Osmanlı’dan Ulus-Devlete Doğu Akdeni̇z Li̇man Kentleri̇nde Mekâna Müdahale Ve Kent Ki̇mli̇ği̇ndeki̇ Deği̇şi̇m-Mersi̇n ve Volos Örneği̇

2018
Selvi̇ Ünlü, Tülin
Göksu, Emel
Akdeniz’in doğusundaki pek çok liman kenti, 19. yüzyılda değişen üretim ve ticaret ilişkileri ile Osmanlı’da süren modernleşme girişimleri sonucunda hızlı bir değişimin mekânı olmuştur. Değişen üretim biçimleri ve ilişkilerine bağlı olarak söz konusu kentlerde yeni kentsel kullanımlar ortaya çıkmış ve kentsel mekân, yerelin gereksinimleri doğrultusunda ve yerel inisiyatiflerle ilişkili biçimde yeniden şekillenmiştir. Bu süreçte, yeni bir ulus ve bu ulusun mekânını yaratma ideali, kimlik ve karakterini, çeşitliliğe dayalı sosyal ve mekânsal yapılardan alan liman kentleri için önemli bir değişimi beraberinde getirmiştir. Bu dönemde, liman kentlerinin denizle kurdukları ilişki, rıhtım ve liman gibi büyük ölçekli yatırımlarla kopmuş, kentsel mekânda ilişkisel olarak yer alan kullanımlar bütünlüklerini kaybetmeye başlamıştır. Mekândaki ilişkiselliği parçalayan, geçmişten gelen kimlik ve karakter bileşenlerinin referanslarını ortadan kaldıran bu müdahaleler ise liman kentlerinde oldukça hızlı ve belirgin biçimde yaşanmıştır. Bu çalışma ile yukarıdaki tespit ve öngörüler, Doğu Akdeniz’de benzer ölçekte iki liman kenti olan Mersin ve Volos örnekleri için tarihsel bir perspektifle ve karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Türkiye veYunanistan gibi iki farklı ulus-devlet sınırları içindeki bu iki liman kentinde, her iki ulus-devletin kendi modernleşme projeleri doğrultusunda uygulamaya koyduğu mekânsal politikaların, kentsel mekânda nasıl bir değişim yarattığı tartışılmaktadır. Bunun yanı sıra söz konusu mekânsal politikaların yerin kendine özgü nitelikleri ve kimlik bileşenleri ile yerel dinamiklerin gereksinim, talep ve beklentilerini dikkate alıp almadığı sorgulanmaktadır. Ayrıca bu uygulamaların, Doğu Akdeniz liman kentlerinin kimliğine ve önemli bir kimlik bileşeni olan kamusal mekâna yaptığı etkiler üzerinde durulmaktadır.

Suggestions

Actors of change: railway projects and urban architecture of Balkan cities in the late Ottoman period
Tozoğlu, Ahmet Erdem; Enginsoy Ekinci, Ayşe Sevil; Erkal, Namık Günay; Department of History of Architecture (2013)
This dissertation examines the catalyst and inducer role of the Ottoman Balkan railways network in the urban architecture of the four selected cities in the late Ottoman period. These are Dedeağaç, Edirne-Karaağaç, Selanik and Manastır of the Ottoman Balkans which are explored in the context of railway actorship. On the basis of a comprehensive archival research, the study focuses on three actor positions to explain the themes of change in the architectural and urban sphere; and they are the state, the inte...
The Transformation of the built environment in Amasya from the late Ottoman Empire to the early Turkish Republic
Kalkan Açıkkapı, Duygu.; Altan, T. Elvan.; Department of History of Architecture (2019)
This study focuses on the transformation of the built environment in the northern Anatolian town of Amasya from the late period of the Ottoman Empire to the early period of the Turkish Republic. The aim is to evaluate the settlement history of Amasya as a city with distinctive geographical characteristics, by analyzing the transformation of its built environment in relation to the changing socio-cultural, economic and political contexts. The analysis starts by focusing on the essential urban nodes formed by...
The 19th century olive oil industry in Ayvalik and its impact on the settlement pattern
Terzi, Esra; Erciyas, Deniz Burcu; Department of Settlement Archaeology (2007)
Ayvalık which is located on the Aegean coast of the West Anatolia made its main breakthrough in the 19th century and owe this development to olive oil production which was the main economic input of the settlement since the establishment of Ayvalık. Ayvalık was within the hinterland of İzmir which was gained importance as a regional trade centre in the 19th century. Thus, Ayvalık found the way to improve its trade relations in an international level and eventually increase its olive oil production volume du...
Socio-spatial disparities: the production of marginality within urban space of Tehran (1963-1979)
Valizadeh, Paria; Sargın, Güven Arif; Department of Architecture (2018)
Cities operate simultaneously as a presupposition and an outcome of each mode of production in each period of history and hence city is the very first ground where major socio-economic and political relations find geographical materialization. City and its urban forms, then, are closely tied up with dominant strategies of production, reproduction and transformation of space. In this regard, modernization strategies of ruling powers are of significant importance that lay foundation for further urban developm...
The Rise of Ottoman İzmir as a commercial center
Atik, Tuğçe; Tülüveli, Güçlü; Department of Middle East Studies (2014)
This thesis aims to study external and internal factors which contributed to the rise of İzmir as one of the most important commercial city of the Ottoman Empire from the seventeenth century onwards. In this study, it is argued that beside the political and economic changes took place in the Ottoman Empire, transformations in the world economy affected the rise of İzmir port.
Citation Formats
T. Selvi̇ Ünlü and E. Göksu, “Osmanlı’dan Ulus-Devlete Doğu Akdeni̇z Li̇man Kentleri̇nde Mekâna Müdahale Ve Kent Ki̇mli̇ği̇ndeki̇ Deği̇şi̇m-Mersi̇n ve Volos Örneği̇,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 35, no. 1, pp. 51–88, 2018, Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/articles/metujfa2018103.pdf.