Date

2006

Author

Özcan, Koray

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

636
views

805
downloads

Cite This

Bu araştırmanın konusu, Anadolu’nun ilk Türk-İslâm kolonizasyon dönemi olarak adlandırılan Anadolu Selçuklu siyasal ve yönetsel egemenlik döneminde fethedilmiş, devralınmış ya da yeni kurulmuş kentler dizgisinin oluşturduğu işlevsel ve mekânsal kademelenme kapsamında örgütlendiği öngörülen kentler sisteminin varlığının araştırılmasıdır. Burada temel sorun; sözkonusu kentler sistemi kurgusunu biçimlendiren ya da yönlendiren dinamiklerin neler olabileceği, başka bir ifadeyle, sistemin temel bileşenleri ve sistemin temel dayanağı ya da kırılma noktası nedir sorularına yanıt aranmasıdır. Araştırma kapsamında, Selçuklu dönemi kentler sisteminin, savunma sistemi, üretim–dağıtım sistemleri, yönetim mekanizması ve toprak kullanım–yerleşme politikaları ile bunların yansıması olarak, işlevsel bir kademelenme içinde organize olmuş mekânsal örgütlenmelere dayandığı varsayımından hareket edilmiştir. Dolayısıyla Selçuklu dönemi kentler sistemini yönlendiren birden çok dinamik olduğu ya da sistemin bütünsel bir organizasyon içinde birden çok bileşene dayalı olarak örgütlendiği öngörülmüştür. Bu çerçevede, araştırmanın dayanak noktası; Selçuklu kentler sistemi kurgusunun Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya yaklaşık iki yüzyıl süren göçleri sürecinde, Orta Asya Türk kültür ve medeniyetinin Anadolu’ya dek taşınmış ya da aktarılmış değerleri ile İran yöresindeki karşılaştıkları İslâm kültürü ve İslâmlaşma sürecinin Türk kültür ve medeniyeti üzerinde yarattığı sosyal, kültürel ve ekonomik dönüşümlere dayalı olarak ortaya çıkan İran Türk-İslâm kültür ve medeniyet değerlerinin, Anadolu coğrafyasında devralınan Bizans (Doğu Roma) kültür ve medeniyeti altyapısı üzerinde örgütlendiğidir. Araştırma, Selçuklu kültür ve medeniyeti üzerine bugüne dek yapılmış sosyal ve siyasal tarih ağırlıklı çalışmalar ile vakâyî–nâme, menâkıb–nâme, mektûbât ve vakıf–nâme gibi dönemin tarihi kaynaklarının, arkeolojik ve mimari kalıtlar eşliğinde irdelenmesi ve elde edilen bulguların haritalar üzerine aktarılmasına dayanan bir yöntem kurgusu içine ele alınmıştır. Araştırmanın zaman dizgisi, Selçuklu döneminin değişken askeri–siyasal koşulları ve sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkiler ağının değişen ve dönüşen şartlarının biçimlendirdiği Anadolu Selçuklu Devleti siyasal ve yönetsel düzeninin egemen olduğu XI. yüzyıl sonu ile XIII. yüzyıl sonu arasında kalan yaklaşık ikiyüz yıllık süreç olarak belirlenmiştir.

Subject Keywords

Anadolu, Selçuklular, Mekansal kademelenme, Kentler sistemi

URI

http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2006/cilt23/sayi_2/21_62.pdf
https://hdl.handle.net/11511/50981

Collections

Department of Architecture, Article