Kuzeydoğu Akdeniz’deki iki kıyı bitki türünün (Posidonia Oceanica ve Pancratium Maritimum) DNA barkod ve genetik çeşitlilik analizleri

2016-12-23
Çiftçi, Ozan
Karahan, Arzu
Tutar, Özge
Aytaçoğlu, Hakan
Kıdeyş, Ahmet Erkan
Deniz erişteleri (Posidonia oceanica) ve kum zambakları (Pancratium maritimum) nesilleri tehlike altında olan tohumlu bitkilerdendir. Doğrudan veya dolaylı yollarla gerçekleşen insan kaynaklı değişimlerin Türkiye ekosistemine etkilerinden biri sığ derinliklerdeki deniz çayırlarının ve kumsallardaki kum zambaklarının azalmasıdır. 1980’lerden bu yana dünya genelinde farklı deniz çayırı türlerinden popülasyonların %30’u yok olmuştur. Kıyı ekosistemlerindeki yapılaşma, kirlilik, küresel ısınma, istilacı türler, turizm/balıkçılık aktiviteleri ve yetiştiricilik sebepleriyle canlı populasyonlarında gerçekleşen değişimlerin hızı, neredeyse türlerin tüm evrimsel süreçleri boyunca kademeli olarak gerçekleşenlerden çok daha fazladır. Deniz erişteleri ve kum zambaklarındaki azalmanın bu sebeplerle daha da hızlanması beklenmekte ve türlerin bu değişimlere hızlıca adapte olamayacakları düşünülmektedir. Bu çalışmada, trnL ve matK genleri kullanılarak Türkiye’nin tüm güney ve batı kıyılarındaki deniz erişteleri (Posidonia oceanica) popülasyonları ile Kilikya basenindeki Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü sahilinde bulunan kum zambağı (Pancratium maritimum) populasyonlarının filocoğrafik ve DNA barkotlama analizleri yapılmıştır. DNA barkodlama çalışmaları açısından, iki gen bölgesi de tür seviyesinde tanımlama için yeterli olmakla beraber, tür içi çeşitlilik göstermemişlerdir. Bu çalışmada da, Türkiye’nin bütün güney ve batı sahillerini kapsayan bütün deniz eriştesi popülasyonlarında, çalışılan gen bölgeleri için genetik bir farklılığın olmadığı gözlemlenmiştir. Bu durumun düşük eşeyli, yüksek vejetatif üreme ve çalışılan gen bölgelerinin düşük mutasyon hızından kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Benzer şekilde, enstitümüz sahilinde 200-300 metrelik bir alandan toplanan kum zambakları örnekleri için de söz konusu gen bölgeleri açışından genetik çeşitlilik gözlemlenmemiştir. Yüksek gen çeşitliliğine sahip olan populasyonların/türlerin çevresel değişimlere ve hastalıklara karşı daha dirençli oldukları ve bu durumun verimliliği arttırdığı bilinmektedir. Kıyısal ekosistemlerde gerçekleşmekte olan değişimler göz önüne alınarak, çalışılan türlerde genetik çeşitliliğin gözlemlenmemesi bu türlerle ilgili koruma ve yönetim stratejilerinin belirlenmesinin önemini vurgulamaktadır.
I. Ulusal Denizlerde İzleme ve Değerlendirme Sempozyumu (2016)

