Date

2014

Author

Akbulut, Dilek

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

117
views

102
downloads

Cite This

Hediyelik eşyalar, belirli bir zamanı, mekanı veya çekim alanını işaret eden ve genellikle turistik bir aktivite veya törenle özdeştirilen anımsatıcılardır. İnanç turizmi dahilinde şekillenen ve kullanıcısına ulaşan inanç kökenli hediyelik eşyalar da mekanın turistik potansiyelini destekleyen ve yerel kimliği ticarileştiren hediyelik ürünler pazarını oluşturur. Zanaat, bu turistik ürünlerde mekanın manevi değerini nesneye geçiren bir özgünlük tezahürü olarak karşımıza çıkar. Özgünlük, öteki kültürü örnekleme deneyimine aracılık eden nesnelerde kendini var eder. İnanç bağlamında ortaya çıkan zanaat üretimi hediyelikler de inanç içerikli deneyimi iki şekilde kullanıcıya aktarır: söz konusu nesnelerde ya biçim ya da malzemenin inanç bağlamında yeri vardır. Zanaatkar, biçim ya da malzemeye atfedilen inanç içeriğini, ziyaret edilen mekanın maneviyatı ile birleştirerek hediyelik eşyaları üretmektedir. Ancak kimi inançla ilintili biçimlerin alışılmışın dışında, plastik gibi geleneksel olmayan malzemelerle üretildiği de olmaktadır. Aynı şekilde belirli bir inanç pratiği içinde belirli bir yeri olan malzemelerin de hediyelik eşya üretimi için farklı biçimlerde kullanıldığı olmaktadır. Bir inanç merkezi olan Hacıbektaş, bu inançla da ilintilendirilen oniks taşı ile de anılmaktadır. Taş işçiliğinin kökeni de ilçede bulunan tekkede kurulan taş loncasına dayandırılmaktadır. Günümüzde değişen pazar koşulları ve yükselen üretim maliyetleri sebebiyle taş işçiliğinin durma noktasına gelmesi, ilçenin artan turistik potansiyeli ile tezat oluşturmaktadır. Söz konusu nesnelerin ilçe dışında, hatta yurtdışında üretildiği de gözlenmektedir. Ancak gerek malzeme gerek biçim yoluyla inanç içeriği bu hediyelik eşyalara aktarılmaktadır. Çalışma, Hacıbektaş taş işçiliği dahilinde ortaya çıkan hediyelik eşya üretimini, inanca dayalı malzeme, biçim, zanaat kökeni çerçevesinde incelemeyi hedefler. İnançla bütünleşmiş bu üç unsur, yakın zamana kadar ilçenin kimliğine katkıda bulunmakla birlikte bugün sahte bir özgünlük yaratmaktadır. Çalışma dahilinde taş ustaları ve hediyelik eşya dükkanları ile mülakatlar yürütülmüştür.

Subject Keywords

taş işçiliği, zanaat geleneği, hediyelik eşya

URI

https://utak.metu.edu.tr/files/2014/10/UTAK2014_BildiriKitabi.pdf
https://hdl.handle.net/11511/97775

Collections

Department of Industrial Design, Conference / Seminar