Görme engelli öğrenciler için erişilebilir soru tasarımı: grafikli soru örneği

2017-09-14
Öden Acar, Arzu
Eryılmaz, Ali
Görme engelli öğrenciler YGS ve LYS’de okuyucu talep etmeleri durumunda görsel içeriği olan sorulardan muaf olmaktadırlar. Bu sorulara grafik içeren sorular da dahildir. Sınavlarda matematik, fizik, kimya gibi alan sorularında gören öğrenciler için sorulan çeşitli grafikli sorular bulunmaktadır. Burada akla gelen “öğrenciye bu soruları sunmamaktaki sebep öğrencinin soruları yapamaması mı yoksa grafikli içeriğin hem derste hem de sınavlarda öğrenciye ulaşabileceği şekilde sunulmaması mıdır?” sorusudur. Araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışmada araştırmacıların görüştüğü görme engelli öğrencilerin bir çoğu sınavlarda görsel veri içeren sorulardan muaf olmak yerine soruların kendilerine erişebilecekleri şekilde sunulmasını istediklerini belirtmişlerdir. Bu çalışmanın amacı grafik içeren bir soruyu görme engelli öğrencilerin erişebileceği şekilde düzenlemektir. Çalışmanın amacı doğrultusunda Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve https://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/pdf/kt/kt_635851658590322299.pdf adresinde paylaşılan 9. sınıf fizik kazanım testlerinden Kuvvet ve Hareket konusundaki Test 11’in grafik içeren 11. sorusu seçilmiştir. Soru bir konumzaman grafiği içermektedir. Grafikte doğrusal kesikli ve kesikli olmayan dikey ve yatay çizgiler ile yatayla açı yapan kesikli olmayan doğrusal çizgiler bulunmaktadır. Öncelikle sorudaki grafik hiç değiştirilmeksizin kabartma yazıcıdan yazdırılacak grafiğin çizimi için gerekli olan TactileView şekil çizim yazılımı ile çizilmiştir. Kabartma olarak yazdırılan grafik iki fizik eğitimi öğretim üyesi tarafından incelenmiş ve grafikte yer alan kesikli doğrusal çizgilerin bazılarının kaldırılmasının soruyu bilimsel olarak etkilemeyeceği ayrıca kabartma çıktıdaki noktaların ayırt edilememesinden kaynaklanan anlam karmaşıklığını da azaltacağı belirtilmiştir. Öğretim üyelerinin önerileri alınarak grafikte sadece soru için gerekli bilgi ve çizgilerin konulması gerektiği konusunda karar alınmış, grafik olabildiğince sadeleştirilerek bilgisayar programında yeniden düzenlenmiş ve kabartma yazı kağıdına tekrar yazdırılmıştır. Kesikli ve kesikli olmayan çizgileri çizerken olabildiğince farklı çizgi kalınlıkları kullanılmasına özen gösterilmiştir. Grafikte K, L, M büyük harfleri ile adlandırılan üç farklı bölge, Braille alfabesinde büyük harfler için küçük harflerden daha fazla nokta gerekmesi sebebiyle k, l, m küçük harfleri ile adlandırılmıştır. Kabartma yazıcıda yazdırılan grafiklerin ilk ve son halleri görme engelli öğrenciler ile paylaşılmaya devam edilmektedir. Öğrencilerden alınan dönütler sonrasında grafiklerin erişilebilirliğine ilişkin sonuçlar çalışmaya eklenecektir. Bu çalışmada kullanılan grafik türlerinden farklı grafik türleri ile de kabartma çizim çalışmaları yapılabilir. Kabartma olarak çizilen grafikler hem öğretim hem de değerlendirme aracı olarak kullanılabilir
3. Ulusal Fizik Eğitimi Kongresi, 14 - 16 Eylül 2017