Suggestions

Marmara, Ege ve Akdeniz biyoçeşitliliğinin dna barkodlama ile tespiti ve değerlendirmesi Marmara, Ege ve Akdeniz biyoçeşitliliğinin DNA barkodlama ile tespiti ve değerlendirmesi
Çiftçi, Ozan; Karahan, Arzu; Kıdeyş, Ahmet Erkan (2016-06-03)
Dünya üzerindeki biyoçeşitliliğin kayıt altına alınması kolay bir görev değildir. Hala, yaşamın çeşitliliğinin sadece küçük bir kısmı (10-15%) bilinmekte ve şu anki taksonomik metodlar da bu çeşitliliğin tespiti ve yönetimi için yetersiz veya yavaş kalmaktadırlar. Denizel türler için tespit edilebilen tür sayısının daha da az olduğu düşünülmektedir. Denizlerdeki biyoçeşitliğin toplamda 31 şubeye ait 393,000 metazoa türünü içerdiği tahmin edilmektedir, fakat bunun yanlızca %50‘lik bir kısmı tan...
Kuzey Doğu Akdeniz Deniz Suyu Ve Sedimanında Mikroplastik Yoğunlukları
Gökdağ, Kerem; Güven, Olgaç; Kıdeyş, Ahmet Erkan (null; 2016-06-03)
Plastikler diğer endüstri malzemelerine göre ucuz, hafif, uzun ömürlü ve suya dayanıklı olması nedeni ile günümüzde ham madde olarak tercih edilmektedir. Ülkemiz, dünya plastik üretimi sektöründe 2. sırada olan Avrupa endüstrisinde %13,7 lik payla ilk 5 ülke arasında yer almaktadır. Giderek artan plastik kullanımımın yanında, plastik atıkların geri dönüşümü için ihtiyaç duyulan altyapıların gelişmişliği özellikle gelişmekte olan ülkelerde plastik atıkların yönetimine dair sorunlar yaratmaktadır. Bundan dola...
Kuzeydoğu Akdeniz kıyı sularında fosfor ve azot bileşikleri değişimlerinin fitoplankton tür dağılımına etkisi
Tuğrul, Süleyman; Ediger, Dilek; Sağlamtimur, Neslihan Doğan; Yılmaz, Doruk(2004)
Kuzeydoğu Akdeniz kıta sahanlığı kıyı sularında nehir etkisindeki kıyıdan açığa doğru belirlenen üç istasyonda fosfor ve azot bileşiklerinin fitoplankton grup dağılımına etkilerinin sistemin fiziko-kimyasal özellikleri ile birlikte değerlendirilmesi.
Kuzeydoğu Akdeniz'de ağır metal kirliliği
Yemenicioğlu, Semal(2000)
Değişik avlanma bölgelerinden yakalanan balıklarda ağır metallerden (Hg, Pb, Zn, Cd, Ni, Cr, Cu, Fe, Mn) analizleri yapılıp bölgesel farklılıkların yanı sıra organizmaların yaş (boy) sınıflarına bağlı olarak yenilebilir kas dokularında biriktirdikleri ağır metal miktarları incelenmiştir. Bazı balık türlerinin (M. barbatus, U. molluccensis ve S. solea) boyları ve içerdikleri bazı ağır metal (örneğin civa) arasında doğru orantılı bir ilişki gözlenmiştir. Bazı türlerde (M. auratus, P. kerathurus) ise bu ilişki...
Kuzeydoğu Akdeniz’de Kıyısal ve Açık sularda Fitoplankton Dinamikleri
YÜCEL, NEBİL; Uysal, Zahit (2017-03-01)
K uz eydogu Akdeniz’de acik ve nehir etkisinde kalan kiyisal sulari temsilen belirlenen iki istasyonda fitoplankton dinamiklerini incelemek amaciyla Mayis 2010 – Ekim 2011 tarihleri arasinda aylik orneklemeler yapilmistir. Fitoplankton pigment orneklemelerinin yani sira sicaklik ve tuzluluk verileri de toplanmistir. Fitoplankton biyokutle gostergesi olan klorofil- a ve yedi farkli fitoplankton grubunu (siyanobakteriler, proklorofitler, krizofitler, primnesiyofitler, klorofitler, diatomlar ve dinoflagellatla...
Citation Formats
O. Çiftçi, A. Karahan, Ö. Tutar, H. Aytaçoğlu, and A. E. Kıdeyş, “Kuzeydoğu Akdeniz’deki iki kıyı bitki türünün (Posidonia Oceanica ve Pancratium Maritimum) DNA barkod ve genetik çeşitlilik analizleri,” presented at the I. Ulusal Denizlerde İzleme ve Değerlendirme Sempozyumu (2016), Türkiye, 2016, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/70845.