Süphan stratovolkanı'nın volkanostratigrafisi ve jeokimyasal evrimi

Download
2009
Toprak, Vedat M. G.
Güleç, Nilgün Türkan
Tolluoğlu, Ümit A.
Süzen, Lütfi M.
Özdemir, Yavuz
Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan çarpışma kökenli volkanizma kuzeydoğuda Erzurum-Kars Platosundan güneyde Karacadağ’a kadar uzanan geniş bir alanda yüzeylenmektedir. Bölgenin yaklaşık olarak 2/3 sini kaplayan volkanizma irili ufaklı çıkış merkezleri ile büyük hacimlere sahip kalkan ve stratovolkanlar ile karakterize edilir. Van Gölü’nün kuzeyinde yer alan Süphan Stratovolkanı 4050 m yüksekliği ile Doğu Anadolu’da yer alan Kuvaterner yaşlı volkanların en önemli üyelerinden biridir. Neojen-Kuvaterner yaşlı sedimanter birimler üzerine yerleşen Süphan volkanizmasının ilk ürünleri debris avalanche, I. evre piroklastik ürünler ve riyolitik obsidiyen lavlarıdır. Bu birimlerin üzerine ise bazalttan riyolite kadar uzanan lav akışları, riyolitik/dasitik domlar, piroklastik birimler gelmektedir. Volkanizmanın en son ürünleri ise Aygır Maarı’na ait piroklastik birimlerdir. Mineralojik-Petrografik çalışmalar ve lavların major-iz element karakteristikleri volkanizmanın gelişiminde plajiyoklaz + olivin + klinopiroksen + ortopiroksen + amfibol + biyotit + K-felsdpat fraksiyonel kristalleşmesinin etkin olduğunu göstermektedir. Süphan volkanikleri genel olarak subalkali ve alkali karakterler arasında geçiş göstermektedir. İz element içerikleri ele alındığında HFS elemetler LIL elementlere oranla, LRE elementler HRE elementlere oranla zenginleşme göstermiştir. Volkanikler içerisinde yeralan anklavların jeokimyasal özellikleri Süphan volkanizmasının genel karakteri ile uyum göstermektedir. Th/Y-Nb/Y ve izotop korelasyon diyagramları (87Sr/86Sr -143Nd/144Nd, 87Sr/86Sr – Pb206/Pb204, Pb207/204-Pb206/204) volkanizmanın kaynağının dalma-batma bileşeni ile zenginleşmiş bir manto kaynağı olduğunu işaret etmektedir. Bununla birlikte Ba/Nb - Ce/ Nb diyagramı üzerindeki karışım eğrisi de Süphan volkaniklerinin zenginleşmiş bir manto kaynağı ile dalma-batma bileşeni içeren bir kaynağın karışımından oluştuğunu göstermektedir. Doğu Anadolu Bölgesi’nde kabuk kalınlığı ile ilgili jeofizik tabanlı çalışmalar da göz önüne alındığında bu manto kaynağının, dalan levhanın krılması (slab breakoff) yoluyla yitim bileşeni kazanmış astenosferik bir kaynak olabileceği öngörülmüştür. Volkanikler üzerinde gerçekleştirilen Ar-Ar yaş analizleri trakitik lavlar için 0.55±0.34 ile 0.037±0.020 my arasında riyolitik lavlar için ise 0.040±0.022 my yaş vermiştir.

