Tekrarlama Krizi ve Psikoterapi Etkililik Çalışmaları

Date

2022-04-01

Author

Türkarslan, Kutlu Kağan

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

148
views

0
downloads

Son 10 yıldır psikoloji alanında kendini gösteren ve alanı derinden sarsan tekrarlama krizi, psikolojinin her alt alanını, araştırma bulgularını ve genel kabullerini yeniden değerlendirmesi için harekete geçirmiştir. Klinik psikoloji alanının geç de olsa tekrarlama krizi tartışmalarına katılmaya başladığı görülmektedir. Uzun yıllardır gerçekleştirilen psikoterapi etkililik (efficacy) çalışmaları, klinik psikoloji içindeki başlıca deneysel alanlardan birini oluşturmaktadır. Psikoterapi etkililik çalışmaları çeşitli psikolojik tedavilerin psikolojik rahatsızlıklar üzerindeki etkilerini değerlendirmek için gerçekleştirilmektedir. Tekrarlama krizi bağlamında ortaya çıkan bulgular, psikoterapilerin etkililiklerini değerlendirmek için sıkça kullanılan seçkisiz kontrollü çalışmaların ve bu çalışmaların sonuçlarının toplu olarak değerlendirilmesine yardımcı olan meta-analizlerin pek çok yöntemsel problem ve yanlılık içerdiğini ortaya çıkarmıştır. Seçkisiz kontrollü çalışmalar düşük örneklem sayısı, bağlılık yanlılığı, seçici sonuç raporlama, örnekleme dahil etme ya da dışarıda bırakma kriterlerinin katılığı, kontrol grubu olarak bekleme listesi kullanımı, seçkisizleştirme ve körleştirme sorunları, çalışmayı bırakan katılımcıların analizlere dahil edilmemesi ve psikoterapist etkilerinin ihmal edilmesi gibi problemler ve yanlılıklar içermektedir. Meta-analizler ile ilişkili başlıca sorunlar ise yayın yanlılığı ve düşük kaliteli çalışmaların metaanalizlere dahil edilmesidir. Tüm bu durumlar psikoterapilerin olumlu etkilerini olduğundan daha yüksek gösterirken, edinilen bulguların sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesini engellemektedir. Uzun yıllardır gerçekleştirilen çalışmalar, psikoterapilerin çeşitli psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde tercih edilebilecek etkili araçlar olduğunu göstermektedir. Ancak dikkat edilmesi gereken iki önemli husus vardır. Bunlardan ilki psikoterapilerin etkililiğini gösteren çalışmaların yöntemsel anlamda güncel bilimsel standartları yakalamakta zorlanmasıdır. İkinci önemli husus ise psikoterapilerin gerçek etkilerinin çalışmalarda bulunan etkilerden daha az olabileceğidir. Bu derleme makalesinin amacı, psikoterapi etkililik çalışmalarını ve meta-analizleri etkileyen yöntemsel problemlere ve onların çözümlerine değinerek klinik psikoloji alanında bu konuda ortaya çıkan farkındalığın arttırılmasına ve gerçekleştirilecek çalışmaların yöntemsel olarak güçlendirilmesine yardımcı olmaktır

URI

https://iupress.istanbul.edu.tr/tr/journal/sp/article/tekrarlama-krizi-ve-psikoterapi-etkililik-calismalari
https://hdl.handle.net/11511/97180

