Zaman ve Mekân Kavramları Arasındaki Paradoksal İlişkinin “Bulut Atlası” Filmi Üzerinden Okunması

2018-1-19
Erdoğan, Ebru
Yıldız, Zeynep
Mimarlık ve sinema arasında, zaman ve mekân tasarlama ortaklığı ile bir etkileşim bulunmaktadır. Bu etkileşimin en yoğun olduğu tür olan bilim-kurgu, mimarlığın zaman ve mekân yaratma süreciyle benzer kaygılar taşımaktadır. Mimarlık ve bilim-kurgu sineması arasındaki bu etkileşimi örneklemek amacıyla, farklı zaman ve mekân yaklaşımları (bağımsız altı farklı kurgusu), alternatif kurgu teknikleri ve postmodern film niteliğiyle çok yönlü perspektifler kazandırarak öne çıkan, günümüz sineması örneklerinden olan “Bulut Atlası” (2012) filmi seçilmiştir. Sinema ve mimarlık arasındaki etkileşim, zamansal ve mekânsal kavramların analizleri üzerinden tümdengelim yöntemiyle yapılmıştır. Çalışmada önce zaman ve mekân kavramları, aralarındaki paradoksal ilişki tarihi süreç içerisinde ele alınmış, daha sonra film analizi yapılarak günümüz zaman ve mekân sorunlarına değinilmiştir. Bu sorunların sinemada ve özellikle zaman ve mekânla etkileşimi fazla olduğu tespit edilen bilim-kurgu türünde ele alınışı, mimarlık ile zaman ve mekân kavramları üzerinden kurduğu ilişkiler film mekânları üzerinden tekrar yorumlanmıştır. Zaman, mekân, yersizlik, zamansızlık, an ve anı, varoluşsal mekân, zaman geçişleri (kopma, sıçrama ve geri dönüş) gibi kavramların yorumları ve örneklemeleri yapılmıştır. Bu kavramlar arasında filmin kurgusunu güçlendiren en temel kavramın, izleyicinin bilindik zaman ve mekân algısını alt üst eden zaman geçişleri (kopma, sıçrama ve geri dönüş) olduğu görülmüştür. Ayrıca mekânların çeşitliğini ve niteliğini arttıran bu kavramın, zamanı da çok yönlü ele alarak postmodern dönemin zaman sorunlarını da film yoluyla izleyiciye aktararak farkındalık oluşturduğu görülmüştür. Bu makale, mimarlık ve sinema arasındaki etkileşime zaman ve mekân kavramları üzerinden vurgu yaparak, seçilen bilim kurgu filmi üzerinden mekânsal okumalarla bu etkileşimi açığa çıkarmak üzerine kurgulanmıştır.

Suggestions

Complexity management and mutability in architectural form conception: form-blindness and softform
Kızılcan, Egemen Berker; Mennan, Zeynep; Department of Architecture (2015)
Expressions in architecture, as modes of conveying information, have the power to shape perception and thinking, as well as architectural production. Architectural conception is today induced by custom information models with the advent of technologies and methodologies associated with the computational paradigm and therefore are capable of inhabiting complex orders that arise from a multiplicity of concerns. Architecture is no longer constituted by the fixity of a single instance of form, instead possibili...
Çevre Psikolojisi Kavramlarıyla Bir Filmin Analizi: THX 1138
Çalğıcı Kılıç, Pınar (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2013-12-1)
There is a space-based interaction between environmental psychology, architecture and cinema. In order to exemplify this interaction, the basic concepts of environmental psychology are utilized in the study of a dystopian science fiction film THX 1138 (Lucas, 1971). It is observed that the reinterpretation of the basic concepts of environmental psychology strengthened the dystopic fiction of the film, THX 1138 as a case. From this point of view, the interaction among environmental psychology, architecture a...
Analysis of the limits of representation of architectural photographic images in periodicals
Bakht, Nazlı; Güzer, Celal Abdi; Department of Architecture (2007)
This study aims to analyze the limits of representation of architectural photographic images in periodicals within architectural media that shape today’s architectural production. This aim is accomplished in three sections; “examining the power of image in architecture”; “examining architectural media” and “examining the periodicals’ attitudes towards using architectural photography”. A case study is done to uncover the relationship between the photograph and the medium that it takes place on and determine ...
Actualization of the virtual: new consideration of space and time in architecture
Küçükbaşlar, Burcu; Yalınay Çinici, Şebnem; Department of Architecture (2006)
This thesis explores the interaction between virtual and actual realms in architecture through digital design process and developing environment qualities thereby. The focus will be on the projects that are designed in digital medium to be generated in physical environment. By examining the design attitude of selected four projects in this context, this thesis claims that the two realms of virtual and actual are interdependent. The framework of the study is based on Gilles Deleuze̕s definitions of أactualiz...
Sinemasal Anlatıda Mekân: Kubrick Filmlerinde Tuvalet Ve Banyolar
Ünver, Büşra (Middle East Technical University, Faculty of Architecture, 2021-6-30)
Mimarlık ve sinema, zamansal ve mekânsal yapılarıyla yaşanan mekânı ifade eden iki farklı disiplindir. Mimarlık kendi kuramını üretirken sinemadan, sinema da kendini yaratırken mimarlıktan faydalanarak etkileşime geçerler. Söz konusu etkileşimi örneklemek amacıyla yapılan bu çalışmada mekân, sinemasal anlatılar aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmanın kapsamını, kullanılan mekânların pasif bir dekor olmaktan çok, dramatik aksiyona yön veren ve sinemasal anlatıyı güçlendiren mekânlar olması nedeniyle Kubrick s...
Citation Formats
E. Erdoğan and Z. Yıldız, “Zaman ve Mekân Kavramları Arasındaki Paradoksal İlişkinin “Bulut Atlası” Filmi Üzerinden Okunması,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 35, no. 1, pp. 1–25, 2018, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/articles/metujfa2018101.pdf.