Suggestions

Hatay grabeninin neotektonik evrimi ve ölü deniz fay kuşağı ilişkisi
Toprak, Vedat; Rojay, Fuat Bora; Heımann, Ariel(1998)
Hatay Grabeni, Doğu Anadolu ve Ölü Deniz fay kuşakları arasında yeralan ve neotektonik dönemde oluşan KKD-GGB batı yönlü bir yapıdır. Paylanma, volkanizma ve çökelim bu yapı içinde eşzamanlı olarak işlemiştir. Graben içinde yeralan faylar doğrultuları ve konumları gözönüne alınarak dört gruba ayrılmıştır. Bunlar 1) batı kenar fayları (Karasu fay kuşağı), 2) doğu kenar fayları, 3) güney kenar fayları ve 4) Anfakya-Samandağ faylarıdır. Morfolojik olarak belirgin bir çöküntü ile temsil edilen bu yapının doğu v...
Volcanostratigraphy and petrogenesis of süphan stratovolcano
Özdemir, Yavuz; Güleç, Nilgün Türkan; Tolluoğlu, A. Ümit; Department of Geological Engineering (2011)
This study is concerned with volcanostratigraphic and petrologic evolution of the Süphan, which is a 4050 m high Quaternary stratovolcano in eastern Anatolia. The eruptive products of Süphan Stratovolcano, including transitional mildly alkaline to calc-alkaline rocks, are lavas, domes and pyroclastics ranging in composition from basalts to rhyolites. Ar-Ar age data from different levels of the volcanostratigrafic succession yield a range of 0.76-0.06 Ma. Textural features, wide temperature ranges obtained f...
Ege Denizi körfezlerinde denizel kuvaterner sedimanların mikropaleontolojisi ve deniz seviyesi ve ortamsal değişmelere ait veri ve modellemeler
Altıner, Sevinç Özkan; Altıner, Demir; Yılmaz, Ömer İ.; Akçar, Naki(1999)
Ege Deniz'nin kuzeydoğu ucunda bulunan ve aktif faylarla denetlenen Saroz Körfezi'nin tabanından alınan Geç Kuvaterner (güncel) yaşlı örneklerdeki foraminifer faunası çalışılmıştır. 24.5 m-631 m 1er arası derinlikten gelen 50 örnekte ortaya konulan bentik ve planktonik foraminifer tür sayısı 210 dur. Textulariina, Spirillinina, Miliolina, Lagenina ve Rotaliina'ya ait 197 bentik foraminifer türü örnek bazında sayılmış ve dağılımları yüzde üzerinden göreceli olarak hesaplanmıştır. Pliyosen-Geç Kuvaterner zama...
Granitik Buzul Çakıllarında Zirkon Tipolojisi Çalışması: Toridler’den Örnek Bir Çalışma (Türkiye)
Köksal, Serhat (2020-11-01)
Gondwana’nın kuzey kenarına ait Geç Ordovisiyen buzul kayaçlarına, Torid’lerde ve Güneydoğu Anadolu Otokton Kuşağı’nda rastlanmaktadır. Bu çalışmada; Doğu Toridler’de Feke-Saimbeyli-Ceralan (Adana) (DPK-30), Feke-Gökmenler (Adana) (DPK-44) ve Orta Toridler’de Silifke-Ovacık (Mersin) (DPK-72) bölgelerinden alınmış olan granitik buzul çakıllarından ayrılmış zirkon mineralleri üzerinde zirkon tipolojisi ve zirkon doygunluk sıcaklığı araştırmaları yapılmıştır. Zirkon tipolojisi metoduna dayanarak; çalışılan örn...
Dombayova ve Sandıklı (Afyon) grabenlerinin depremselliği ve kenar faylarının, kinematik analizi
Koçyiğit, Ali; Cihan, Mustafa; Özacar, Atilla Arda(2001)
İnceleme alanı Isparta dış yayının kuzeybatı köşesinde ve Göller Bölgesi horst-graben sistemi içinde yer alır (Şekil 1). Göller Bölgesi KD-, KB-, K-G, KKD- ve D-B gidişli verev atımlı normal faylarla çok sayıda horst ve grabene bölünmüştür. Bunlardan iki tanesi de Sandıklı ve Dombayova grabenleridir. Her iki graben batıda Akdağ Horstu ile Dinar grabeninden, doğuda ise Kükürtdağı Horstu ile Çölovası grabeninden ayrılır. Sandıklı grabeni 3-9 km genişlikte, 34 km uzunlukta ve KKD- gidişli bir çöküntü alanıdır....
Citation Formats
V. M. G. Toprak, N. T. Güleç, Ü. A. Tolluoğlu, L. M. Süzen, and Y. Özdemir, “Süphan stratovolkanı’nın volkanostratigrafisi ve jeokimyasal evrimi,” 2009. Accessed: 00, 2020. [Online]. Available: https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/T1RZME5EUT0.