Dışmerkez Çelik Çaprazlı Perdeler İçin Değiştirilebilir Bağ Kirişi Geliştirilmesi

2017-09-15
Topkaya, Cem
Azad, Sina Kazemzadeh
Bozkurt, Mehmet Bakır
Günümüzde kullanımda olan yapı tasarımı şartnamelerine göre projelendirilen yapıların deprem yükleri altında hasar görmesi fakat göçmenin oluşmaması beklenmektedir. Hasar gören yapıların onarılıp tekrardan kullanıma alınması çok maliyetli bir işlem olup uzun süreçler gerektirmektedir. Son yıllarda yapı mühendisliği dalı kapsamında daha kolay onarılabilecek yapılar üzerine araştırmalar başlatılmıştır. Dışmerkez çelik çaprazlı perdeler deprem yükleri altında bağ kirişi elemanının akması ile enerji tüketmektedir. Diğer tüm elemanlar elastik davranış gösterecek şekilde tasarlanmaktadır. Bu tür yatay yük taşıyıcı sistemler onarım açısından büyük avantajlar sunmaktadır. Plastik şekil değiştirmeler bağ kirişine yoğunlaştığı için sadece bu elemanın değiştirilmesi sayesinde yapı tekrardan kullanıma alınabilmektedir. Son yıllarda değiştirilebilir bağ kirişi detaylarının geliştirilmesi amacıyla Romanya, İtalya ve Kanada’da araştırma çalışmaları başlatılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda değiştirilebilir alın levhalı birleşime sahip I-enkesitli ve gövdeden bulonlu birleşime sahip U-enkesitli bağ kirişleri geliştirilmiştir. Bu detayların kendine özgü dezavantajları bulunmaktadır. Bu projede mevcut detaylara alternatif olabilecek detaylar geliştirilmiştir. Geliştirilen detaylar bağ kirişi dışında kalan kiriş ve çapraz elemanının bir bölümümün bağ kirişi ile birlikte değiştirilmesini öngörmektedir. Bu sayede çerçevede oluşan kalıcı deformasyonlar da azaltılabilir. Önerilen değiştirilebilir bağ kirişi konsepti direkt çapraz bağlantılı ve guse levhalı çapraz bağlantılı sistemler için kullanılabilir. Proje kapsamında deneysel ve nümerik çalışmalar yürütülmüştür. Deneysel çalışmalar 4 aşamada yapılmıştır. Birinci aşamada direkt çapraz bağlantılı detay, ikinci aşamada ise guse levhalı çapraz bağlantılı detay üzerine deneyler yapılmıştır. Guse levhalı detay için hem mafsallı birleşim hem de moment aktaran birleşim detayı incelenmiştir. Üçüncü aşamada ayrılabilir bağ kirişleri incelenmiş ve değiştirme işleminin kalıcı çerçeve şekil değiştirmelerinde nasıl yapılabileceği araştırılmıştır. Dördüncü aşamada ise başlık levhalı ve başlık korniyerli iki farklı detay daha geliştirilmiş ve deneysel olarak incelenmiştir. Geliştirilen detaylardan birinci, ikinci ve üçüncü aşamada incelenenlerinin istenilen performansı sağladığı gözlemlenmiştir. Başlık lehvalı ve başlık korniyerli detayların enerji sönümleme kapasitelerinin konvansiyonel sistemlere göre daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Önerilen detaylar sonlu elemanlar analizleri ile de incelenmiş olup geçerlilikleri nümerik analizler ile de kanıtlanmıştır.

