi-objective evolutionary algorithms (MOEA) are gaining importance to obtain a well-converged and well-dispersed Pareto-optimal frontier approximation. In this study, of the well-known MOCO problems, single-dimensional multi-objective knapsack problem and multi-objective assignment problem are taken into consideration. We develop a steady-state and elitist MOEA in order to approximate the Pareto-optim...
Planktonic foraminiferal biostratigraphy, sequence stratigraphy and foraminiferal response to sedimentary cyclicity in the upper cretaceous-paleocene of the Haymana basin (Central Anatolia, Turkey)
Amirov, Elnur; Altıner, Sevinç; Department of Geological Engineering (2008)
The aim of this study is to establish the planktonic foraminiferal biozonation, to construct the sequence stratigraphical framework and to determine the foraminiferal response to sedimentary cyclicity in the sedimentary sequence spanning Upper Cretaceous-Paleocene in the Haymana basin (Central Anatolia, Turkey). In order to achieve this study, the stratigraphic section was measured from sedimentary sequence of the Haymana, Beyobası and Yeşilyurt formations. The sedimentary sequence is mainly characterized b...
Citation Formats
G. Tanık and S. Altıner, “Haymana Havzası’ndan (İç Anadolu, Türkiye) Geç Paleosen-Erken Eosen Pteropodları (Gastropoda: Euthecosomata),” presented at the 73. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 2021, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/92303.