Lacanyen Yaklaşımda Histeriğin Arzusu ve Arzunun Tatminsizliği

2017-9-01
Özbek Şimşek, Derya
Lacanyen analiz yapısal bir yaklaşım çerçevesinde oluşturulmuştur ve üç temel yapıyı içermektedir. Bu temel yapılar psikoz, nevroz ve perversiyon olarak adlandırılmıştır. Tanımlanan yapısal kategoriler öznenin tekrar geri getirilemeyecek ya da bulunamayacak bir kayba olan reaksiyonuna işaret etmektedir. Özne, yaşadığı kaybın üstesinden farklı mekanizmalar kullanarak gelmeye çalışmaktadır. İçinde bulunduğu kaybın etkileriyle baş edebilmek için kendini farklı şekillerde konumlandırmaya çalışır ve temel yapısının özelliklerine uygun olarak şu başlıca baş etme mekanizmalarını kullanır: bastırma (repression), reddetme (disavowal) ve hesaptan düşme (foreclosure). Temel yapısal kategorilerin yanısıra Lacanyen yaklaşımda bir de alt kategoriler bulunmaktadır. Örneğin, nevroz temel yapısının üç alt kategorisi bulunmaktadır. Bunlar histeri, obsesyon ve fobidir. Alt kategoriler belli başlı semptomlara göre sınıflandırılmanın aksine öznenin Öteki ve nesneyle ilişkilenme biçimi esas alınarak sınıflara ayrılmışlardır. Mevcut çalışmanın konusu nevrotik yapının alt kategorisi olan histeri olarak belirlenmiştir. Histerik yapının Öteki ve nesneyle olan ilişkisinin, yapının en belirgin özelliği olan histeriğin arzusu kavramı üzerinden tartışılması amaçlanmıştır. Bu sebeple, ilgili literatür bilgileri verildikten sonra bahsedilen özellik çerçevesinde bir vaka örneği geriye dönük (retrospektif) bir yaklaşımla ele alınarak incelenmiştir. Vakanın histerik yapıyı düşündüren özellikleri, “arzunun tatminsizliği” ve “arzulanan olmak” kavramları üzerinden tartışılmıştır. Ayrıca çalışmanın son kısmında literatür bilgisiyle uyum gösterecek şekilde terapi sürecine yer verilmiştir. Süreç içinde dikkat çekici bir nokta olan histeriğin kendi ve Ötekinin arzusuna yönelik sonu gelmez sorularına karşı terapistin alması beklenen pozisyon çalışmanın kapsamına dahil edilmiştir.
AYNA Klinik Psikoloji Dergisi

Suggestions

Lacanyen Yaklaşımda Histeriğin Arzusu ve Arzunun Tatminsizliği
Özbek Şimşek, Derya (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2017-9-1)
Lacanyen analiz yapısal bir yaklaşım çerçevesinde oluşturulmuştur ve üç temel yapıyı içermektedir. Bu temel yapılar psikoz, nevroz ve perversiyon olarak adlandırılmıştır. Tanımlanan yapısal kategoriler öznenin tekrar geri getirilemeyecek ya da bulunamayacak bir kayba olan reaksiyonuna işaret etmektedir. Özne, yaşadığı kaybın üstesinden farklı mekanizmalar kullanarak gelmeye çalışmaktadır. İçinde bulunduğu kaybın etkileriyle baş edebilmek için kendini farklı şekillerde konumlandırmaya çalışır ve temel ya...
Lacanyen Yaklaşımda Cinsiyetlenme ve Histeri Nevrozu
AYDOĞ, Sezin (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2020-2-28)
Psikanalitik yaklaşımda cinsiyet ayrımı, kişinin anatomisinden öte bir noktada değerlendirilmektedir. Lacan, cinsiyet ayrımının simgeselde gösterilmesinin imkansız olduğunu öne sürmüş ve cinsiyetlenmeyi mantıktan aldığı formüllerle açıklama yoluna gitmiştir. Bu formüllere göre erkeksi konum tamamen kastrasyona dahilken; kadınsı konum, özne olmasının gerekliliği olarak kastrasyona dahil olsa da tam olarak dahil değildir. Öznenin cinsiyetlenme konumunu, Başka’nın arzusunun göstereni olan fallusa göre aldığı k...
Lacanyen Açıdan Obsesyon Nevrozunun Analitik Yönelimli Bir Terapi Süreci Üzerinden Anlatımı
Yoğan, Felek (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2020-10-26)
Bu çalışmanın ilk kısmında Lacanyen açıdan obsesyon nevrozu tanıtılmaktadır. Çalışmanın devamında ise obsesyon nevrozu yapısı taşıdığı düşünülen bir hastayla yapılan terapi süreci ele alınmaktadır. Terapi sürecinin ilk kısımlarında söz konusu hastanın dilinde temel olarak ‘ego söylemlerinin’ baskın olduğu görülmektedir. Ayrıca terapi sürecinin ilk kısımları, bu kişinin terapistin söylediklerini veya işaret ettiklerini duymamasıyla karakterizedir. Söz konusu kişi terapistin söylediklerini duyduğunda ise konu...
Lacanyen Tanıda Psikoz: Tetiklenmemiş Psikozun Klinik bir Vakada Tartışılması
Necef, Işıl (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2020-10-26)
Lacanyen teoride klinik bir tanı olan psikoz, psikotik kırılma kavramının ötesini içermekte ve bu klinik durumu kişinin Başka ile ilişkileri kapsamında değerlendirmektedir. Psikozun temel mekanizması olan Babanın Adı’nın (baş gösteren) hesaptan düşmesi psikotik klinik yapıyı belirlemektedir. Baş gösterenin hesaptan düşmesi kişinin simgesel düzene geçmesini engellemekte ve bu durum psikozda dil bozukluklarının meydana gelmesinin temel nedeni olarak nitelendirilmektedir. Kişi simgesel düzenin yokluğunda geriy...
Lacancı söylem kuramı: Histeriğin söylemine dair bir vaka örneği
Ünal, Elif (Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara, Turkey), 2017-6-1)
Jacques Lacan, dilin özneler arası ilişkilerdeki rolünü ve bu ilişkilerdeki sosyal bağların niteliğini incelemek için söylem kuramını geliştirmiştir. Bu kuramda; efendi, üniversite, histerik ve analistin söylemi olmak üzere dört farklı söylem önerilmiştir. Her bir söylem dört psikolojik faktör ve pozisyon etrafında yapılanmaktadır. Söylemlerin konuşmada kullanılan kelimelerden önce geldiği ve hatta onları belirlediği vurgulanmaktadır. Lacan, bu dört söylemden biri olan histeriğin söyleminin konuşan her insa...
Citation Formats
D. Özbek Şimşek, “Lacanyen Yaklaşımda Histeriğin Arzusu ve Arzunun Tatminsizliği,” AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, vol. 4, no. 3, pp. 24–41, 2017, Accessed: 00, 2021. [Online]. Available: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ayna/issue/39746/470716.