Suggestions

Dışmerkez Çelik Çaprazlı Perdeler için Değiştirilebilir Bağ Kirişi Detaylarının Deneysel Olarak İncelenmesi
Topkaya, Cem(2016-12-31)
Bu projenin amacı dışmerkez çelik çaprazlı perdeler için değiştirilebilir bağ kirişlerinin geliştirilmesidir. Deprem sonrasında yapılarda oluşan hasarın en kısa sürede ve düşük maliyetle onarılması gerekmektedir. Moment aktaran çerçeveli sistemler ve merkezi çelik çaprazlı perdeler için onarım işlemi oldukça güçtür. Yakın zaman içerisinde Romanya ve Kanada’ya yapılan çalışmalar dışmerkez çelik çaprazlı perdelerde değişirilebilir bağ kirişi kullanımının mümkün olduğunu ortaya çıkarmıştır. Önerilen çalışm...
Dışmerkez Çelik Çaprazlı Perdelerin Alın Levhalı Değiştirilebilir Bağ Kirişlerinin İncelenmesi
Topkaya, Cem(2018-12-31)
Dışmerkez çelik çaprazlı perdeler için farkı detaylara sahip değiştirilebilir bağ kirişleri geliştirilmiştir. Bu detaylardan bir tanesi Romanya ve Kanada'da geliştirilen alın levhalı bağ kirişidir. Değiştirilecek olan kısımın kısa ve hafif olması büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla alın levhası ne kadar ince olursa değiştirme işlemi o kadar kolay olacaktır. Günümüze kadar alın levhalı detaylar sadece moment aktaran kolon kiriş birleşimlerinde kullanılmak üzere deneysel olarak incelenmiştir. Bağ kirişleri d...
Dışmerkez Çelik Çaprazlı Perdelerin Düşük Çevrimsel Yorulma Altında Davranışlarının İncelenmesi
Topkaya, Cem; Bozkurt, Mehmet Bakır(2017-12-31)
Önerilen bu çalışma, farklı yükleme protokolleri altında bağ kirişi elemanlarının düşük çevrimsel yorulma kapasitelerini ortaya çıkartacaktır. Böylece orta ve düşük şiddetteki depremler neticesinde bağ kirişi elemanlarının kalan ömürleri belirlenecek ve değiştirilip değiştirilmemesine karar verilebilecektir. Ayrıca farklı yükleme protokolleri altında test edilecek bu numuneler sayesinde mevcut ve eski yükleme protokolünün değerlendirilmesi sağlanmış olacaktır. Çalışma gerçek ölçekli deneyler ithiva etmekted...
Gerçek Ölçekli Burkulması Önlenmiş Çelik Çapraz Elemanların Deneysel İncelenmesi
Topkaya, Cem(2015-12-31)
Bu projenin temel amacı 2008 yılında BAP desteği ile yapılan ve başarılı sonuçlar veren küçük ölçekli BÖÇ elemanların gerçek ölçekli denenmesi ve üretilmesidir. Türkiye’de her hangibir üretim olmamasına rağmen bu tür çapraz elemanlar ülkemizde kullanılmaya başlanmıştır. Halihazırda revizyonu yapılan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliğin bir sonraki versiyonunda burkulması önlenmiş çelik çaprazlı perdelere yer verilecektir. Özellikle çelik yapıların sayısındaki artış sonucu burkulması ...
Bindirmeli Çelik Çekirdekli Burkulması Önlenmiş Çaprazların Geliştirilmesi
Topkaya, Cem(2020-05-15)
Burkulması önlenmis çaprazlı (BÖÇ) çerçeveler ile ilgili tasarım kuralları ilk defa olarak 2019 yılında yürürlüge giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliginde yer almıstır. Halihazırda BÖÇ tedarigi yapan yurtdısı merkezli firmalar bulunmaktadır. Bu proje gerçek ölçekteki bindirmeli çelik çekirdekli burkulması önlenmis elemanların üretilip, iki asamalı deneysel bir çalısma ile performanslarını kanıtlamayı hedeflemektedir. Birinci asama tek BÖÇ elemanları üzerine incelemeler içerirken, ikinci asama V-tipi BÖ...
Citation Formats
C. Topkaya, S. K. Azad, and M. B. Bozkurt, “Dışmerkez Çelik Çaprazlı Perdeler İçin Değiştirilebilir Bağ Kirişi Geliştirilmesi,” 2017. Accessed: 00, 2022. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/95845.