Suggestions

Görme Engelliler için Web Sayfalarında Erişilebilirliğin Sağlanması
Yıldırım Yücel, Cihan; Acartürk, Cengiz (2006-02-11)
Günümüzde kurumların ve kişilerin web sayfalarına sahip olması, kendilerini bu web sayfaları ile tanıtmaları, işlerini web sayfaları üzerinden gerçekleştirmeleri sıkça rastladığımız durumlardır. Hatta bir kurumun veya bir kişinin web sayfası edinmesi neredeyse zorunluluk haline gelmiştir. Bu koşullarda, hazırlanan web sayfalarının ziyaret eden herkes tarafından sorunsuzca erişilebilir olması gittikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Erişilebilirlik, diğer taraftan, engelli kişiler için de büyük önem taşımakta...
Türkiye’de Ruh Sağlığı Çalışanlarının Gey ve Lezbiyenlere Yönelik Tutumları
Tuna, Ezgi (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2019-6-20)
Eşcinsellere yönelik tutumlar üzerine yapılan çalışmalar Türkiye'de üniversite öğrencileri ve çeşitli meslek grupları arasında cinsel azınlıklara yönelik genellikle olumsuz tutumların yaygın olduğunu göstermektedir. Ruh sağlığı çalışanlarının tutumlarını inceleyen çalışma sayısı ise oldukça azdır. Bu araştırma Türkiye'de hizmet veren psikolog ve psikolojik danışmanların gey ve lezbiyenlere yönelik tutumlarını ve bu tutumları yordayan değişkenleri ele almayı amaçlamaktadır. Bu amaçla katılımcılardan demograf...
Türkiye’de Ruh Sağlığı Çalışanlarının Gey ve Lezbiyenlere Yönelik Tutumları
Tuna, Ezgi (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2019-6-20)
Eşcinsellere yönelik tutumlar üzerine yapılan çalışmalar Türkiye'de üniversite öğrencileri ve çeşitli meslek grupları arasında cinsel azınlıklara yönelik genellikle olumsuz tutumların yaygın olduğunu göstermektedir. Ruh sağlığı çalışanlarının tutumlarını inceleyen çalışma sayısı ise oldukça azdır. Bu araştırma Türkiye'de hizmet veren psikolog ve psikolojik danışmanların gey ve lezbiyenlere yönelik tutumlarını ve bu tutumları yordayan değişkenleri ele almayı amaçlamaktadır. Bu amaçla katılımcılardan demograf...
Görme Engelli Öğrenciler İçin Erişilebilir Soru Tasarımı: Şekilli Soru Örneği
Öden Acar, Arzu; Eryılmaz, Ali (null; 2017-09-14)
Yüksek Öğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) gibi sınavlarda görme engelli adaylardan okuyucu yardımı talep edenlere şekil, grafik, tablo, resim gibi görsel verilerin yer aldığı sorularla, karmaşık ifade içeren sorular sorulmamaktadır. Sosyal bilimlerden özellikle coğrafya, temel matematikte geometri, fen bilimlerinde fizik, kimya ve biyoloji alanlarında ise pek çok görsel veri içeren soru bulunmaktadır. Bu sorular okuyucu yardımı talep eden görme engelli öğrencilerin kitapçıklarınd...
Görme engelli bireylerin yabancı dil kelime bilgilerinin geliştirilmesi: tasarım tabanlı araştırma yaklaşımı
Gül, Abdülmenaf; Kamalı Arslantaş, Tuğba; Yasan Ak, Nehir; Yurdagül, Cemil; Yıldırım, Zahide (DergiPark, 2018-01-01)
Bu araştırmanın amacı görme engelli bireylerin İngilizce kelimelerin doğru yazılışını öğrenmeleri için erişilebilir web ve mobil öğrenme ortamının geliştirilmesi ve bu ortamların görme engelliler için etkililiğinin araştırılmasıdır. Çalışmada tasarım tabanlı araştırma yaklaşımı kullanılmış ve üç döngü uygulanmıştır. İlk iki döngüde web sitesinin gelişim süreci tamamlanmış ve üçüncü döngüde mobil uygulama geliştirilmiştir. Çalışmaya uygun örnekleme yöntemiyle seçilmiş 11 yetişkin görme engelli katılmıştır. V...
Citation Formats
A. Öden Acar and A. Eryılmaz, “Görme engelli öğrenciler için erişilebilir soru tasarımı: grafikli soru örneği,” presented at the 3. Ulusal Fizik Eğitimi Kongresi, 14 - 16 Eylül 2017, Ankara, Türkiye, 2017, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://hdl.handle.net/11511/87707.