Journal

STUDIES IN PSYCHOLOGY-PSIKOLOJI CALISMALARI DERGISI

DOI

https://doi.org/10.26650/sp2021-959170

Collections

Department of Psychology, Article

Suggestions

OpenMETU
Core

Endüstriyel Tasarım Eğitiminde Endüstri 4.0 Ve Toplum 5.0’a Yönelik Derslerin Yoğunluğunun Tespiti Kaya, Nazife Aslı; Erdem, Hilal; Ercömert, Çisem (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi; 2020) Hızla gelişen teknolojiler ve dijitalleşen dünya, tasarımı, olanaklarını ve kapsamını hızla geniş letirken, tasarımcıların da tasarım problemlerine bu çerçevede yaklaşarak çözümlerini güncel eğilimler doğrultusunda şekillendirmelerine neden olmaktadır. Bu güncel eğilimlerden biri olan Endüstri 4.0’la hayatımıza ve meslek pratiğimize dâhil olan yapay zekâ, nesnelerin interneti, akıllı fabrikalar ve akıllı tasarım alanlarıyla birlikte tasarım becerileri gelişmiş ve dönüşüme uğramıştır. Toplum 5.0 ile de t...
Determinants of Regional Innovation in Turkish NUTS 3 Regions from the Spatial Dependence Perspective Varış, Sıla Ceren; Özdemir Sarı, Özgül Burcu; Department of City and Regional Planning (2021-11-3) Combining the existing knowledge in different ways, production, and absorption of the new knowledge, and transformation of all these into innovation in a region are the main driving forces of regional economic performance and connect the region with national and international economies. The relationship of innovation with space has been the subject of many disciplines as economics, regional science, and planning. Innovation is defined as the innovation outputs accepted as an indicator of the knowledge base ...
Psikolojik danışma ve kültürel faktörler Erdur Baker, Özgür (2007-09-01) Ülkemizde de yaygın olarak kabul gören Batı kültürü kaynaklı psikolojik danışma kuram ve uygulamaları doğal olarak içinde geliştiği toplumun tarihsel gelişim sürecinde biçimlenmiş ve Batılı kuramcılar, varsayımlarına ister istemez kendi kültürlerinin değer yargılarını ve düşünüş tarzlarını yansıtmışlardır. Bu çalışmada Psikolojik danışmanlık alanının dayandığı kuramsal temeller, psikolojik danışma uygulamaları, danışan ve psikolojik danışman arasındaki terapötik ilişki konuları Kültürel ve Kültürlerarası Ps...
Kısıtlayıcı Değil, Hedef Direktifler Çakıcı, Fatma Zehra; Sorguç, Arzu (2009-10-01) 1980‟lerde çevresel kaygılarla ortaya atılan ve kalkınmaya referans veren sürdürülebilirlik kavramı, 1990‟lı yıllarda tasarıma farklı bir bakış açısı olarak mimarlık disiplinine girmiştir. Dünya genelinde hammadde ve enerji tüketiminin yanı sıra katı atık ve sera gazı üretiminin büyük bölümünden sorumlu olan binalar sürdürülebilir olmalıdır. Çevresel sürdürülebilirlik çerçevesi içinde, binaların yapılı çevre ile doğal çevre arasında sağlıklı bir ilişki kurabilmesi için çeşitli performans kıstaslarını karşıl...
Okul öncesi eğitimde kalite değişkenleri ile ülkelerin PISA fen okur yazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Buldu, Elif; Olgan, Refika (null; 2015-04-16) Bilim ve teknolojinin hızla geliştiği günümüz dünyasında çalışma hayatında başarılı bir yer edinebilme bireylerin yaratıcılık, karar verebilme becerisi, gelişen bilim ve teknolojiye ayak uydurma ve problem çözme yeteneklerini geliştirmeleri ile mümkün olabilmektedir. İlerlemelere ayak uydurmak için toplumlar fen okur-yazarı bireylere ihtiyaç duymakta ve bu özelliği kazanmalarını sağlayacak eğitim olanakları sunmaya çalışmaktadırlar. Zira kişilere sunulan eğitim fır...

Citation Formats

K. K. Türkarslan, “Tekrarlama Krizi ve Psikoterapi Etkililik Çalışmaları,” STUDIES IN PSYCHOLOGY-PSIKOLOJI CALISMALARI DERGISI, vol. 42, no. 1, pp. 1–41, 2022, Accessed: 00, 2022. [Online]. Available: https://iupress.istanbul.edu.tr/tr/journal/sp/article/tekrarlama-krizi-ve-psikoterapi-etkililik-calismalari.