Date

1998

Author

Nakiboğlu, Mete S.
Ayhan, Emin Mehmet
Demir, Coşkun
Kılıçoğlu, Ali
Şanlı, İlhan

Metadata

Show full item record

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Item Usage Stats

265
views

263
downloads

Cite This

Kuzey Anadolu Fay zonu(KAFZ)'nun batı kesiminde güncel yatay kabuk hareketlerini incelemek amacıyla, 1940 yılında kurulan triyangülasyon ağının 25 ortak noktasını kapsayan bölümü 1995 yılında GPS ile bir kez. daha gözlenmiştir. GPS .ölçüsü yapılan noktaların oluşturduğu ağ, Anadolu ve Avrasya tektonik plakaları sınır bölgesinde yaklaşık 25 x l O3 km2 genişliğinde bir alanı kapsar. GPS ağı fıdutial ağ stratejisi izlerek ITRF94 koordinat sisteminde, duyarlı yörünge bilgileri ile Asya ve Avrupa'da seçilen 7 IGS istasyonundaki eşzamanlı ölçüler kullanılarak dengelenmiştir. GPS ile bulunan yatay koordinatların tekrarlıkları 15 mm 'nin altındadır. Triyangülasyon ölçüleri GPS ile aynı koordinat sisteminde ve iki noktanın GPS koordinatları sabit tutularak dengelenmiştir. Dengeli triyangülasyon ve GPS koordinatları karşılaştırılarak belirlenen göreli deplasmanların büyüklükleri 3 m ile. birkaç cm arasında değişmektedir. Belirlenen deplasmanların doğruluğu 25 cm civarında olup bu hata çoğunlukla triyangülasyon ağı ölçülerinden kaynaklanmaktadır. Kestirilen deplasmanlar Anadolu plakasının rijid blok hareketinden anlamlı olarak farklılık gösteren batıya doğru hareketini ortaya çıkarmaktadır. Bu göreli deplasmanlar, rijid blok hareket ve ko-sismik ve/veya asismik bileşenlerden oluşan plaka sınırı deformasyonlarınm bir kombinasyonu olarak düşünülebilir. Triyangülasyon noktaları ile çakışık olmayan, çalışma bölgesinde dağılmış 40 noktadan oluşan bir GPS ağı uluslararası ortak projeler kapsamında 1992-1998 yıllarında ölçülmüş ve yukarıda açıklanan duyarlı konumlama tekniği kullanılarak yeniden değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonunda bulunan hız alanı katı blok hareket ve asismik deformasyonun toplam etkisini ortaya koymaktadır. Ölçü dönemi içinde fay kırığı oluşturacak büyüklükte önemli depremler vuku bulmadığından ko-sismik deformasyon sözkonusu değildir. Bulunan hız alanı, bir elastik yarı-uzay'da ters dislokasyon varsayılarak en küçük karelerle ters çözüm uygulanarak modellenmiştir. Ters çözümde Anadolu plakasının Avrasya plakasına göre hızı için en iyi kestirim değeri 25 mm/yıl bulunmuştur. Çalışma bölgesinin batısında yeralan Armutlu blokunun Anadolu plakası ile birlikte hareket ettiği gözükmekte, ancak bölgenin ortasında bulunan Almacık bloku yaklaşık 15 mm/yıl hızda rijid hareket yaparken .aynı zamanda yavaş biçimde saat yönünde dönme hareketi sergilemektedir. İsmetpaşa - Bolu fay parçası ve KAFZ'nun Sapanca-İzmit arasında uzanan kuzey kolu sırasıyla 7.6 ve 14 mm/yıl anlamlı asismik kayma göstermektedir. Mudurnu vadisi ve Mekece - İznik doğrultusunda uzanan güney kol boyunca fayların kilitli olduğu gözükmektedir. Triyangülasyon ve GPS ölçüleri ile 1940-1995 arasında bulunan deplasmanlar 1992-1998 arasınadaki GPS hızları ile birlikte değerlendirilerek çalışma bölgesinde 1940-1995 arasında toplam ko-sismik deplasman hesaplanmıştır. Hesaplanan bu ko-sismik deplasmanlar, 1944 Bolu-Gerede( Ms = 7.6 ), 1957 Abant ( Ms = 7.1 ) ve 1967 Mudurnu (Ms = 7.2 ) depremlerinden kaynaklanan kuramsal ko-sismik deplasmanlar ile karşılaştmlmıştır. Hesaplanan ve kuramsal ko-sismik deplasman farkları sistematik karakterde olup Gerede yakınında metre değerine ulaşmaktadır. Bu durumu yanlızca ölçü hataları ile açıklamak olanaklı olmayıp elastik deformasyon kuramının bölgeye uymaması ve/veya fay kırıkları ile ilgili değerlerin gerçeğinden daha küçük ölçülmüş olabileceğinin bir göstergesi olarak düşünülebilir.

Subject Keywords

Jeokimya ve Jeofizik

URI

https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/TnprNU9RPT0
https://hdl.handle.net/11511/49581

Collections

Department of Civil Engineering, Project and Design